Merkezi Sinir Sistemi Nörotransmitterleri Ve Zihinsel İşlev
Merkezi Sinir Sistemi Nörotransmitterleri Ve Zihinsel İşlev : Beyindeki tüm ussal ve öbür etkinlikler, özel kimyasal ulakların (nörotransmitterlerin) belli noktalardaki etkilerinin sonucudur. Bu özel ulaklar beyin işlevi için hayati önem taşır. Son yıllarda bu kimyasal ulakların her şeyden etkilenip değişikliğe uğrayabileceği anlaşılmıştır. Bu da, psikiyatrik hastalıklar ve tedavileri konusuna yepyeni bir kapı açmıştır.Gerek halk, gerekse tıp mesleğini seçenler bağırsağın emi- lim yeteneğinin ve bedenin düzenleyici denetim mekanizmalarının beyni, kandaki değişken madde düzeylerinden koruduğunu düşünürler. Bu mekanizmalar ancak çok ağır bir hastalık durumunda —örneğin, diyabet komasında ya da ağır karaciğer hastalıklarında— koruma görevlerini yapamazlar. Bununla birlikte, son on yıldır yapılan araştırmalar şu heyecan verici sonuca ulaşmıştır: Yiyeceklerdeki amino asitler beynin nörotrans- mitter faaliyetlerini gizil olarak etkilemektedir.
Çoğu ilaçlar, beynin içindeki belli nörotransmitterlerin faaliyet oranını değiştirme yoluyla kişinin davranışlarında değişiklik yaparlar. Aynı biçimde besin maddeleri de davranışları etkileyebilir ya da beynin denetlediği başka işlemleri değişikliğe uğratabilir. Bu konuda yoğun araştırmalar yapılmaktadır.Beyinde işlev yapan sayısız nörotransmitter vardır. Biz bunlardan yalnız birini —serotonin’i— ele alalım. Çünkü, serotonin, nörotransmitterlerin başardığı birçok ilginç işe iyi bir örnektir.Serotonin temel amino asitlerden triptofan tarafından üretilir. Beyin triptofanım yükselten ya da düşüren tedaviler, tripto- fanın salgıladığı serotonin oranını hızla etkiler. Karbonhidratı bol, proteini az yiyecekler beyin triptofanım yükseltir.
Bu da serotonin üretiminin hızlanmasına yol açar. Bunun tersine, proteini bol bir yemek de beyin triptofanmın düşmesine neden olur. Beyinde serotonine tepki gösteren sinir hücreleri, son yenen yemekteki protein ve karbonhidrat oranlarını beynin geri yanma bildirir.Besin dengesinin ve bileşiminin beyin işlevi üzerinde bu denli büyük etkisi olduğu düşüncesi, bundan elli yıl önce herkese peri masalı gibi gelirdi, kuşkusuz. Ama şimdi biliyoruz ki, özellikle karbonhidratı bol bir yemekle birlikte arı triptofan alırsak, beyinden salgılanan serotonin miktarını artırabiliriz.
Belli tip depresyonu olan kimselerin serotonin düzeyinin düşük olduğu görülmüştür. Triptofan alma yoluyla serotonin düzeyi yükseltilebilir. Böylece kişideki depresyon belirtileri de yok olur.Şimdiye kadar yalnızca bir tek amino asidin beyin üzerindeki etkilerini inceledik. Şimdi daha ayrıntılı olarak öbür besin öğelerini ele alalım.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
