Artritli Hastaya Yaklaşım
Artritli Hastaya Yaklaşım : Artrit hastalığı,vücudun kendisi tarafından eklemlerde üretilen bir iltihap türüdür ve bu mikrobik olmayan iltihabı vücudun kendisi üretmektedir. Romatolojik hastalıkların; yumuşak doku hastalıkları (% 60), dejeneratif hastalıklar (%30) ve inflamatuvar romatizmal hastalıklardan (%10) oluştuğunu kaydeden İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, tanı koyma aşamasında hastaların öyküsünün çok yönlendirici olduğunu ifade etti ve artritli hastaya yaklaşımı Medical Tribune‘e değerlendirdi.
Artritli hastayı değerlendirmede ayrıntılı öykü almanın önemine işaret eden Prof. Dr. Hamuryudan, burada önemli noktaları şöyle sıraladı: “Tanı koyma aşamasında hastaların öyküsü çok yönlendirici olabilmektedir; yakınmaların başlangıç zamanı, başlangıç şekli (tek eklem, birden fazla eklem), seyri (gelip geçici olması, kalıcı özellik göstermesi), süresi, etkilediği eklemler, artıran ve azaltan faktörler, istirahatta değişimi (gece ağrısı), hareketle ilgisi, önceki tedavilerin etkisi, eşlik eden sistemik semptomlar (kilo kaybı, ateş) ve eşlik eden lokal semptomlar (kilitlenme gibi) hastaların öyküleri alınırken dikkatlice sorgulanmalıdır.”
Artralji mi, artrit mi?
Prof. Dr. Hamuryudan, genel fizik muayenede en önemli noktaların; genel sistemik inceleme, yürüyüş ve duruş şekli ve eklemlerin muayenesi olduğunu ifade ederek eklemlerde şişlik, kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet, hareket kısıtlılığının özel bulgular olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. “Bu değerlendirmede artralji ve artrit ayrımı yapılmaya çalışılmalıdır. Bir eklemin ağrısı eklemin kendisini ilgilendirebildiği gibi çevre dokuların zedelenmesine bağlı olarak da ortaya çıkabilir.”
Eğer hastada tek eklemi, 2-4 eklemi veya 4‘den fazla eklemi ilgilendiren artrit saptanmışsa artritin tipinin, akut mu yoksa kronik mi olduğunun saptanmasının gündeme geldiğini, bu arada tutulum şeklinin de belirlenmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Hamuryudan, şu bilgileri verdi: “Tutulum şekli; simetrik, asimetrik, aksiyel sistem, periferik sistemde olabilir. 6 haftadan daha kısa süren artritler akut, uzun süreli olanlar ise kronik olarak sınıflanmaktadır.”
Tek eklem tutulmuşsa…
Tek eklemi ilgilendiren artritlerde akla septik artrit, kristal artriti, akut romatizmal ateş, spondiloartropati grubu, palindromik romatizma, Behçet hastalığı, ailesel Akdeniz ateşi ve endokardite bağlı artritlerin gelmesi gerektiğini hatırlatan Prof. Dr. Hamuryudan, monoartrit saptandığında septik artrit olmadığını göstermek amacıyla eklem sıvısından örnekleme ve gerekli infeksiyöz incelemenin yapılmasının şart olduğunu kaydetti.Ayırıcı tanıda ipuçlarına dikkat..
Prof. Dr. Hamuryudan‘ın verdiği bilgilere göre; birden fazla eklemi ilgilendiren akut artritlerde ayırıcı tanıda dikkate alınması gereken birçok neden var. Viral artritler (Parvovirüs B 19, Rubella, Hepatit B, C), Kristal artriti (Psödogut, Gut), akut romatizmal ateş, spondiloartritler, akut sarkoid artriti, Still hastalığı, sistemik lupus eritematosus (SLE) ve romatoid artriti poliartrit grubunda sayan Prof. Dr. Hamuryudan, bu hastalıkların ayırıcı tanısında işe yarayan bazı ipuçları olduğunu söylüyor: “Örneğin Still hastalığında ateş ve döküntü; Rubella için döküntü, ateş, IgM pozitifliği; HBV için ürtikeryal döküntü, büyük/küçük eklem tutulumu; HCV için akut infeksiyonda akut poliartrit-kronik infeksiyonda kryoglobulinemi pozitifliği; reaktif artrit için genital akıntı ve döküntü; sedef artriti için tırnak değişiklikleri, deri döküntüleri; sarkoidoz için bacak ön yüzünde döküntüler (eritema nodosum), akciğer grafisinde hiler bölgede lenfadenopatiler; ve Gut için kulakta kristal birikimiyle giden tofüsler önemlidir.”
