Guatr Nasıl Tedavi Edilir?

Volüm ve nodül çapları açısından küçük olan multinodüler guatr vakalar genelde 6 ay - 1 yıllık periyodlarla kanda tiroid hormon düzeylerine bakılarak ve tiroid ultrasonografisi yapılarak takip edilir. Bazen bunlar tiroid hormonu olan tiroksin verilerek küçültülmeye çalışılır. Tiroid hormonu verilmesindeki amaç no- düler yapıdaki tiroid bezini istirahate alıp tiroid bezinin yanısıra tiroid nodülünün küçülmesini beklemektir. Nontoksik multinodüler guatrı olan vakalarda tiroid hormonu ile supresyon tedavisi tartışmalıdır. Ancak tiroksin tedavisinin çok az yararı olduğu da gözlenmiştir. Ancak multinodüler guatrı olan vakaların bir kısmında nodüller tiroid hormonu tedavisi ile geriler. Fakat kontrollü çalışmalarda özellikle ultrasonografi ile yapılan takiplerde nodüllerin küçülmesinde anlamlı fark saptanmamıştır.  Dikkat edilmesi gereken tiroksin tedavisi bazen toksik guatra da neden olabilir. Tiroidnodüllerinin ortalama % 20 si 2 yıldan sonra bazen spontan olarak geriliyebilir. Bunun nedeni yetersiz dolaşımdır.Multinodüler guatrda cerrahi tedavi büyük boyutlara ulaşarak baskı semptomlarına yola açan vakalarda, görüntüsel olarak boyunda estetiği bozanlarda veya tiroid kanseri gelişmiş veya kanser riski taşıyan hücrelere sahip nodülü olan hastalarda uygulanır. Multinodüler guatrda cerrahi girişim uygulanmasına engeli olan veya ameliyatla tedavi istemeyen hastalarda radyoaktif iyod verilerek tiroid bezinin boyutlarının küçültülmesi amaçlanır. Böyle bir tedavide guatrın boyutunda yarı yarıya azalma sağlamak mümkündür. Ancak bu tablo hemen değil ancak birkaç ayda gerçekleşir.

Guatr Belirtileri

Tiroid bezi çok fazla büyürse, boyunda meydana gelen şişlik bariz biçimde guatra işaret eder. Ancak bazı durumlarda guatr belirtileri sadece baş ağrısı ya da nedensiz kaşıntı olabilir. Hatta bazı guatra hastalarında hiç bir belirti görülmemektedir.

Yine de en sık görülen guatr belirtisi tiroid bezinin şişmesidir. Bezin büyümesi nedeniyle, boyun bölgesinde aniden meydana gelen şişlik ya da şişlikler oluşabilir.

Bu şişlikler cilt yüzeyinde belirgindir ve tıraş olurken, makyaj yaparken fark edebilirsiniz. Şişliğin boyutları, küçük bir şişlikten, boynun alt bölgesinin tamamen şişmesine kadar değişebilmektedir.

Nadir durumlarda, aşırı şişen tiroid bezi soluk borusuna baskı yaparak nefes alıp vermeyi güçleştirebilir. Aynı baskı sonucu öksürük, hırıltılı nefes alıp verme ve yutkunma güçlüğü meydana gelebilir.

Ancak bu aşırı durumlar öncesinde, şişliği fark ederek bir uzmana gitme ihtiyacı duyarsınız ve doktorunuz tiroid bezinin bu tehlikeli durumlara yol açmaması için gereken müdahaleyi yapacaktır.

Yine guatr nedeniyle aşırı şişen tiroid bezi boyun bölgesinde bulunan damarlara baskı yapabilir ve kan akışını azaltabilir. Bu durumda oksijen azlığından dolayı baş dönmesi yaşayabilirsiniz.

Diğer Belirtiler: Guatrın diğer belirtileri arasında; kalp çarpıntısı, gözlerin şişmesi, titreme, ishal, mide bulantısı, kusma, terleme bulunmaktadır.

Guatr Teşhisi Nasıl Yapılır?

Doktor fiziksel muayene sırasında, parmak uçlarıyla boyun bölgesini kontrol eder. Bu muayene sırasında şişen tiroid bezi tespit edilebilir.

Elle hissedilemeyen guatr için ve tiroid hormonu üretiminin ne seviyede olduğunu belirleyebilmek için kan testi yapılır.

Tiroid bezinde meydana gelen şişlikte ve çevresinde kanserli bir tümör olup olmadığının belirlenebilmesi için tiroid taraması ve tiroidin ultrason filmi kullanılır.

Bu film ve taramada nodüller bulunursa bu nodüllerden örnek alınarak (biyopsi) laboratuvar ortamında incelenir ve tiroid kanseri aranır.

Guatr Neden Oluşur?

Farklı guatr türleri farklı nedenlerle oluşabilmektedir.

Basit Guatr (Endemik): Basit guatr, herhangi bir nedene bağlı olmadan ya da tiroid bezinin yeterli miktarda tiroid hormonu üretememesi nedeniyle görülebilir. Tiroid bezi vücudun ihtiyaç duyduğu hormonu üretebilmek için büyümeye başlar.

Basit guatr diğer adıyla “endemik guatr” kadınlarda, 40 yaş üzeri kadın ve erkeklerde, ailesinde guatr sorunu olan kişilerde en çok görülen guatr türüdür.

Bazı ilaçların (lityum veya aminoglutethimide gibi) uzun süreli kullanımının da guatra yol açtığı bilinmektedir.

Toksik Nodüler Guatr: Bu guatr türünde büyüyen tiroid bezi üzerinde yuvarlak nodüller görülür. Bu nodüller gereğinden fazla tiroid hormonu üretilmesine yol açar.

Guatrın olası nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

İyot Bakımından Yetersiz Beslenme: Guatr, yeterli miktarda iyot bulunmayan coğrafyalarda daha sık görülmektedir. Bazı ülkelerde iyot eksikliği guatrın başlıca nedenidir.

Deniz ve toprakta bulunan ve tüketilen deniz ürünleri, sebze ve süt ürünleriyle alınan iyot eksildiğinde tiroid bezinin hormon üretimi azalır.

1990’lı yıllarda iyot eksikliğini önlemek için ABD ve İngiltere’de sofra tuzlarına iyot takviyesi yapılmaya başlanmıştır. Ancak fazla iyot tüketmenin de guatr riskini yükselttiği unutulmamalıdır.

Yaş: 40 yaş üzeri yetişkinlerde guatr riski artmaktadır.