Otonom Sinir Sistemi
Sinir sistemi içinde yer alan ve organizmanın istem dışı fonksiyonlarını yöneten sisteme otonom sinir sistemi adı verilir. Bu sistem iç organları, istem dışı çalışan düz kasları (kalp, mide, bağırsak, mesane vb.), pankreas, tükürük bezleri, böbreküstü medullasını, gözyaşı bezlerini denetim altında tutmaktadır.Otonom sinir sistemi de, görevleri genellikle birbirine zıt fonksiyonları idare etmek olan iki sistem halinde çalışır. Bunlara sempatik sistem ve parasempatik sistem adı verilir. Sempatik sistemin kimyasal ileticisi yani mediya- törü adrenalin, parasempatik sis- teminki ise asetilkolindir.
Omurilik içinde her iki sisteme ait merkezler sıralanmıştır. Bu merkezlerden çıkan sempatik veya parasempatik hareket lifleri, ayrı lifler, halinde veya bir sinir lifi içinde müşterek olarak kontrol altında bulundukları organa giderler. Sempatik lifler, örneğin gözbebeği kasının gevşetilmesi (i- risin genişlemesi), kalp hızının artması, bağırsak hareketlerinin azalması, mesane ve anüs kaslarının kasılması, bronşların genişletilmesi ve böbreküstü bezinin me- duİlasından çıkan adrenalin salgılanması gibi görevleri üstlenmişlerdir.Parasempatik lifler ise gözbebeği- ni küçültmek, kalp hızını azaltmak, bağırsak hareketlerini artırmak, mesane ve anüs kaslarını gevşetmek, tükürük, gözyaşı, mide bezlerinin salgı yapmasını sağlamak gibi görevleri yaparlar.
Tedavide kullanılan birçok ilaç, bu sistemlerin ileti maddeleri olan adrenalin ve asetilkolin gibi etki yaparlar. Bu nedenle bu sistemlerin hareketlerine benzer fonksiyonları sağladıklarından adrenalin gibi etki gösteren ilaçlara sempatomimetik veya adre- nerjik ilaçlar, asetilkolin benzeri etki yapan ilaçlara da kolinerjik veya parasempatomimetik denmektedir. Ayrıca bu ilaçların etkilerini ortadan kaldıran ilaçlara da sempatolitik veya antikolinerjik gibi isimler verilmektedir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
