Yalan Söylemek Hakkında

Hadis-i şerif meali: Ravisi (Behz ibni Hakim ve ebihi an ceddihi) (R.A.) hüm: Resül-i Ekrem (S.A.V.) şöyle buyurmuşlardır: (Cemaatigüldürmek için konuşup da yalan söyleyeninvah haline, vayonun haline, sonra vayonun haline.) , Ashabdan bir zat: Cehennemliklerin ameJi nedir ya Resülallah? diye sormuş. Efendimiz hazretleri: Yalan söylemektir. Çünki kul yalan söyledi mi hak yoldan sapar. Saptı mı küfreder, küfrettiği zaman da cehenneme girer, buyurmuşlardır. Hadis-i şerif, başkalarını güldürmek için yalan söylemenin haram olduğuna delildir. Yalan söylemek ne şekilde olursa olsun haram ise de böylesi ehemmiyetine binaen bilhassa haram kılınmıştır. Binea naleyh kendisini dinleyenler yalan söylediğini bilirlerse onu dinlemekle aynı ma'sıyete iştirak etmiş olurlar. Onlara düşen vazife ya bu yalancıyı susturmak, yahut susturamazlarsa ora dan kalkıp gitmektir.

Yalan söylemek bazı ulernaya göre büyük günahlardandır. Şafilerden (Ruyani) yalanın büyük günahlardan olduğunu, kasden yalan söyleyenin başkasına zarar vermese bile şehadeti kabul edilmeyeceğini, zira yalanın herhalde haram olduğunu söylemiştir. İmam-ı Gazali (İhyaul UIOm)'unda vacib, mubah ve haram üzere üç kısma ayırmış ve şöyle demiştir: Doğru söylemekle vanldığı gibi. yalan söylemekle de va rılabilen sahih bir maktar hususunda yalan söylemek haram dır. ' Yalnız yalan söylemekle varılıyorsa mubah, o maksada var mak vacib ise yalan söylemek de vacibdir. Gazaliye göre doğuracağı kötü netice ile doğru söylemenin doğuracağı ayni netice karşılaştırılmalıdır. Bu takdirde eğer doğru söylemenin neticesi daha kötü olacaksa yalan söylene bilir. Aksi halde, yahut netice şüpheli olursa, yalan söylemek haram olur. Kötü netice şahsa aid doğru söylemek müstehab, başkasına aid ise müsamaha göstermek evla olur.

Yalan söylemek üç suretle bil 'itti fak caizdir. Nitekim İmam-ı muslim, (Sahih)'inde bunu (İbni Şihab)'dan rivayet etmiştir. İbn i Şihab, insanların konuştukları hiçbir hususda yalan söylemeye ruhsat verildiğini duymadım, ancak üç şey rritistesn'a: Harbde, ara buluculukda ve erkeğin karısı hakkında, kadı- nın da kocası hakkında söylediği sözlerde demiştir. (Kadı İyaz) bu üç suretde yalan söylemenin cevazı hususunda hilaf yok tur, diyor. '