Guatr nedir?

Guatr, tiroid bezinin simetrik ya da asimetrik olarak büyümesiyle veya nodül ile birlikte oluşabilir. Bez büyüyünce boynun bir veya iki tarafının şiştiğini görülür.

Guatrın büyüme nedenleri şunlardır:
İyot eksikliği: İyot eksikliğinde ve gebelikte vücudun artan hormon ihtiyacı sonucunda guatr meydana gelebilir. İyot eksikliğinden meydana gelen guatr endemiktir; yani bölgeye özgüdür. Ülkemizde iyot tüketimi az olduğu için guatr sık görülmektedir.

Hipertiroidi: Tiroid hücrelerine karşı oluşan antikorlar, tiroid bezini aşırı hormon yapması için uyarır ve bu uyarı tiroid bezinin büyümesine neden olur.

Hipotiroidi: Bu rahatsızlık nedeni ile tiroid bezinin hormon üretimi azalır. Bunun neticesinde, tiroid bezi daha fazla hormon yapımı için uyarılır. Bu uyarı da bezin büyümesine yol açar.

Nodül: Tiroid bezi, bazen nodül yüzünden de büyüyebilir. Nodül içeren guatrlara nodüler guatr denir.

Tiroid Kanseri: Tiroid kanseri de tiroid bezinin içinde bir şişlik meydana getirir.

Tiroid bezi iltihabi: Bezde bulunan iltihap da tiroid bezini büyütür.

Tiroid hormonlarının normal salgılanmasına ve bezde nodül olmamasına rağmen tiroid bezinin büyümesi basit guatr; tiroidin büyüyerek, sternum (iman tahtası kemiği) altına doğru uzaması durumu ise substernal guatr olarak ifade edilmektedir.

Guatr Belirtileri

Tiroid bezi çok fazla büyürse, boyunda meydana gelen şişlik bariz biçimde guatra işaret eder. Ancak bazı durumlarda guatr belirtileri sadece baş ağrısı ya da nedensiz kaşıntı olabilir. Hatta bazı guatra hastalarında hiç bir belirti görülmemektedir.

Yine de en sık görülen guatr belirtisi tiroid bezinin şişmesidir. Bezin büyümesi nedeniyle, boyun bölgesinde aniden meydana gelen şişlik ya da şişlikler oluşabilir.

Bu şişlikler cilt yüzeyinde belirgindir ve tıraş olurken, makyaj yaparken fark edebilirsiniz. Şişliğin boyutları, küçük bir şişlikten, boynun alt bölgesinin tamamen şişmesine kadar değişebilmektedir.

Nadir durumlarda, aşırı şişen tiroid bezi soluk borusuna baskı yaparak nefes alıp vermeyi güçleştirebilir. Aynı baskı sonucu öksürük, hırıltılı nefes alıp verme ve yutkunma güçlüğü meydana gelebilir.

Ancak bu aşırı durumlar öncesinde, şişliği fark ederek bir uzmana gitme ihtiyacı duyarsınız ve doktorunuz tiroid bezinin bu tehlikeli durumlara yol açmaması için gereken müdahaleyi yapacaktır.

Yine guatr nedeniyle aşırı şişen tiroid bezi boyun bölgesinde bulunan damarlara baskı yapabilir ve kan akışını azaltabilir. Bu durumda oksijen azlığından dolayı baş dönmesi yaşayabilirsiniz.

Diğer Belirtiler: Guatrın diğer belirtileri arasında; kalp çarpıntısı, gözlerin şişmesi, titreme, ishal, mide bulantısı, kusma, terleme bulunmaktadır.

Guatr Tedavisi

Tiroid bezinin büyüklüğüne ve tiroid hormonu seviyesine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Tiroid bezinin hormon tedavisiyle küçülmesi için bazı ilaçlar bulunmaktadır.

İyot eksikliği nedeniyle oluşan guatr tedavisinde iyot ve potasyum takviyesi yapılabilir.

Tiroid bezinin küçültülmesine yönelik olarak radyoaktif iyot tedavisi kullanılabilir. Bu yöntem tiroid bezinin aşırı hormon ürettiği durumlarda tercih edilmektedir.

İlaçlarla küçültülemeyen tiroid bezi ilerleyen aşamalarda tiroidektomi adı verilen ameliyatla çıkarılabilir.


Kış Aylarında Ağrılı Guatr Vakalarına Daha Sık Rastlıyoruz Nedeni Nedir?

Sözünü ettiğiniz tablo, kış aylarında sık olmakla beraber her mevsimde görülebilen subakut tiroidit tablosudur. Özellikle viral enfeksiyonları, örneğin gribal enfeksiyonlar veya üst solunum yolu enfeksiyonlarını takiben tiroid bezinde iri, ağrılı yumrularla görülür. Tiroid bezini ağrıdan dolayı palpe etmek mümkün değildir. Aslında hadisenin kökeninde viral enfeksiyon sonucu tiroid bezinde sentez bozukluğu gelişir. Kanda tiroid hormonları yükselirken TSH değeri sıfıra yakın alt değerlere kadar düşer.Zehirli guatrda olduğu gibi çarpıntı ve terleme görülür.

Yutkunmakla ve dokunmakla boyun bölgesi ağrılı ve aşırı hassastır. Nabız yükselmiştir ve dakikada 120-130 lara kadar çıkar. Laboratuar tetkiklerinde tiroid hormonlarının yanısıra sedimentasyo- nunda yükseldiği saptanır. Sedimentasyonun yükselmesi enfeksiyon olduğunu gösterir. Hastanın çekilen tiroid sintigrafisinde iyod uptake nin azaldığı dolayısıyla tiroid bezinin görüntü vermediğive iyodu alışının son derece düşük olduğu gözlemlenir. Tedavisi kesinlikle medikaldir ve asla cerrahi tedavi uygulanmaz.