Kesik,Ezik, Delik Yara Tedavileri

Tanımı: Yaralar; kesik, delik, ezik, parçalanmış ve derin delinmiş olarak sınıflandırılır.

Kesikler: Bıçak gibi kesici bir aletin yaptığı yaralardır. Bunlar, çok kanayabilen ve kenarları birbirinden uzaklaşan tip yaralar olduğu gibi, çok da basit olabilir. Çok kanayan ve kenarları birbirinden uzaklaşan yaralar, temizlendikten sonra, dikilir ve birinci derece iyileşmeye terk edilir. Kesik kenarların arasındaki yarık, serum ve kan pıhtısıyla dolar ve ikincil enfeksiyon eklenmezse yara bir, iki haftada iyileşir.

Delikler: Bunlar, delici aletin ulaştığı derinlik bilinmediğinden ötürü, tehlikeli yaralardır. Derin delinme olasılığı karşısında (tüm karın delici yaralarında bu olasılık vardır) hastada dikkatle iç kanama ya da peritonit belirtileri aranır. Derideki yaranın büyüklüğüyle, delinmenin derinliği arasında bir ilgi yoktur.

Ezikler: Örneğin otomobil altında kalma sonucu oluşan şiddetli ezikler (çürükler), önemli yaralanmalar olabilir. Ezilmiş dokunun ne kadarının öldüğü ancak zamanla belli olur ve ölü dokunun enfekte olmasının sonucu, gazlı kangrendir. Bundan başka, ezilen dokudan herhangi bir dış belirti olmaksızın bol miktarda kan ve sıvı kaybolabile- ceğinden, hastaya gerekli sıvı verilmezse ağır şoka girebilir.

Parçalanmış yaralar: Bunlar, enfeksiyona en elverişli ve trafik kazalarında en sık oluşan yaralardır. Tüm parçalanmış yaralar, cerrah tedavisi gerektirir. Bunlar, iyice temizlenir, ölü ve yıkılmış doku bölümleri, genel anestezi altında çıkartılır ve ancak yaşayan temiz kan dolaşımı sağlam dokular bırakılabilir.

Derin delinmiş yaralar: Bunlar, kurşun ve metal parçacıklarının deriyi delmesiyle oluşur. Delen cismin, ufak bir giriş yeriyle, geniş bir çıkış deliği vardır ve bu iki delik arasındaki dokular ileri derecede yıkılmıştır. Delici cismin izlediği yol açılır, tüm kirlenmiş ve parçalanmış dokular çıkartılır yabancı maddeler alınır.

Yaraların iyileşmesinde rastlanan komplikasyonlar, kanama, enfeksiyon ve doku ölümüdür. Biriken kan dışarı akıtılmalı, enfekte yaralar açılıp, cerahat ve ölü doku çıkartılmalıdır. Bu yaralar, ikinci derece iyileşmeye terk edilebilir yani dokunun yavaş yavaş oluşması beklenir ve bazen de ikincil dikişle kapatılmaları gerekebilir. Her yaralanmada teta- noz tehlikesi göz önünde bulundurulmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Sizlere yukarıda genel bir bilgi amacı taşıyan ve yaralar hakkında gerekli bilgiyi, her an hepimizin başına gelebileceğinden dolayı sunduk. Aşağıdaki öneriler, basit ve doktor müdahalesi gerektirmeyen yaralar için olup; kanı durdurmak, enfeksiyonu engellemek ve yaranın çabuk iyileşmesini sağlamak gibi önerileri kapsamaktadır. Bunun dışındaki bir durum halinde, mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmakta yarar vardır.

Öneriler: Bir miktar taze papatya çiçeği bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar saf zeytinyağı eklenerek ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra, şişe iki hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilir. Gerektiğinde bir steril tampon gazlı bezin üzerine, süzülmek suretiyle damlatılarak yaranın üzerine konulur ve bir sargı bezi ile sarılır.

* Bir miktar ayı sarımsağı iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası kanamayı durdurmak için oldukça faydalıdır.

* Ağza alınıp kısa bir süre çiğnenen tütün kanı durdurmak amacıyla yaranın üzerine basılır.

* Bir miktar ayvanın üzerindeki tüyler toplanır ve kanayan yerin üzerine bastırılır. İyi bir kan dindiricidir.

* Kanayan bir yaranın üzerine büyüklüğüne göre bir parça muz kabuğu konulur. Bu kanamanın hemen kesilmesinde oldukça faydalıdır.

