Alzheımer Hastalığında Psikolojik Ve Davranışsal Belirtiler
Alzheımer Hastalığında Psikolojik Ve Davranışsal Belirtiler : Alzheimer hastalığının psikolojik belirtileri duygulanım bozuklukları, hezeyanlar ve halüsinasyonlar, kişilik değişiklikleri ve davranış bozukluklan olmak üzere dört grupta incelenebilir.En sık görülenler arasında anksiyete (kaygı, bunaltı), uykusuzluk, depresif duygu durumu, hezeyanlar, halüsinasyonlar, fiziksel agresyon (saldırganlık), amaçsız dolaşma, huzursuzluk sayılabilirken daha az sıklıkla yanlış identifikasyon, ajitasyon, disinhibisyon (uygunsuz davranışların ortaya çıkmasına engel olamama), adımlama, bağırma, ağlama, küfretme, dürtü eksikliği, sürekli soru sorma izlenebilir. Alzheimer hastalarında depresyon oranı %25-30 olarak tespit edilmiştir. Depresyon beyindeki yozlaşmanın öncü bir belirtisi olabileceği gibi, zihinsel yıkımı farkma varan kişide bir tepki olarak da ortaya çıkabilir. Alzheimer hastalığında depresyon düzeltilebilir bir risk faktörü olarak da düşünülür. Hezeyan, doğrusu ispat edilse dahi kişi tarafmdan kabul edilmeyen, akla mantığa ters gelen düşünce tarzıdır.Hezeyanlar %30 sıklığa sahiptir ve daha çok orta evrede gözlenir. Para veya eşyalarının çalmdığı şeklindeki paranoyak tipteki hezeyanlar bütün dünyada en sık rastlananıdır. Aldatılma (sadakatsizlik), kötülük görme, terk edilme, evin kendi evi olmadığı, çevresindeki yakınlarının gerçek olmadığı, onlarm yerine başkalarının konulduğu şeklindeki hezeyanlar diğer sık rastlanan hezeyanlardır.
- Paramı bulamıyorum, paramı çalmışlar.
- Senin paranı kim çalsın anne?
- Komşu gelmiş çalmıştır. Veya temizlikçi kadın...
- Paranı yatağın altına saklamışsın. Biz bulduk, işte masanın üzerinde.
- Param çalınmıştı, siz ben üzülmeyeyim diye buraya yeni para koydunuz.
”Bir Alzheimer hastası hikâyesi
Halüsinasyonlar yanlış algılardır. Alzheimer hastalığında %12- 49 oranında halüsinasyon bildirilmiştir. Bunlar hayal görme, olmayan sesleri işitme, nadiren koku ve dokunma şeklinde olabilir. Hasta gördüğü hayali kişilerle konuşabilir, onlara ikramda bulunmaya çalışabilir, çevresindeki kişilerden onlarla ilgilenilmesini isteyebilir. Halüsinasyonlar bazen korkutucu, bazen hoşa giden tipte olabilir; hastada davranış bozukluklarına yol açabilir. Örneğin bir hasta öyküsünde üst katta kendisini rahatsız etmek için kasten yapıldığını sanan gürültüyü duyan hasta, gece yarısı hışımla üst kata çıkar ve bastonunu kapıda kırar. Evine döndüğünde de kızına “Kapıyı açsalar, kafalarını kıracaktım” der.Alzheimer hastalarının en az dörtte üçünde kişilik değişiklikleri olur. Erken dönemlerde görülebilen ve ilk belirti olabilen değişikliler arasında ilgisizlik, kayıtsızlık (apati), disinhibisyon, dikkat bozukluğu, hayattan zevk alamama, kolay ve çabuk öfkelenme (iritabilite) sayılabilir.Yanlış identifikasyon orta evrede ortaya çıkar. Hasta aynadaki hayalini başka biri sanıp onunla konuşur. Evde aile bireyleri dışında başka kişilerin olduğuna inanır. Televizyondaki kişileri gerçek kabul edip onlarla konuşur. Bildik yüzleri tanıyamaz.Alzheimer hastaları, çeşitli davranış bozuklukları da gösterebilir. Bu davranış bozukluklarının sıklığı %30-85 olarak bildirilmektedir. Ajitasyon (tutarsız aşırı davranış), agresyon, amaçsız dolaşma, seksüel davranış bozukluğu, uyku bozuklukları, yeme bozuklukları, kendine zarar verme bu belirtiler arasında sayılabilir. Ajitasyon belirgin bir neden olmadan, ortama uygun olmayan sözel, motor (hareket şeklinde) davranışlardır. Agresyon çevredeki kişilere, objelere veya kendine yönelik düşmanca davranışlardır. Bunlar sözel, fiziksel ve cinsel olabilir. Fiziksel agresyon %20 oranında görülebilmektedir. Agresifdavranışı tetikleyen faktörler olarak, bakıcı ile ilişkilerin geçmişte problemli olmasından başlayarak çok sayıda sosyal ve medikal problem olabilmektedir.
Babam o kadar saldırgan oldu ki, annem ve ben ölüm korkusu içindeyiz, gece odalarımızı kilitleyip yatıyoruz.(Bir Alzheimer hastasının kızı)
Psikolojik bozukluklar tablonun ağırlaşmasıyla daha sık ortaya çıkar. Birden çok bozukluk aynı anda birlikte bulunabilir. Bükere ortaya çıktı mı, tekrarlanma eğilimlidir, kontrol altına alınmasında zorluk yaşanabilir. Bu bozukluklar hem hasta hem de hasta yakınları ve bakıcısı için sıkıntı ortaya çıkarabilir. Ayrıca hastanın bir kliniğe veya bakımevine konulması gerekebilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
