Kanamanın Nedenleri Nelerdir?

Kanamanın Nedenleri Nelerdir?

Kanama Nasıl Fark Edilir?

Tanı Nasıl Konur?

Endoskopi

Diğer İşlemler

Nasıl Tedavi Edilir

Gastrointestinal sistem (mide-bağırsak kanalı) kanaması bir hastalık olmaktan ziyade bir belirtidir. Birçok sebepten kaynaklanabilir ve çoğunda hayatı tehdit etmez. Çoğu kez kanama kontrol altına alınabilir ve tedavi edilebilir sebeplerden kaynaklanır (örneğin hemoroid (basür) hastalığı kanamaları gibi). Kanama ciddi olmasa da yerinin belirlenmesi gerekir. Kanama sindirim sisteminde bulunan yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsaklardan kaynaklanabilir. Kanama bu alanların herhangi birinden yada birden fazlasından kaynaklanabilir. Mide yüzeyindeki küçük bir ülserden olabileceği gibi kalın bağırsaktaki geniş bir iltihap alanından da kaynaklanabilir. Kanama bazen kişi fark etmeden de olabilir. Buna gizli kanama denir. Ancak bir şans olarak genellikle kolay testlerle tespit edilebilir.

Sindirim Kanalı

KANAMANIN NEDENLERİ NELERDİR?

Mide asidi, midede ve yemek borusunda iltihaplanmaya yol açarak kanamaya neden olabilir. Bu hastalık özefajit yada özefagus iltihabı olarak adlandırılır. Bazen yemek borusu ile mide arasındaki kasın iyi kasılmaması yiyeceklerin ve asidin yemek borusuna kaçmasına ve iltihaplanmaya yol açabilir.

Buna ek olarak yemek borusu alt kısmındaki venler genişleyip (özefagus varisleri) yırtılarak yoğun miktarda kanamaya neden olabilir. Karaciğer sirozu özefagus varislerinin en sık sebebidir.

Yemek borusu kanaması Mallory Weiss Sendromu adı verilen yemek borusu alt ucundaki bir yırtıktan da kaynaklanabilir. Bu durum, uzamış kusma, öksürük, hiatus hernisi (diafragma fıtığı) yada doğum gibi karın içi basıncını artıran sebeplerden olabilir.

Mide, kanamanın sık olduğu yerlerden biridir. Alkol, aspirin, eklem iltihabı için kullanılan diğer ilaçlar mide ülser ve iltihaplarına (gastrit) yol açarak kanamaya neden olabilir. Akut (ani başlangıçlı) ve kronik (müzmin) mide ülserleri kan damarlarının duvarlarının yırtılmasına neden olarak kanamayı başlatabilir. Bunun haricinde geniş yanıklarda, şoktaki hastalarda, kanser hastalarında, büyük ameliyat geçiren hastalarda da stres sonucu yükselen asit salgısı nedeni ile kanamaya rastlanabilir. Kanama mide kanserlerinden ya da iyi huylu tümörlerinden de olabilir.

Üst gastrointestinal sistemin (yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağı) kanamalarının en sık sebebi ani gelişen mide erozyonları ve on iki parmak bağırsağı (duodenum) ülserleridir. Bu ülserlerin artmış mide asidi yada Helicobacter pylori adı verilen bir bakteri nedeniyle oluştuğu sanılmaktadır. Bu duruma neden olan diğer bir etken ise kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar sıklıkla ağrı kesici olarak kullanılan aspirin ve türevleridir.

Alt gastrointestinal sistem kanamalarının çoğu kalın bağırsak ya da rektumdan (kalın bağırsağın son kısmı) olur. hemoroidler en sık alt GİS kanaması yapan nedendir. Kan gözle görülebilir ve taze parlak bir renktedir. hemoroidler anal kanal kenarındaki genişlemiş damar ağlarıdır. Bunların yırtılması ile taze parlak kanama ya dışkılama sırasında veya tuvalet kağıdında fark edilir. Bu durumda kanamaya neden olabilecek diğer nedenler çatlak (fissür), iltihabi durumlar ve tümörlerden (kanserden) ayırt edilmesi gereklidir.

İyi huylu tümörler veya kalın bağırsak polipleri kanser gelişiminde önemli oluşumlardır. Bunlar da kendini bariz veya gizli kanama ile belli edebilir. Kolorektal kanserin tüm kanserler içinde görülme sıklığı ülkemizde, kadında 2. erkekte 3. en sık gözlenen kanser tipidir. Bu kanserlerde bir dönem kanama meydana gelir ve kendini belli eder.

Kalın bağırsaktaki inflamasyon (iltihap) ciddi kanamaya neden olabilir. Değişik bağırsak enfeksiyonları da inflamasyon (iltihap)ve kanamaya neden olabilir. Ülseratif Kolit yada Crohn Hastalığı gibi kalın bağırsağın iltihabi hastalıklarında bağırsağın içini örten koruyucu tabaka da inflamasyon olur. Bunun sonucu kanama gelişebilir.

Divertiküler Hastalık, kalın bağırsak içindeki basıncın artması sonucu, bağırsağın içini döşeyen örtünün dışarıya doğru keselenmesidir. Bu keseciklere divertikül denir ve ciddi kanamaya neden olabilirler. Son olarak da yaşla beraber kalın bağırsaktaki damarların anormal hal alması ve damar yumakları oluşturması (angiodisplazi) mümkündür. Bu tip damar yapılarından da ciddi kanama olabilir.

