Lycopene

Klinik Özet: Lycopene özellikle domates ve domates ürünlerinde bulunan bir karetenoiddir. Bitkiler ve mikroorganizmalar tarafından sentezlenen doğal bir pigmenttir. Batı'nın beslenme alışkanlığında yaygındır.Serbest radikallerin bastırılmasına yönelik antioksidan kapasite bakımından doğal karetenoidler arasında başta gelir. Retinole dönüşmez. Pravitamin A aktivitesi bulunmamaktadır. Besinlerin ısıtılması birçok besleyici unsurun azalmasına neden olsa da Lycopene'li besinlerin işlenmesi ve ısıtılması biyolojik olarak daha yararlıdır. Değişik çalışmalar ketçap ve salça dahil olmak üzere LO ya da daha fazla porsiyon domates ürünü yiyen insanlarda koruyucu etkisini açık olarak ortaya koymuştur. Dikkat edilecek husus ketçap ve salçadaki koruyucu katkı maddelerinin zararsız oranda olmasıdır.Küçük ve ark. Proc. AACR 1998'deki bildirilen çalışmalarında 2 kupa cı kupa= 1/4 lt) işlenmiş domates suyuna denk düşen 30 mg./gün likopen alımının koruyucu etkisinden söz etmişlerdir. Piyasada mevcut likopen preparatlarının etiketindeki doza kıyasla %43 oranında değişiklik gösterdiğini belirtilmiştir. Lycopen dejeneratif hastalıklara karşı koruma sağlayan güçlü bir antioksidan olarak pazarlanmaktadır. Yıllar boyunca yürütülen çalışmaların sonucunda domates bakımından zengin besinler tüketen erkeklerin prastat kanserine yakalanma oranının düşük olduğu görülmüştür. Akciğer ve mide kanserinin yanı sıra, pankreas, kolorektum, ösefagus, ağız, meme,serviks kanseri risk oranında bir azalmaya sebep olmaktadır. Leuyd ve arkadaşları Nutr Cancer 1995'deki hücre kültürü çalışmalarında likopenin meme tümötü inhibisyon aktivitesinin alfa ve beta karatene göre daha etkili olduğunu göstermişlerdir. Hücre kültürü çalışmasında Pastori; vitamin E ile kombine edilmiş likopenin prostat kanseri hücrelerinin çoğalmasını önlediğini göstermiştir. Epidemiyolojik çalışmalarda Giorannucci 1999'da J.NatL. Caneer Inst.'de yayımlanan çalışmasında kanser riskiyle domates ve ürünlerinin tüketimi arasındaki bağlantıyı araştırmış, 72 epidemiyolojik çalışmayı kapsayan bir gözden geçirmede 57 çalışmada bir bağlantı kurulmuş, 3S'inde ise domates tüketimi ile risk arasında istatistiksel bir anlam bulunmuştur. Kucuk ve arkadaşları Can. EpidemioL. Biomarkers Prev.200I'de yayımlanan faz II çalışmalarında 3 haftalık ek tedavinin ardından radikal prostatektomi uygulanan lokalize prostat kanserli hastaların lS'ine günde 2 kere 15 mg. likopen CLL hastaya verilmemiş) verildikten sonra,cerrahi uygulanan 26 vakada cerrahi analizinden sonra cerrahi sınırların tutuluşu, likopen verilen grupta daha düşük olduğu görülmüştür. Serviks kanserli 32 kadının ve 113 kanser olmayan kadının kanında mikrobesin düzeyleri ölçülmüş, kan likopen düzeyleri yüksek kadınlarda riskin azaldığı gösterilmiştir. Dorgan ve arkadaşları tarafından Columbia Üniversitesi Missouri meme kanseri serum bankasından alınan örneklerde likopen, selenium, karetenoidler ve retinol düzeylerine bakılmış, meme kanseri ile ilişkileri gözden geçirildiğinde bir tek likopen anlamlı bulunmuştur. Araştırmalar ümit verici olsa da bulgular başlangıç niteliğindedir. Bunların büyük bölümü prostat kanseri riski ile ilgili epidemiyolojik çalışmalara dayanmaktadır. Optimal terapötik dozaj, kronik kullanımın etkileri, ve potansiyel toksisite bilinmemektedir.

Kullanımı: Kanserden korunmada, kanser tedavisinde, astım, kardiyovasküler hastalıklar, maküler dejenerasyonda.

Yan Etkileri Ve İlaç Etkileşimleri: Çok yüksek dozda likopen tüketiminde deride koyu portakal rengi görülür.

Dozaj: Standart doz mevcut değildir. Günde 30-45 mg. tavsiye edilir.