* Yaranın üzerine bir parça tarçın serpilir. Bu işlem yarayı kurutmak açısından faydalıdır.

* Yarım litre suyun içine üç çorba kaşığı havanda dövülmüş keten tohumu katılıp, suyun, buharlaşarak içindeki maddenin lapa haline gelmesine kadar kaynatılıp, ardından bu lapa, bir steril tamponun üzerine sürülür ve yara steril bir gazlı bezle sarılır. Yaranın bir an evvel iyileşmesinde faydalı olur.

* Bir miktar mayasıl otu iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası kanamayı durdurmak ve mikrop kapmasını engellemek için oldukça faydalıdır.

* İki çorba kaşığı vazelin ile bir tatlı kaşığı asid borik iyice karıştırıldıktan sonra steril bir tamponun üzerine sürülüp steril bir sargı bezi ile yara sarılır.

* Bir miktar aslanpençesi iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu ile yara temizlenip mikrop kapması engellenir. Özellikle de derin bıçak yaralarına ve geç iyileşen yaralara oldukça faydalıdır.

* Bir litre suyun içine bir avuç at kestanesi tohumu katılıp su buharlaşıp içindeki malzeme iyice lapa haline getirildikten sonra bir steril tampon gazlı bezin üzerine bu lapadan sürülüp yaranın üzerine konulur ve bir sargı bezi ile sarılır.

* Bir miktar güneş altında toplanmış binbirdelik otu bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar zeytinyağı eklenerek ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra, şişe 2-3 hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilip şişenin içindeki yağ kırmızı bir renk aldıktan sonra bir tülbent yardımıyla posası da sıkılmak suretiyle temiz bir şişeye aktarılır. Özellikle yeni yaraların üzerine hemen sürülürse oldukça faydalı sonuçlar alınıp mikrop kapmasını engeller.

* Bir cezvenin içinde bir çorba kaşığı kekik iyice kaynatılıp suyunun buharlaşıp lapa haline getirildikten sonra sık gözenekli bir tülbentten süzülüp bir steril tampon gazlı bezin üzerine bu lapadan sürülerek yaranın üzerine konulur ve bir sargı bezi ile sarılır.

* Bir miktar ayı sarımsağı iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu ile yara temizlenip mikrop kapması engellenir. Özellikle de geç iyileşen yaralara oldukça faydalıdır.

* Bir miktar taze dar yapraklı sinirli ot yaprağı yıkanıp temizlenip nemli halde rondo veya meyve sıkacağıyla ezilerek suyu çıkarıldıktan sonra bir steril gazlı bezin arasına posasıyla serilerek bağlanır.

* Bir tavanın içine yarım kilogram içyağı eritilip kızgın yağın içine iki avuç ince kıyılmış koyun otu (sapları yaprakları ve çiçekleri) katılıp bitkiler çıtırdayana kadar karıştırılır ve ateşden alınıp oniki saat kadar buzdolabında bekletilir. Ertesinde buzdolabından alınan tava hafif ateşte kızdırıldıktan sonra bir tülbent yardımıyla temiz bir kavanozun içine süzülür ve üzerine tülbentte kalan posada sıkılarak tekrar serin bir yerde muhafaza edilir. Gerektiğinde steril bir tamponun üzerine sürülüp yaranın üzerine kapatıp yine steril bir gazlı bezle sarılır. Kan temizleyici ve yaraların çabuk kapanmasını kolaylaştırıcı bir etkisi vardır.

* Bir miktar karamuk yaprağı iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası steril bir gazlı bezin arasına konup yaranın üzerine yatırıldıktan sonra diğer bir steril gazlı bezle bağlanır.

* Bir cezvenin içinde bir çorba kaşığı ince kıyılmış mahmude otu iyice kaynatılıp, suyunun buharlaşıp lapa haline getirildikten sonra birer çorba kaşığı susam yağı ve sirke karıştırılıp sık gözenekli bir tülbentten süzülüp bir steril tampon gazlı bezin üzerine bu lapadan sürülerek yaranın üzerine konulur ve bir sargı bezi ile sarılır.

* Bir miktar taze defne yaprağı bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar saf zeytinyağı eklenerek ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra, şişe iki hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilir. Gerektiğinde bir steril tampon gazlı bezin üzerine süzülmek suretiyle damlatılarak yaranın üzerine konulur ve bir sargı bezi ile sarılır.