Semptom süresi 6 haftadan uzunsa romatoid artrit gibi sistemik romatizmal hastalıkların, 6 haftadan az ise viral artritler, akut romatizmal ateş ve erken romatizmal hastalıkların düşünülmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Hamuryudan, “bazı sistemik hastalıklar yaygın artrit nedeni olabilmektedir. Örneğin fibromyalji, polimyaljia romatika, hipotiroidi, hiperparatirodi, osteomalazi, malign hastalıklar ve infeksiyonlar yaygın ağrı nedeni olabilirler” dedi.
İnflamatuar ve inflamatuar olmayan artritler hangileri?
İnflamatuar artritlerin ayırıcı tanısına da değinen Prof. Dr. Hamuryudan, şu bilgileri verdi: “Aksiyel tutulum varsa spondiloartropatiler (ankilozan spondilit, sedef hastalığına bağlı artrit, reaktif artrit, enteropatik artrit); aksiyel tutulum olmadan asimetrik, 2-4 eklem tutulumu varsa yine spondiloartropatiler ayrıca Behçet hastalığı, sarkoidoz, Gut, amiloidoz, Lyme hastalığı; simetrik tutulumdaysa romatoid artrit, sedef hastalığına bağlı artrit, SLE, sjögren sendromu ve infektif endokardit akla gelmelidir.”
İnflamatuar olmayan poliartrit nedenlerini ise hemofililer, kondromalazi, akromegali, hemakromatosis ve hiperparatiroidi olarak sayan Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, tüm bu hastalıkların ayırıcı tanısında tam kan sayımı, tam idrar tetkiki, sedimantasyon hızı, C-reaktif protein, romatoid faktör, antinükleer antikor, HLA-B27 ve radyolojik tetkiklerin kullanıldığını, ama ayrıntılı anamnezin ve iyi bir fizik muayenenin çok yol gösterici olduğunu vurguladı.
Artritli hastayı değerlendirmede ayrıntılı öykü almanın önemine işaret eden Prof. Dr. Hamuryudan, burada önemli noktaları şöyle sıraladı: “Tanı koyma aşamasında hastaların öyküsü çok yönlendirici olabilmektedir; yakınmaların başlangıç zamanı, başlangıç şekli (tek eklem, birden fazla eklem), seyri (gelip geçici olması, kalıcı özellik göstermesi), süresi, etkilediği eklemler, artıran ve azaltan faktörler, istirahatta değişimi (gece ağrısı), hareketle ilgisi, önceki tedavilerin etkisi, eşlik eden sistemik semptomlar (kilo kaybı, ateş) ve eşlik eden lokal semptomlar (kilitlenme gibi) hastaların öyküleri alınırken dikkatlice sorgulanmalıdır.”
Artralji mi, artrit mi?
Prof. Dr. Hamuryudan, genel fizik muayenede en önemli noktaların; genel sistemik inceleme, yürüyüş ve duruş şekli ve eklemlerin muayenesi olduğunu ifade ederek eklemlerde şişlik, kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet, hareket kısıtlılığının özel bulgular olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. “Bu değerlendirmede artralji ve artrit ayrımı yapılmaya çalışılmalıdır. Bir eklemin ağrısı eklemin kendisini ilgilendirebildiği gibi çevre dokuların zedelenmesine bağlı olarak da ortaya çıkabilir.”
Eğer hastada tek eklemi, 2-4 eklemi veya 4‘den fazla eklemi ilgilendiren artrit saptanmışsa artritin tipinin, akut mu yoksa kronik mi olduğunun saptanmasının gündeme geldiğini, bu arada tutulum şeklinin de belirlenmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Hamuryudan, şu bilgileri verdi: “Tutulum şekli; simetrik, asimetrik, aksiyel sistem, periferik sistemde olabilir. 6 haftadan daha kısa süren artritler akut, uzun süreli olanlar ise kronik olarak sınıflanmaktadır.”
