Tütünün Etkileri

Tütün, insan kanserlerinin en yaygın eksojen nedenidir, akciğer kanserlerinin %90'ından sorumludur. Asıl suçlu sigara içimidir, ancak; dumansız tütün (enfiye, tütün içimi) de sağlık için tehlikeli ve ağız kanserlerinin önemli bir nedenidir. Tütün ürünlerinin kullanımı sadece kişisel bir risk yaratmaz, çevredeki insanların pasif tütün solumaları ("ikinci el duman") sigara içmeyenlerde akciğer kanserine neden olabilir. Sigara içimi, yeryüzünde çoğu kardiyovasküler hastalık, çeşitli tip kanserler ve kronik solunum problemlerinden olmak üzere, yılda 4 milyon kişinin ölümüne neden olur. 2020 yılında tütünle ilgili yıllık: ölüm sayısının 8 milyon olacağı tahmin edilmektedir. En büyük artış da gelişmekte olan ülkelerde meydana gelecektir. Günümüzde yaşayan insanların 500 milyonunun tütünle ilgili hastalıklardan öleceği öngörülmektedir. Sadece Amerika Birleşik Devletleri‘nde tütün her yıl 400.000 insanın ölümüne yol açmaktadır, bunların üçte biri akciğer kanseri nedeniyledir.

Sigara içimi en önlenebilir insan ölüm nedenidir. Yaşam süresini kısaltır, etkisi doza bağlıdır. Örneğin; sigara içmeyenlerin %80'i 70 yaşında canlı kalırken, sigara içenlerin sadece %50'si bu yaşa ulaşır. Sigaranın bırakılması, akciğer kanserinden ölüm riskini büyük ölçüde azaltır, hatta 60 yaşında bile, bırakılması olumlu etkiler yaratır. Malesef, genç yaşlarda özellikle kadınlarda sigara içme oranı artmaktadır. Son çalışmalarda, orta öğretim öğrencilerinin %12'si, yüksek öğretim öğrencilerinin %28'i tütün ürünleri kullanmaktadır. Takip eden bölümde, tütünün içerdiği bazı ajanlar ve tütün tüketimi ile ilgili bazı hastalıkları tartışacağız. Çeşitli organ sistemlerinde, sigara içiminin olumsuz etkileri.

Tütün dumanındaki potansiyel olarak zararlı kimyasalların sayısı çok fazladır (tütün 2000 ile 4000 arası madde içerir). sadece bu ajanların yol açtığı zedelenme tiplerini içeren kısmi bir liste bulunmaktadır. Nikotin, tütün yaprağında bulunan bir alkaloiddir; tütünle ilgili hastalıklara direkt neden olmaz, katkıda bulunur. O olmasaydı, sigara içenlerin alışkanlıklarını bırakmalan kolayolacaktı. Nikotin beyindeki resptörlere bağlanır, katekolam. İnde şarjı yaratarak, sigara içiminin akut etkilerini yaratır. Bu etkiler, kalp hızı ve kan basıncının artması ile kalp kasılma gücünün ve atım miktarının artmasıdır. Amfizem, kronik bronşit ve akciğer kanseri gibi, sigara içiminin yol açtığı akciğer hastalıklarının en sık görülenleri.

Dumandaki ajanlar, trakeobronşiyal mukozaya doğrudan irrite edici etkiye sahiptir, inflamasyon yaratır ve mukus üretimini artırır (bronşit). Sigara dumanı ayrıca; lökositlerin akciğere birikimine, lokal elastaz üretiminin artmasına ve akciğer dokusunda zedelenmeye, sonuçta amfizeme yol açar. Sigara dumanının bileşenleri, özellikle polisiklik hidrokarbonlar ve nitrozaminler hayvanlarda potansiyel karsinojenlerdir ve insanlarda akciğer karsinomlarının oluşmasından sorumludur (bakınız Bölüm 13).

Akciğer kanseri gelişim riski, etkilenim yoğunluğu ile ilgilidir, genellikle "paket yılı" terimi ile (ör; yıllık bir paketten 20 yıl, 20 paket yılına eşittir) veya günlük sigara miktarı ile vurgulanır. Dahası sigara diğer karsinojenik etkileri katlayarak arttırır. Örneğin; asbestiz çalışanlarında ve uranyum madencilerinde akciğer kanseri görülme insidansı LO kere daha yüksektir. Ayrıca; aşağıda bahsedildiği gibi, oral kanserlerin gelişiminde de alkol ve tütün tüketiminin etkileşimi söz konusudur. Arasında trombosit agregasyonunun artması ve miyokardın oksijenlenmesinin azalması (sigara dumanındaki CO içeriği ile gelişen hipoksi ile birleşen belirgin akciğer hastalığı nedeniyle), oksijen ihtiyacında artma ve ventriküler fibrilasyon eşiğinin düşmesi bulunmaktadır.

Tüm kalp ataklannın üçte biri sigara içimi ile ilgilidir. Sigara içimi hipertansiyon ve hiperkolesterolemi ile birlikte olduğunda bu yöndeki etkileri katlayarak artırır. Akciğer kanserlerine ilave olarak, tütün dumanı, oral kavite, ôrofagus, pankreas ve mesane kanserlerinin gelişimine de katkıda bulunur. Tütün dumanında mevcut olan organ spesifik karsinojenleri göstermektedir. Duman ve dumansız tütün, alkolle etkileşerek, laringiyal kanserlerin gelişiminde roloynar. Bu ajanların kombinasyonu, bu tümörün gelişme riskini katlayarak artırır. Annenin sigara içmesi, erken doğum ve spontan düşük riskini artırır ve intrauterin büyüme geriliği gelişir bununla birlikte, gebelik öncesi sigarayı bırakan annelerin çocukları normal doğar.

Sigara dumanına maruz kalanlarda (pasif içiciler) da aktif içicilerde görülen bazı zararlı etkiler oluşmaktadır. Bu kişilerde akciğer kanseri insidansının sigara dumanına maruz kalmayanlara oranla 1,3 kat arttığı saptanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri‘nde, her yıl 35 yaşıma üzerinde akciğer kanserinden ölen yaklaşık 3000 kişi, pasif içici konumundadır. Daha çarpıcı olar, koroner aterosklerozis ve ölümcül myokard enfarktüsü riskinin artışıdır. Çalışmalar, Amerika Birleşik

Devletleri‘nde her yıl 30.000 ile 60.000 kardiyak ölümün pasif içicilikle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Sigara içilen ortamda yaşayan çocuklarda respiratuar hastalıklar ve astım insidansının arttığı görülür. Sigara içmeyenlerdeki pasif içicilik, nikotinin bir metaboliti olan kotinin'in kan düzeylerinin ölçümü ile belirlenebilir. Sigara içmeyenlerdeki ortalama kotinin düzeyleri, geçen 10 yıl süresince %60' dan daha fazla azaIrmştır; ancak, çevresel tütün dumanı etkilerimi, özellikle çocuklar için hala evdeki büyük halk sağlığı problemi olarak durmaktadır. Açıkçası geçici bir "puf" zevki ağır ve uzun süreli bir fatura getirmektedir.