* İyice kıyılmış bir çorba kaşığı yaban yasemini (sapları), üç çorba kaşığı havanda dövülerek toz haline getirilmiş keten tohumu ve bu karışımı lapa haline getirecek kadar eritilmiş kuyruk yağı katılıp iyice karıştırıldıktan sonra elde edilen merhem yaranın üzerine sürülüp steril bir gazlı bezle bağlanır.

* Bir litre süt‘ ün içine ince kıyılmış mine çiçeği‘ nin kurutulmuş dallarından, bir yemek kaşığı kadarı, birlikte bir taşım kaynatılarak, bir tatlı kaşığı havanda dövülerek toz haline getirilmiş keten tohumu eklendikten sonra iyice karıştırılıp, elde edilen mayi yaranın üzerine sürülüp steril bir gazlı bezle bağlanır.

* Bir miktar taze tavşancıl otu yıkanıp temizlenip nemli halde rondo veya meyve sıkacağıyla ezilerek suyu çıkarıldıktan sonra bir steril gazlı bezin arasına posasıyla serilerek bağlanır.

* Bir küçük cezve suyun içine bir çorba kaşığı ince kıyılmış sumak yaprağı katılıp su buharlaşarak lapa haline geldikten sonra steril bir tamponun üzerine sürüldükten sonra yine steril bir gazlı bezle bağlanır.

* Bir miktar eğrelti otu iyice yıkanıp temizlendikten sonra ince ince, doğranıp bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar üzüm şırası eklenerek ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra, şişe iki hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilir. Gerektiğinde bir steril tampon gazlı bezin üzerine süzülmek suretiyle damlatılarak yaranın üzerine konulur ve bir sargı bezi ile sarılır.

* Bir litre suyun içine bir adet iri doğranmış patlıcan katılıp kaynatılmasının ve süzülmesinin ardından kalan patlıcanlar ezilerek lapa haline getirilip steril bir tamponun üzerine sürüldükten sonra yine steril bir gazlı bezle bağlanır.

* Bir miktar ceviz içi dörde bölündükten sonra, bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar saf zeytinyağı eklenerek ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra, şişe iki hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilir. Sık gözenekli bir tülbentten süzmek amacıyla geçirilip, steril bir tamponun üzerine damlatıldıktan sonra yaranın üzerine kapatılıp steril bir sargı bezi ile yara bağlanır.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış sarı yoğurt otu katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek yara yıkanır ve içine batırılacak steril bir gazlı bezle tampon uygulaması yapılır. Yarayı temizlemek ve mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır. Ayrıca yaraların erken iyileşmesini sağlar.

* Bir miktar sarımsak otu iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası steril bir gazlı bezin arasına konarak yaranın üzerine tampon yapıldıktan sonra diğer bir gazlı bezle de bağlanır. Geç iyileşen yaralara oldukça faydalıdır.

* Bir litre suyun içine ince kıyılmış bir avuç kokulu yapışkan otu katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek elde edilen posası iyice dövülüp, steril bir gazlı bezin arasına yerleştirdikten sonra yaranın üzerine tampon yapılıp diğer bir sargı bezi ile de yara bağlanır.

* Bir miktar tıbbi kestere iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası steril bir gazlı bezin arasına konarak yaranın üzerine tampon yapıldıktan sonra diğer bir gazlı bezle de bağlanır.

* Bir miktar yara otu iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası steril bir gazlı bezin arasına konarak yaranın üzerine tampon yapıldıktan sonra diğer bir gazlı bezle de bağlanır. Geç iyileşen yaralara oldukça faydalıdır.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış yara otu katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek yara yıkanır ve içine batırılacak steril bir gazlı bezle yara iyice temizlenir.

* Bir küçük cezve suyun içine bir çorba kaşığı havanda dövülerek toz haline getirilmiş olan kenevir tohumu katılıp su buharlaşarak toz lapa haline geldikten sonra steril bir tamponun üzerine sürüldükten sonra yine steril bir gazlı bezle bağlanır.

* Bir miktar taze aynısefa çiçeği bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar saf alkol eklenerek ağzı sıkıca kapatıldiktan sonra, şişe iki hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilir. Gerektiğinde yarayı temizlemek veya mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır.

