Guatr Testi

TESHISTE KULLANILAN LABORATUVAR TETKIKLERI?

Tiroid hastaliklarinin teshisi icin bazi tetkiklerin yapilmasi gerekir. Bu tetkikler asagida verilmistir:

a) Kan Testleri :

Siklikla kullanilan kan testleri serbest T3, serbest T4, TSH, anti-TPO antikoru, anti-tiroglobulin antikoru, TSH-reseptor antikoru, tiroglobulin ve kalsitonin hormonlarinin kan duzeylerinin olculmesidir.

T4 ve T3 hormonlarinin normal sinirin altinda veya ustunde olmasi tiroid bezinin iyi calismadigini gosterir. T4 ve T3 hormonlari dusuk ise beziniz az calisiyor, buna karsilik T4 ve T3 hormonlari yuksek ise beziniz cok calisiyor demektir. T3 ve T4 olcumu yaptirirken serbest T3 ve serbest T4 hormonlarini olcturmek en iyisidir. Total T4 ve Total T3 artik pek kullanilmamaktadir. Gebelerde, dogum kontrol hapi kullananlarda ve ostrojen ilaci alanlarda mutlaka serbest T3 ve serbest T4 hormon olcumleri yapilmalidir.

Tiroid bezinin az veya cok calistigini gosteren diger bir tetkik TSH hormon olcumudur. TSH olcumunun normalden dusuk olmasi tiroid bezinin asiri calistigini gosterir. Kan TSH duzeyinin normalden yuksek bulunmasi ise tiroid bezinin az calistigini gosterir.
Sadece TSH hormonunu olcmekle asagidaki bilgiler kabaca elde edilebilir:

TSH olcumu, 0.4-2.5 arasinda ise normaldir, yani bez normal calisiyor demektir.
TSH, 2.5-4 arasinda ise ileride tiroid bezi yetmezligi gelisebilir. Bu durumda yilda bir defa TSH olcturunuz
TSH, 4-10 arasinda ise tiroid bezinde hafif yetmezlik vardir ve tedavi gerekir.
TSH olcumu 10‘dan buyuk ise tiroid bezinde belirgin yetmezlik vardir, yani az calisiyor demektir ve tedavi gerekir.
TSH hormonu 0.4‘den kucuk ise tiroid beziniz fazla calisiyor, yani cok hormon uretiyor demektir ve yine tedavi gerekir.

TSH hormonu 2.5-4 arasinda ve anti-TPO antikorunuz kaninizda yuksekse sizde ileride tiroid bezi yetmezligi gelisme olasiligi yuksek demektir.
Tiroid bezi hastaliklarini teshiste ayrica tiroid antikorlari denen anti-TPO (diger adi anti-mikrozomal antikor) ve anti-tiroglobulin antikorlari da olculur. Bu antikorlarin yuksek olmasi tiroid hastaliginin otoimmun hastalik denilen bagisiklik sistemi bozukluguna bagli olarak ortaya ciktigini gosterir. Otoimmun hastalik vucudun kendi dokusunu (burada tiroid bezini) yabanci bir doku olarak algilayip onu yok etmeye calismasidir. Bu nedenle bagisiklik sistemimiz tiroid bezini yok etmek amaciyla anti-TPO ve anti-tiroglobulin antikorlari uretir. Bu antikorlar tiroid bezine yapisarak hucreleri tahrip eder. Vucudun neden boyle davrandigi henuz bilinmemektedir.

Anti-TPO ve anti-Tiroglobulin antikorlari en cok Hashimoto hastaligi denen bir hastalikta yukselir. Hashimoto hastaligi tiroid bezi yetmezligi yapan bir hastaliktir. Toplumda bu antikorlar %10 kiside tiroid hastaligi olmadan yuksek olarak bulunabilir.

TSH-reseptor antikoru, Graves hastaligi denen ve gozlerde buyume yapan tiroid bezinin asiri calismasi hastaliginda kanda yukselebilmektedir.
Tiroglobulin olcumu ise ameliyat olmus ve tiroid bezi tamamen alinmis tiroid kanserli hastalarin izlenmesinde kullanilir. Diger hastaliklarin teshisinde pek kullanilmaz. Tiroglobulin duzeyinin gittikce artmasi tiroid kanserinin nuks ettigini gosterir.

