Göz Kürelerinin Konjüge Hareketleri
Göz Kürelerinin Konjüge Hareketleri : Yukarıdaki bölümlerde göz kürrelerinin elemanter hareketlerinden bahis edilmiştir. Ancak göz kürrelerinin hareketleri daha komplike bir motor davranıştır. Göz kürrelerinin hareketlerinin gayesi, mekânın çeşitli noktalarındaki objelerin imajlarım her iki retinanın macula bölgesine düşürmektir. Ancak bu suretle iki imaj tek bir obje olarak idrak edilebilir. Göz kürrelerinin önünde, değişik uzaklıkta bulunan objelerin imajlarının macula’ya düşürülmesi için gerekli işlem akomodasiyon relfeksi içindeki konverjans hareketi ile sağlanır.
Fakat bakılacak cismin göz kürelerinin önünde olmayıp da başka yönlerde bulunması halinde her iki göz kürresinin o yöne çevrilmesi ve bu sırada uygun düşen kasların kasılıp antagonistlerinin gevşemesi gerekir. Bu işleme «konjüge deviasiyon» denir. Konjüge deviasi- yon ancak oküler motor nukleuslarm uygun olanlarının uyarılması ile yerine getirilebilir. Öyleyse, konjüge deviasiyon ancak «supranük- leer» bir yapının çıkardığı impulslarm, «internükleer» bir yapı ile uygun düşen oküler motor çekirdeklere bölüştürülmesi suretiyle başarılabilir.
Supranükleer seviye beyin korteksindeki göz hareketi ile ilgili alanlardır. İnternükleer yapı ise beyin sapındaki fasciculus longitudi- nalis medialis (Medial longitudinal fasciculus, kısaca MLF) dir.Fasciculus longitudinalis: N. Oculomotorius, N. Trochlearis, N. Abducens ve N. Vestibularis ile diğer kraniyal sinir çekirdeklerini beyin sapı içinde birleştiren sinir liflerinden ibarettir Konjüge lateral deviasiyon: Gözlerin yanlara kon- juge deviasiyonu demektir. Merkezi frontal lob orta girusunun arka kısmındadır. Buraya okülojir merkez de denir. Buradan inen yol corona radiata ve capsula interna’dan geçtikten sonra me- zensefalona gelir ve karşı tarafa çapraz yapıp ponsa kadar iner. Buraya gelen lifler ikiye ayrılır, bir kısmı N. Abducens çekirdeğini uyarır, diğerleri orta hattı çaprazlayıp karşı taraf MLF’i içinde yükselerek o taraf N. Oculomotorius çekirdeğinin medial rectus kasını uyaran kısmına varırlar.
Ponsda bulunan bu uyarım bölgesine konjüge lateral deviasiyon merkezi veya Paraabducens nukleusu da denir. Yukarda açıklanan yapı dolayısıyla bir taraf kortikal alanından doğan impulslar göz kürrelerini karşı taraaf çevirirler (Şekil 58/B). Bir taraf okülojir merkezinin lezyonunda gözler karşı tarafa konjügedeviasiyon yapamaz ve karşı hemisfer merkezinin etkisi ile lezyon tarafına konjüge olarak kayar. Okülojir merkezin irritasiyonu hallerinde gözler karşı tarafa doğru istemsiz deviasiyonlar yaparlar.
Konjüge vertikal deviasiyon: Merkezinin okülojir merkez olduğu tahmin ediliyor. Buradan çıkan lifler internal capsul’- den geçip mezenseaflonun üst kısmına gelir ve bir kısmı colliculus superior seviyesinde, diğerleri biraz daha aşağıda çapraz yaparlar. İlki konjüge yukarı, İkincisi konjüge aşağıya vertikal hareketlerle ilgili olup MLF aracılığı ile uygun oküler motor çekirdeklere ulaşırlar.Optik fiksasiyon refleksi: Retinanın periferine düşürülen bir ışık uyaranı ile gözlerin o yöne konjüge deviasiyonundan ibarettir.
Afferent yol görme yolu, merkez oksipital lob' vizüel kor- teksi yakınındadır (Şekil 58/A). Efferent yolun talamus pulvinarı yoluyla mezensefalona ulaştığı ve buradan MLF ile uygun oküler motor nükleuslara vardığı kabul edilir.Takip hareketi: Hareketli bir cismi göz kürelerinin bilinç dışında, konjüge deviasiyon ile takip etmeleridir. Yukarıdaki mekanizma ile gerçekleşir. Okunan satırın gözlerle istemsiz olarak takibi de aynı yolla olur.Vestibülo-okülojir refleks: İç kulak denge organlarının uyarılması (rotasiyon, ısı veya elektrik) ile Vestibular nukle- uslara gelen impulslar MLF aracılığı ile göz kürelerine konjüge lateral deviasiyon yaptırırlar.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