* Bir tavanın içine yarım kilogram içyağı eritilip kızgın yağın içine iki avuç ince kıyılmış aynısefa (sapları yaprakları ve çiçekleri) katılıp bitkiler çıtırdayana kadar karıştırılır ve ateşden alınıp oniki saat kadar buzdolabında bekletilir. Ertesinde buzdolabından alınan tava hafif ateşte kızdırıldıktan sonra bir tülbent yardımıyla temiz bir kavanozun içine süzülür ve üzerine tülbentte kalan posada sıkılarak tekrar serin bir yerde muhafaza edilir. Gerektiğinde steril bir tamponun üzerine sürülüp yaranın üzerine kapatıp yine steril bir gazlı bezle sarılır. Kan temizleyici ve yaraların çabuk kapanmasını kolaylaştırıcı bir etkisi vardır.

* Bir miktar kızılcık yaprağı iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası steril bir gazlı bezin arasına konarak yaranın üzerine tampon yapıldıktan sonra diğer bir gazlı bezle de bağlanır.

* Bir miktar tıbbi karakafes kökü iyice yıkanıp temizlendikten sonra ince ince doğranıp, bir şişenin boğazına kadar doldurulur ve üzerine ağzına kadar saf ispirto eklenerek ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra, şişe iki hafta boyunca güneş görebileceği veya sıcak bir yerde bekletilir. Gerektiğinde yarayı temizlemek veya mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır.

* Bir litre suyun içine ince kıyılmış bir avuç mersin yaprağı katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek elde edilen posa steril bir gazlı bezin arasına konup yaraya tampon yapıldıktan sonra diğer steril bir gazlı bezle yara sarılır. Bu öneri özellikle mikrop kapmış yaraların tedavisinde faydalıdır.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış çıban otu katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek yara yıkanır ve içine batırılacak steril bir gazlı bezle tampon uygulaması yapılır. Yarayı temizlemek ve mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır. Ayrıca yaraların erken iyileşmesini sağlar.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış biberiye katılıp kaynatılmasının ardından süzülür ve kalan posa bir çorba kaşığı süzme bal ile iyice yoğrulup yaranın üzerine sürüldükten sonra yara steril bir sargı bezi ile sarılır. Geç iyileşen yaralar için faydalıdır.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış uzun loğusa otu katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek yara yıkanır ve içine batırılacak steril bir gazlı bezle tampon uygulaması yapılır. Yarayı temizlemek ve mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır.

* Bir yemek kaşığı tuzsuz saf tereyağı ve yarım çay kaşığı kına iyice birbirine karıştırılarak macun haline getirildikten sonra söz konusu yaranın üzerine sürülerek yaranın mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır. Cerahatli yaralara karşı oldukça faydalıdır.

* Bir tavadaki zeytinyağının içinde ve kısık ateşte ısıtılan marul yaprağı söz konusu yaranın üzerine konularak mikrop kapması engellenir.

* Bir yemek kaşığı tuzsuz saf tereyağı ve havanda dövülerek toz haline getirilmiş keten tohumu iyice birbirine karıştırılarak macun haline getirildikten sonra yaranın mikrop kapmaması amacıyla kullanılır.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış avşar otu katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek elde edilen su ile mikrop kapmaması için yara yıkanır.

* Bir litre sirkenin içine bir avuç sinameki katılıp kaynatılmasının ardından süzülür ve içine batırılacak olan steril bir tamponla yara temizlenir.

* Bir litre suyun içine iki avuç ada çayı katılıp kaynatılmasının ardından süzülüp, elde edilen suyun içine batırılacak olan bir steril tampon ile yara temizlenir. Oksijenli su yerine kullanılabilir.

* Bir miktar ısırgan otu iyice yıkanıp temizlendikten sonra nemli bir halde rondo veya meyve sıkacağından geçirilir. Bir tülbent yardımıyla elde edilen öz suyu veya posası steril bir gazlı bezin arasına konarak yaranın üzerine tampon yapıldıktan sonra diğer bir gazlı bezle de bağlanır.

* Havanda dövülerek toz haline getirilmiş olan bir silme yemek kaşığı kırmızı kantaron ile bir çorba kaşığı zeytinyağı iyice karıştırıldıktan sonra steril bir tamponun üzerine sürülerek yara kapatılıp diğer bir sargı bezi ile de yara bağlanır. Özellikle kesici ve delici aletlerin neden olduğu yaralarda etkilidir.

* Bir litre suyun içine bir avuç ince kıyılmış huş ağacı (yaprak ve tomurcukları) katılıp kaynatılmasının ardından süzülerek yara yıkanır ve içine batırılacak steril bir gazlı bezle tampon uygulaması yapılır. Yarayı temizlemek ve mikrop kapmasını engellemek amacıyla kullanılır.