SİNDİRİM SİSTEMİNDE SIK OLARAK MEYDANA GELEN KANAMALAR:

YEMEK BORUSU (Özofagus)

- İnflamasyon (Özafjit)

- Varis

- Mallory-Weiss sendromu (yırtık oluşması)

MİDE

- Ülser

- Kanser

- İnflamasyon (gastrit)

İNCE BAĞIRSAK

- Duodenal ülser

KALIN BAĞIRSAK (KOLON ve REKTUM)

- hemoroid

- anal fissür

- İnflamasyon (Ülseratif Kolit, Crohn Hastalığı)

- Kolorektal polip

Kolorektal kanser

Divertiküler Hastalık

Anjiyodisplazi (yapısal damar bozukluğu)

GASTROİNTESTİNAL (MİDE-BAĞIRSAK KANALI) SİSTEM KANAMASI NASIL FARK EDİLİR?

Belirtiler kanamanın yeri ve şiddetine bağlıdır. Kanama rektum yada kalın bağırsağın alt kısımlarından kaynaklanıyorsa dışkıya bulaşık yada ayrı taze kanama şeklinde izlenir. Üst gastrointestinal sistem kanamalarında ise kanama siyah bir dışkı şeklinde (kötü kokulu, cıvık, zift gibi) izlenir. Kahve telvesi yada taze kan şeklinde kusma da izlenebilir. Eğer gizli (yani gözle görülemeyecek kadar az miktarda) kanama varsa hasta dışkısında herhangi bir renk değişikliği fark etmeyebilir.

Aniden başlayan ciddi kanmalarda kişi halsizlik, kramp tarzı karın ağrıları veya ishal, nefes almakta güçlükle başvurur. Nabzın hızlanması, tansiyon düşüklüğü ve idrar miktarında azalma hastanın kan kaybına bağlı şoka gidişin belirtileridir. Hasta soluktur. Uzun süre devam eden yavaş kanamalarda hasta soluk, halsiz, düşkün ve uykuya meyillidir.

Gizli kan kaybı olan hastalarda kansızlık, anemi ortaya çıkar. Bunun nedeni kanda bulunan zengin demir içeren hemoglobin kaybıdır.

TANI NASIL KONUR ?

Kanamanın yeri mutlaka aranmalıdır. Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve fizik muayene tanı koymak için esastır. Dışkılama alışkanlığında değişmeler, dışkının rengi, karın ağrısı ve hassasiyetin varlığı doktora kanamanın yeri hakkında fikir verir. Demir, bizmut alımı yada bazı yiyecekler (pancar) dışkıya kanamayla aynı görünümü verdiğinden doktor kan varlığı açısından hastanın dışkı tahlilini isteyecektir. Tam kan sayımının yapılması kansızlığın araştırılması yönünden değerli bir testtir.

ENDOSKOPİ

Kanayan yerin direkt görülmesini sağlayan endoskopi (ağız yada makat yolu ile kullanılabilen bükülebilir alet), kanamanın tanısında önemli bir yöntemdir. Aynı zamanda bir çok vakada kanamanın tedavisi için de kullanılabilir.

Endoskop fleksibıl (bükülebilir) bir alettir. Bükülebilir özelliği ile üst (yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı) ve alt (kolon-rektum) GİS incelemelerinde kullanılır. Bu cihaz ile örnekler alınabilir (biyopsi). Görüntüler kayıt edilir ve kanamayı durdurmak için işlem yapılabilir.

İnce bağırsak endoskopisi veya enteroskopi yeni bir teknik ile ince bağırsağın değerlendirilmesidir

DİĞER İŞLEMLER

Kanama yerinin belirlenmesinde başka teknikler de kullanılır. Baryumlu grafiler, endoskopiye oranla daha az güvenilir de olsa, kanayan yeri gösterebilir. Baryumlu grafilerin diğer dezavantajları da kullanılan renkli ilacın yapılacak diğer incelemelere engel olmasıdır. Buna ek bu yöntemde hasta radyolojide X-ışınlarına maruz kalır ve bu teknik ile hastalık şüphe edilen yerlerden örnek alınamaz ve tedavi edilemez.

Anjiografide renkli ilacın damara verilmesi ile gastrointestinal sistemin damarları görüntülenir. Ciddi kanamalarda kanama olan damarı bulmak için kullanılır. Damar içindeki maddenin damar dışına çıkması ile tanı konur. Bazı özel durumlarda, kanama olan damara ilaç verilerek kanama durdurulabilir.

Radyonüklid sintigrafi, non-invasiv (hastaya girişim yapılmaksızın) tarama tekniklerinden biridir. Gastrointestinal sistemin radyonüklid çalışmaları özellikle endoskopik incelemenin çok zor olduğu ince bağırsak kanamalarında faydalıdır. Bu teknik ile az miktarda radioaktif madde (zararsız düzeyde) damar içine verilir ve özel kamera ile kanama olan yer araştırılır.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Endoskopik çalışmalar kanamanın yerinin direkt olarak görmenin yanında tedavi girişimlerine de olanak sağlar. Aktif kanamalar birtakım kimyasal maddelerin kanayan bölgeye enjekte edilmesi, kanayan yerin koterizasyonu, ısı tedavisi ile durdurulabilir. Kanama kontrol altına alındıktan sonra çeşitli ilaçlar kullanılarak kanamanın tekrarı engellenmeye çalışılır.

Endoskopik yolla kalın bağırsak poliplerinin çıkarılması kanamanın kontrolünü sağlayabilir. hemoroidal kanaması olan hastalarda, hemoroidlerin band ligasyonu veya çeşitli elektrikli aletlerle ısı tedavisi kanamayı kontrol eder. Endoskopik tekniklerle kanama her zaman durdurulamaz. Bazen anjiogarfi gerekli olabilir. Endoskopinin başarısız olduğu, ağır veya tekrarlayan kanamalarda cerrahi tedavi gerekli olabilir.