Kulak Kistleri

Pek çogumuz büyüklerimizden soguk havanin, rüzgara maruz kalmanin, islak saçlarla dolasmanin yüz felcine yol açabilecegini duymustur. Her ne kadar halk arasindaki bu inanislar tam olarak dogru olmazsa da, gerçeklik paylari var. Çünkü yüz felcini tetikleyen nedenler arasinda soguga bagli vücut direncinin azalmasi da önemli bir yere sahip. KadiköySifa Atasehir Hastanesi Nöroloji Uzmani Dr. Hamit Toprak yüz felci ile ilgili en çok merak edilen sorulari yanitladi.

Yüz felci nedir?

Yüzümüzün her bir yarisinda olan kaslarin yine ayni taraf beyin sapindan köken alan ve daha sonra kulak arkasinda yüzeye çikan kafa sinirlerinden 7. sinir, yüz siniri (fasial sinir) ile çalistigi biliniyor. Fasial sinir ayrica tükürük bezi, göz yasi bezi ve dilin ön bölümüne ( tat duyusu) giden ince dallara sahiptir. Yüz felci (Bell's Palsy) sözü edilen sinirin enfeksiyon (Herpes), travma gibi nedenlere bagli hasarindan kaynaklanan geçici bir yüz zaafidir.

Belirtileri nelerdir?

Dogal olarak yüz kaslarinin çalismamasina bagli yüzün yarisinda (özellikle dudak kenarinda) kayma hissi ile birlikte konusma zorlugu, göz kirpma, yeme ve içmede zorluk en sik karsimiza çikan belirtilerdir. Ayrica etkilenen tarafta göz kurulugu ile birlikte etkilenmis göz kapagi azalmis gözyasini göze tam olarak yayamadigndan dolayi sürekli göz yasarma sorunu yasanir. Yüz sinirinin bir dali da tat alma duyusundan sorumlu oldugu için bazi hastalarda garip ve nahos bir tat, örnegin metalik bir tat, sikayeti olusur.

Nasil gelisir?

Çok hizli gelisir. Çogu hasta sabah uyandiginda, aynanin karsisina geçince yüzlerinin kaydigini fark ederler ve inme geçirdiklerini zannederler ya da ayni gün içinde gözlerde yanma, dudak etrafinda karincalanma veya su içerken suyu agizda tutamama sikayetleri ile hastaligin farkina varirlar. Çogu zaman tablonun belirginlesmesi ve tam olarak netlesmesi bir kaç gün alir (genelde bir hafta - 10 gün). Kulak arkasi veya boyun bölgesindeki agri öncü bir uyari olmakla birlikte çogu hasta tarafinda göz ardi edildiginden dolayi erken bir teshis sansi dogurmuyor.

Hastaliga yakalanma ihtimalini artici durumlar nelerdir?

Yas önemli bir faktör sayilir, mesela çocuklarda görülme sikligi çok daha az olmakla birlikte spontan iyilesme durumlari da o denli fazladir. Bazi metabolik hastaliklar örnegin Seker hastaliginda yakalanma riski genel popülasyona göre 4 misli fazladir. Gebeligin son üç ayi yüz felci için dikkat edilmesi gereken bir dönem olarak kabul edilir. Bagisiklik sisteminin bozukluguna sebep olan hastaliklar da baska bir risk gurubu olustururlar. Vücut direncindeki azalma hastaliga yakalanmayi kolaylastirir, örnegin soguga bagli olarak vücut direncini düsmesiyle olusabilecek enfeksiyonlar, yorgunluk, uykusuzluk, beslenme bozuklugu ve tabii en önemlisi stres.

Görülme sikligi nedir?

Dünya çapinda yapilan istatistiklere göre siklik %02 (binde iki) civarindadir.

Hastaliga yakalanma açisindan cinsiyetin bir önemi var mi?

Hayir, yüz felci görülme olasiligi kadin ve erkeklerde esittir.

Vücudun baska bölümlerini de etkiler mi?

Hayir, yüz felcinde vüciudun baska hiç bir bölgesinde felç, güçsüzlük veya uyusma gibi sikayetler olusmaz, olustugu takdirde baska bir hastalik düsünülmeli, arastirilmalidir.

Hastalik bulasici midir?

Hayir, bulasici degildir. Hastaliga yakalanan kisiler islerine ve normal aktivitelerine devam edebilirler.

Tanisi nasil konur?

Yüz felci teshisi çogunlukla hastanin kliniginden konur, ancak zeminde yüz felcine sebep olabilecek baska hastaliklardan süphelendiginde laboratuar veya görüntüleme tetkiklerine basvurulur.

Iyilesme hizi nasildir?

Iyilesme süreci yüz sinirinin harabiyeti ile dogru orantilidir. Hafif travmalarda düzelme yalnizca bir kaç gün gibi kisa bir sürede oldukça hizli ve tam olurken, daha agir vakalarda bu süre bir kaç ay gibi daha uzun olabiliyor. Harabiyete ugrayan sinirin onarimini ortalama 1 - 2 mm/gün hizi ile hesap ettigimizde, iyilesmeyi 15 gün ile 18 ay arasi bir süre içinde bekleyebiliriz.

Yüz kaslarinda erime olur mu?

Bu durum kas erimesi için gereken süre sinirin iyilesmesine göre çok daha uzun oldugundan dolayi, nadir agir vakalar disinda, görülmemektedir.

Tekrarlayici midir?

Yüz felcinin tekrar etme olasiligi %5 - 15 civarinda olup altta yatan hastaliklar ve risk faktörlerine göre degisir.

Tedavi nasil yapilir?

Hastalik genellikle her hangi bir medikal veya cerrahi tedaviye gerek kalmadan kendiliginden düzelir. Tedavi sürecini hizlandirmak amaci ile yüz kaslari egzersizleri ile birlikte masaj önerilir. Soguk havalarda bas - boyun bölgesini koruma ve sicak tutma unutulmamalidir. Gözler hastalik süresi boyunca tam kapanmadigindan dolayi suni gözyasi ilaçlari, antibiyotik ve uyku sirasinda göz bandi ile enfeksiyon ve fiziksel travmalardan korunmalidir. Daha agir vakalarda steroid ve antiviral ilaçlar kullanilmaktadir.

Ancak benim kisisel kanaatim tedavi süresi içinde hastanin ruhsal olarak desteklenmesi ve bilgilendirilmesi tedavinin kesinlikle göz ardi edilmemesi gereken en önemli noktasidir. Nadiren görülen agir vakalarda 3. haftadan sonra iyilesme süreci baslamadigi takdirde EMG testi ile fasial sinirin fonksiyonu ölçülür ve herhangi bir ileti saptanmadigi durumda cerrahi girisim planlanir.