Demir Eksikliği Anemisinde Beslenme

Demir Eksikliği Anemisinde Beslenme: Vücutta üretilmediği için besinler yoluyla yeterli miktarda alınması gereken Demirin en önemli görevlerinden biri; hemoglobin (oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri) yapımıdır.

Bu kırmızı kan hücreleri, tüm vücudu dolaşıp oksijeni her hücreye taşır. Yeterli demir olmadığında ise, vücut kan hücresi yapımında zorlanmasıyla, dokular ve organlar, düzgün çalışmaları için gerekli olan oksijeni alamazlar.

Demir, bağışıklık sistemi ve bilişsel performans için de gereklidir. Bu nedenle demir alımı; sadece çocukluk, gebelik, menopoz döneminde değil, her dönemde, kadın erkek fark etmeksizin her birey için büyük önem taşır.

Günlük gereksinim, erkekler için 10 mg, kadınlar için 18 mg, gebelik dönemi için 27 mg, emzirme dönemi için 18 mg, ergenlik dönemi için 15 mg.dır.

Kandaki demir miktarı, hemoglobin ve hematokrit (hematokrit kandaki eritrositlerin (Rbc) hacim olarak oranını ifade eden terim) değerlerinin düşük çıkmasıyla ölçülür.

Demir eksikliği anemisinde halsizlik ve güçsüzlük, yüzde ve deride solgunluk, çabuk yorulma, hızlı kalp atışları, baş dönmesi, asabiyet, iştahın azalması gibi bazı belirtiler görülür. Özellikle kış aylarında el ve ayaklarda üşüme gibi belirtilerle de kendini gösterir.

Demir, birçok besinde doğal olarak bulunmaktadır. Hayvansal kaynaklı besinlerden alınan demir (emilim oranı yaklaşık %25), bitkisel kaynaklı besinlerden alınan demire (emilim oranı yaklaşık %5) göre daha kolay emilir. Hayvansal kaynaklı besinlerde koyu kırmızı rengi hemoglobin sağlar. Etin rengi ne kadar koyu ise, demir miktarı o kadar yüksektir demektir. Örneğin; beyaz etlerde de koyu renkte olan hindi etinin demir oranı, tavuğa oranla daha yüksektir.

Demirden zengin yiyecekler;

Kırmızı et ve Hindi eti
Yumurta
Kuru baklagiller (kuru fasulye, mercimek, nohut, iç bakla, barbunya gibi)
Yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem gibi)
Pekmez (üzüm, dut, keçiboynuzu, andız), Tahin helvası
Kuru meyveler (kuru üzüm, kuru erik, kuru incir, hurma, kuru kayısı gibi)
Zenginleştirilmiş tahıllar
Taze bezelye, börülce, fasulye, yeşilbiber
Taze meyveler kavun, çilek, dut, muz gibi)
Yeşil yapraklı sebzeler (maydanoz, nane, roka, ıspanak, pazı, brokoli, dereotu gibi)
Demirle zenginleştirilmiş mısır gevrekleri, yulaf
Demirin barsaklardan daha iyi emilebilmesi için, C vitamini ile birlikte tüketilmelidir. Çünkü C vitamini, demirin vücutta daha iyi kullanılmasını sağlar. Bu nedenle, C vitamini içeren limon, portakal, kivi, çilek, brokoli, domates, yeşil yapraklılar, biber, kavun, kuşburnu gibi meyve-sebzelerden günlük olarak mutlaka aldığınıza emin olun. Örneğin; emilimi arttırmak için; portakal suyunun içine pekmez karıştırabilir, sebzeleri et/kıyma ile pişirebilir, kuru baklagil yemeklerinin yanında bol limonlu salata tercih edebilirsiniz.

Demir hapları: Eğer demir seviyeleriniz çok düşükse (anemikseniz), doktorunuz tarafından demir takviyesi kullanmanız için öneri alabilirsiniz. Bu ilaçları kullanırken kabızlık görülme olasılığı yüksektir. Bunu önlemek için, taze sebze ve meyve gibi posalı yiyeceklerin tüketiminizi arttırın ve daha fazla su için.

Yetişkin bir kadın günlük gereksinimini besinlerle nasıl karşılayabilir?

4 adet köfte (az yağlı dana eti-120 gr) = 3.6 mg demir
1 dilim peynir (az yağlı-30 gr)= 0.1 mg demir
2 su bardağı süt = eser miktarda bulunur.
3 porsiyon meyve (kivi, kuru meyveler) = yaklaşık 3.0 mg demir
1 porsiyon kuru baklagil yemeği (60 gr) = 4.2 mg demir
Bol yeşillikli salata (100 gr) = 5 mg demir
5 dilim ekmek = 2 mg demir
Fındık/badem/ceviz (yaklaşık 10 gr) = 0.3 mg demir
Pekmez (1 yemek kaşığı, 10 g)= 1 mg demir
Toplamda; vücuda, 19.2 mg demir alımı sağlanmış olacaktır.