Tek eklem tutulmuşsa…
Tek eklemi ilgilendiren artritlerde akla septik artrit, kristal artriti, akut romatizmal ateş, spondiloartropati grubu, palindromik romatizma, Behçet hastalığı, ailesel Akdeniz ateşi ve endokardite bağlı artritlerin gelmesi gerektiğini hatırlatan Prof. Dr. Hamuryudan, monoartrit saptandığında septik artrit olmadığını göstermek amacıyla eklem sıvısından örnekleme ve gerekli infeksiyöz incelemenin yapılmasının şart olduğunu kaydetti.Ayırıcı tanıda ipuçlarına dikkat..
Prof. Dr. Hamuryudan‘ın verdiği bilgilere göre; birden fazla eklemi ilgilendiren akut artritlerde ayırıcı tanıda dikkate alınması gereken birçok neden var. Viral artritler (Parvovirüs B 19, Rubella, Hepatit B, C), Kristal artriti (Psödogut, Gut), akut romatizmal ateş, spondiloartritler, akut sarkoid artriti, Still hastalığı, sistemik lupus eritematosus (SLE) ve romatoid artriti poliartrit grubunda sayan Prof. Dr. Hamuryudan, bu hastalıkların ayırıcı tanısında işe yarayan bazı ipuçları olduğunu söylüyor: “Örneğin Still hastalığında ateş ve döküntü; Rubella için döküntü, ateş, IgM pozitifliği; HBV için ürtikeryal döküntü, büyük/küçük eklem tutulumu; HCV için akut infeksiyonda akut poliartrit-kronik infeksiyonda kryoglobulinemi pozitifliği; reaktif artrit için genital akıntı ve döküntü; sedef artriti için tırnak değişiklikleri, deri döküntüleri; sarkoidoz için bacak ön yüzünde döküntüler (eritema nodosum), akciğer grafisinde hiler bölgede lenfadenopatiler; ve Gut için kulakta kristal birikimiyle giden tofüsler önemlidir.”
Semptom süresi 6 haftadan uzunsa romatoid artrit gibi sistemik romatizmal hastalıkların, 6 haftadan az ise viral artritler, akut romatizmal ateş ve erken romatizmal hastalıkların düşünülmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Hamuryudan, “bazı sistemik hastalıklar yaygın artrit nedeni olabilmektedir. Örneğin fibromyalji, polimyaljia romatika, hipotiroidi, hiperparatirodi, osteomalazi, malign hastalıklar ve infeksiyonlar yaygın ağrı nedeni olabilirler” dedi.
İnflamatuar ve inflamatuar olmayan artritler hangileri?
İnflamatuar artritlerin ayırıcı tanısına da değinen Prof. Dr. Hamuryudan, şu bilgileri verdi: “Aksiyel tutulum varsa spondiloartropatiler (ankilozan spondilit, sedef hastalığına bağlı artrit, reaktif artrit, enteropatik artrit); aksiyel tutulum olmadan asimetrik, 2-4 eklem tutulumu varsa yine spondiloartropatiler ayrıca Behçet hastalığı, sarkoidoz, Gut, amiloidoz, Lyme hastalığı; simetrik tutulumdaysa romatoid artrit, sedef hastalığına bağlı artrit, SLE, sjögren sendromu ve infektif endokardit akla gelmelidir.”
İnflamatuar olmayan poliartrit nedenlerini ise hemofililer, kondromalazi, akromegali, hemakromatosis ve hiperparatiroidi olarak sayan Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, tüm bu hastalıkların ayırıcı tanısında tam kan sayımı, tam idrar tetkiki, sedimantasyon hızı, C-reaktif protein, romatoid faktör, antinükleer antikor, HLA-B27 ve radyolojik tetkiklerin kullanıldığını, ama ayrıntılı anamnezin ve iyi bir fizik muayenenin çok yol gösterici olduğunu vurguladı.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
