Romatizma

29-10-2014 --
0 Yorum

Romatizma : Bilhassa soğuk ve rutebetli havalarda ortaya çıkan, oynar eklemlerde ve kemiklerde kendisini gösteren ağrılardan şikayet ederiz. Yaşlı insanlarda bu tür şikayetlere daha sık rastlanır. Ancak, bahsini ettiğimiz bu ağrılı şikayetler sadece eklemler için mevzubahis değildir. Yani “romatizma” denince, mafsal ve kemik ağnlanndan başka rahatsızlıklar da ifade edilmektedir. Kas romatizması, kalp romatizması, göz romatizması sayabileceğimiz rahatsızlıklardır.Romatizmanın en çok rastlanan şekillerini şöyle sıralayabiliriz:

Ateşli Romatizma: Streptokok grubu mikropların sebep olduğu ani ve sinsi alevlenmelerle kendisini belli eden; eklemleri, kalbi, sinir sistemini ve böbrekleri tutan bir hastalıktır. İki yaşından önce görülemez. En sık 6-9 yaşlan arasındaki çocuklarda görülür. Rute^betli ve soğuk bölgelerde, sosyo-ekonomik durumu düşük muhitlerde daha fazla rastlanır. Üst solunum yollannda meydana gelen enfeksiyonlar da ateşli romatizmaya zemin hazırlar.

Belirtileri:

* Romatizmal ateş ortaya çıkmadan iki üç hafta önce, genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu görülür.

* Kalp iltihabı, yüzde altmış vakalarda ilk üç haftada kendisini belli eder. Kalp kapakçıklannda daralma ve yetmezliğe yol açtığı gibi; kalbin dışını kaplayan perikard zannı da etkileyebilir. Bu durumda aşırı hareketlerde nefes darlığı olur. Parmak uçlannda ve dudaklarda morarma görülür.

* Eklemlerde ağn ve şişlik hemen ortaya çıkmaz. Önce boğaz ağnsı, bademciklerde iltihaplanma veya nezle görülür. Bu belirtilerden sonra, hasta kendisini iyi hissettiği ve hastalığı atlattığını sandığı bir sırada yeniden bir alevlenme olur. Vücut ateşi 39-40 dereceye çıkar. Nabız hızlanır ve en fazla çalışan eklemlerde şişlik ağn ve kızanklık başgösterir.

Ağrı karşılıklı, simetrik eklemlerde aynıanda hissedilir.

* Vakalann yüzde yirmisinde gayri iradi hareketler görülür. Bunun sebebi, romatizmanın beyin zan üzerinde etkili olmasıdır. Sebepsiz gülme, elindekini düşürme, sakarlık, yazıda çirkinleşme, ani refleksler sayabileceğimiz davranışlardır.

* Ateşli romatizma olaylannın hemen hemen yansında kol ve bacak derisinde harita görünüşünde, pembe renkli kabanklıklar ortaya çıkar. Kabank yerdeki deride döküntüler olur.

* Ateşin ilk haftasında eklemlerin dış yüzlerinde, cilt altında mercimek büyüklüğünde, dokununca hissedilen yumrular başgösterir.

* Ateş, genellikle öğle sonlan yükselerek, 39-40 dereceye çıkar; el ayasında ve tabanlarda bol terleme yapar.

Tedavi: Tedavinin başlatılabilmesi için, belirtilerin başka hastalıklardan kaynaklanmadığı iyice tesbit edilmelidir. Zira romatizma ile birlikte böbrek iltihabı ve bağırsak bozukluklan da görülebildiğinden yanlış teşhiste bulunma ihtimali vardır. Ateşli romatizma, beraberinde birçok organ rahatsızlıktan getirdiği için; tedavi çok yönlü olarak yürütülmeli; öncelikle bu organlann zarar görmesinin önüne geçilmelidir. Bilahare ağnyı hafifletici ilâçlar verilmeli, hastanın iyi beslenmesi ve istirahati sağlanmalıdır. Soğuk ve rutubetli ortamdan kesinlikle kaçmalı, kuru ve ılık bir odada hastayı yatırmalıdır. Vücuttaki zararlı metobolizma artıklannın çıkanlmasım kolaylaştırmak için bol suluyiyecekler verilmeli; aynı zamanda enfeksiyona sebep olan mikroplarla savaş için antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır.