Kalsitonin olcumu ise meduller tip tiroid kanserinin teshisi ve izlenmesinde faydalidir. Kalsitonin duzeyi yuksek olan noduler guatrli hastalarda meduller kanser suphesi artar ve baska testler yapilir. Ameliyat olan meduller kanserli hastalarda kalsitonin duzeyinin yuksek olmasi kanserin vucutta bulundugunu ve devam ettigini gosterir.

Bazen hastalar karsimiza tiroid hormon tetkiklerini yaptirip gelirler. Bu tetkikler yani T3,T4 ve TSH hormon olcumleri normal olabilir. Bu hormonlarin normal olmasi sadece tiroid bezinin yeteri kadar hormon salgiladigini gosterir. Bezimizde guatr, nodul veya kanser oldugu halde bu hormonlar normal olabilir. Tiroid bezinin muayenesi ve yapilacak tiroid ultrasonu sizde diger hastaliklarin olup olmadigini cogunlukla ortaya cikaracaktir.

b) Tiroid Ultrasonu :

Tiroid ultrasonu ses dalgalari gonderilerek tiroid bezinin yapisinin veya resminin bilgisayar ekraninda ortaya kondugu bir tetkiktir. Herhangi bir radyoaktif madde kullanilmaz. Bu nedenle gebelerde guvenle yapilabilir. Tiroid ultrasonu tiroid bezinin buyuklugunu, bezin seklini ve nodul varsa onun buyuklugunu anlamamiza yarar. Ultrason ile nodul icinde sivi olup olmadigi, yani nodulun kistik bir yapisinin olup olmadigi anlasilir. Ayrica ilac tedavisiyle bezin veya nodulun ne kadar kuculdugunu veya kuculmedigini daha iyi anlamamizda bize yol gosterir. Nodul kan akiminin Doppler ultrason ile incelenmesi nodullerin iyi huylu veya kotu huylu olup olmadigi konusunda ek bilgi verir.

c) Tiroid sintigrafisi :

Damardan teknesyum denilen radyoaktif bir madde verilerek tiroid bezinin filminin cekilmesidir. Damardan teknesyum ilaci verildikten sonra kamera altina yatarsiniz ve bu kamera teknesyum maddesinin tiroid bezi tarafindan ne kadar tutuldugunu saptayarak tiroid bezinin filmi ortaya cikar. Radyoaktif madde verildiginden sintigrafi gebelerde yapilmaz. Sintigrafi ile nodulun sicak mi, soguk mu oldugu anlasilir. Bu tetkik ile alinan radyasyon sadece birkac rontgen filmi cektirmekle ayni ayarda olup endiseye gerek yoktur.

d) Tiroid Ince Igne Aspirasyon Biyopsisi :

Tiroid bezinde saptanan nodullerde kanser olup olmadigini anlamak icin yapilir. Nodulu olan tum hastalara yapilmasi gereken bir tetkiktir. Biyopsi sonucuna gore ilac tedavisi veya ameliyat karari verileceginden yapilmasi cok onemlidir. . Oldukca basit, yapilmasi kolay ve agri olusturmayan bir tetkiktir. Damardan kan almak icin kullanilan bildigimiz plastik enjektorlerle yapilir. Damardan kan alinir gibi tiroid bezindeki nodulden plastik enjektorle parca alinir. Alinan hucreler patoloji bolumunde mikroskop altinda incelenerek kanser veya iltihap olup olmadigi arastirilir. Biyopsi koldaki damardan kan alinmasi gibi kolay bir islemdir. Korkulmamasi gerekir. Ameliyat degildir. Unutmayiniz ki, nodulunuzun kanserli olup olmadigini kesin olarak ortaya koyabilecek baska bir yontem yoktur. Bazen biyopsi ile yeteri kadar parca veya hucre gelmeyebilir. O zaman biyopsiyi tekrarlamak gerekir.