Yolcu ve Yolcu Namazı

S- Önce mukîm ne demektir?
C- Mukîm, yolcunun karşıtı olup, vatan-ı aslî veya vatan-ı ikâme‘de oturanlara “mukîm” denir.
S- Vatan-ı aslî ne demektir?
C- Bir kimsenin doğup büyüdüğü veya evlenip yerleştiği veya aslî vatan edinmek üzere temelli yerleştiği yere vatan-ı aslî denir.
S- Vatan-ı ikâme ne demektir?
C- Bir kimsenin temelli yerleşmeye niyeti olmadan iş, güç, ziyaret veya öğrencilik gibi nedenlerle en az 15 gün veya daha fazla kalacağı yerlere vatan-ı ikâme denir. Gerek vatan-ı aslî‘de oturanlar ve gerek vatan-ı ikâme‘de oturanlar ve bunların çevresinde 90 km.‘nin altında yolculuk yapanlar, mukîm sayılırlar.
S- Yolcu kime denir?
C- Vatan-ı aslî veya vatan-ı ikâme‘den en az 90 km.‘lik bir yolculuğa çıkanlara, yolcu denir.
S- Yolculuk hali ne zaman başlar?
C- Niyet ve fiil ile başlar. Yâni en azından 90 km,‘lik bir yolculuğa çıkma niyeti ile bulunduğu şehir, kasaba veya köyün, yerleşim bölgelerinin dışına çıkılması ile yolculuk hali başlar.
S- Yolcular yolculuk süresince namazı nasıl kılarlar?
C- Bulundukları yerleşim bölgelerinin dışına çıkanlar, dört rekâtlı öğle, ikindi ve yatsı namazlarının farzlarını ikişer rekât olarak kılarlar. Sabah ve akşam namazının farzları ile vitir namazını ve diğer sünnetleri tam kılarlar. Yolcular kendi aralarında cemaât yaparlarsa, dört rekâtlı farzları iki rekât kılarlar, mukim bir imama uyarlarsa, imamla birlikte dört rekât kılarlar.
S- Yolcu olan kişi, dört rekâtlı namazı tam kılarsa ne olur?
C- Öğle, ikindi ve yatsı‘nın farzını unutarak dört rekât kılan kişi eğer ikinci rekâtta oturmuş ise namazı tamamdır. Bir şey gerekmez. Eğer kasden dört rekât kılarsa, sabah namazının farzını dört rekât kılmış gibi yâni farza nafileyi eklemiş gibi kerâhet işlemiş olur.
S- Yolcular başka ne gibi kolaylıklardan yararlanırlar?
C- Ramazan‘da oruç tutmaları güç gelirse, yolculuk süresince oruç tutmayıp, bayramdan sonra kazâ ederler. Yolculara cuma namazı farz olmadığı gibi bayram namazları ile kurban kesmeleri de vâcip olmaz. Mest‘lerini çıkarmamaları koşulu ile 3 gün 3 gece üzerine mesh yaparlar.
Kadınlar yanlarında eşleri veya mahremleri olmadan 90 km.‘lik bir yolculuğa çıkamazlar.
S- Yolculuk hali ne zaman sona erer?
C- Vatan-ı aslîsine dönünceye kadar veya gittiği kasabada en az 15 gün kalmaya niyet ettiği zaman yolculuk hali sona erer ve mukîm sayılır. İki yakın kasabada veya iki köyde 10‘ar gün kalmaya niyet eden kişi yine yolcu sayılır. Eğer geceleri birinde kalıp, gündüzleri diğerine gidip dönerse o zaman mukîm olur.
S- 15 gün veya aylarca, yıllarca kaldığı vatan-ı ikâme‘den ayrılan kişi, tekrar oraya dönünce mukîm sayılır mı? C- Vatan-ı ikâme üç şeyden biri ile bozulur. Vatan-ı ikâmeden 90 km. ayrılmakla, vatan-ı aslîye dönmekle veya başka bir yeri vatan-ı ikâme edinmekle. Bu üç şeyden biri meydana geldikten sonra, eski vatan-ı ikâmesine dönen kişi, bu gidişinde orada 15 günden daha az kalacaksa yolcu sayılır.
S-Vatan-ı aslî nasıl bozulur?
C- Vatan-ı aslî ancak misli ile yâni başka bir yeri vatan-ı aslî edinmek ile bozulur. Bir kimse vatan-ı aslî‘sini değiştirmeye ve başka bir yere temelli (sürekli) yerleşmeye karar verirse ve evli ise eşi ile birlikte oraya yerleşirse, yeni yerleştiği yer, vatan-ı aslî‘si olur. Eski vatan-ı aslî‘si, yeni yerleştiği yere 90 km. uzaklıkta ise oraya gidince yolcu hükmünde olur. Sevgili Peygamberimiz ve muhâcirîn, hicretten sonra Mekke‘ye gittikleri zaman dört rekatlı farzları ikişer rekât kılarlardı.
S- Yolculuk halinde kazâya kalan namaz, mukîm halinde nasıl kazâ edilir?

C- Yolculuk halinde kazâya kalan namaz, mukîm halinde yine yolcu gibi kazâ edilir. Yâni kazâya kalan namaz, öğle, ikindi ve yatsı‘nın farzları gibi dört rekâtlı namaz ise iki rekât olarak kazâ edilir. Mukîm halinde kazâya kalan namazlarda yolculuk esnasında kazâ edilecek olursa, mukîm gibi dört rekâtli olarak kazâ edilir.