Penisiline alerjisi olan hastalar için streptokoklara karşı etkili başka antibiyotikler denenmelidir. Romatizmada, kalp bozukluğu dışındaki bütün ağnlar için aspirin kullanılmaktadır.İhtiyarlık Romatizması: Halk arasında ”Kireçlenme” tabir edilen yaşlılık romatizmasında, öncelikle eklemlerde ve eklemlere yakın kemiklerde şekil bozuklukları mevzubahistir. Bilhassa diz eklemlerinde yürümeyi zorlaştırıcı sertleşmelerden ve ağrılardan şikayet edilir. Hareket sırasında eklemlerden “çıtırtı” sesleri dikkati çeker. Ağn kesici ilâçlarla hastanın acılan dindirilmeli; bilahare fizik tedavisi ve kaplıcalar denenmelidir.

Romatoit Artrit: Daha çok 20-45 yaş arası kadınlarda görülen bir romatizma şeklidir. Genellikle el ve ayaklardaki küçük eklemleri sarar. Köprücük kemiği ile göğüs kemiği arasındaki eklem de bundan etkilenebilir. Eklemlerde ağn, şişme ve hareket zorluğu ile kendisini belli eder. Bilhassa sabahlan eklemlerde rahatsızlık verici bir sertlik mevzubahistir. Hastalığın ilerlemesi halinde, ağn büyük eklemlere de geçerek bunlan hareket ettiren kaslan etkisi altına alır. “Sabah sertliği” başladığı zaman, hasta elinde çay bardağım tutamaz; düşürür. Parmaklannı açmakta ve hareket ettirmekte zorluk çeker. Hastalığın aktif süresi boyunca yüksek olmayan bir ateş vardır. Zamanla eklem çevresindeki dokular şişer, şekil bozuk- luklan ortaya çıkar.Romatizmanın başlangıç döneminde aspirin, fenilbutazon gibi ilâçlann ve altın zerklerinin faydalı olduğu bilinmektedir. Bunda da fizik tedavinin ve kaplıca kürlerinin etkisi büyük olmakta; çoğu zaman iyi neticeler vermektedir.

Romatizmaya Yakalanmamak İçin: Romatizmanın hemen hemen her çeşidinin tedavisi zor hastalıklardan olduğu kabul edilmiştir. Bunun için, hastalıkla mücadeleden ziyade; koruyucu tedbirler daha önemlidir. Romatizmaya yakalanmamanın kuralları şöyle sıralanabilir:

* Çocuklarda ortaya çıkan boğaz ve ağız enfeksiyonlarıyla vakit geçirmeden mücadele edilmeli; tedavisi sağlanmalıdır. Diş aspeleri, bademcik iltihaplan, farenjit bunlann başında gelmektedir.

* Soğuk ve rutubetli havada fazla kalmamalı; ıslak elbise ile, yalın ayak do- laşmamalıdır. Bu cümleden olarak; kışın kazak, yün çorap, atkı ve başlıksız dışan çıkmamalıdır.

* Sağlık şartlan yönüyle elverişsiz ortamlarda çalışmamalı; yorucu, yıpratıcı eğlencelerden, alkol ve sigaradan uzak durmalıdır.

* Istirahate yetecek kadar uyumalı, vitamin ve protein ihtiva eden sebzeleri ve gıdalan sofradan eksik etmemelidir.

* Nezle, grip ve soğuk algınlığı gibi mevsim hastalıklarını hafife almamalı; hastalık geçinceye kadar istirahat etmeli ve iyi beslenmelidir.