Çıban Belirtileri Ve Tedavisi

Çıbanlar ağrı yapabilmelerine karşın genellikle kendiliklerinden iyileşirler. Ama bazen yayılmalarını önlemek için tıbbi tedavi gerekir.
Derinin derin tabakalarında kıl kökleri bulunur.

Bir kıl kökü mikrop kaparsa, içi irin dolu küçük bir apseye dönüşür; buna ”çıban” denir. Kirpiklerin kökünde oluşan çıbana ise, ”arpacık” denir.

Yerleri

Çıbanlar bedenin her yerinde çıkabilirler, ama en çok yüz, gözkapakları, ense, sırt ve kaba etlerde çıkarlar. Giysilerin sürtündüğü yerler de çıbanların sık görüldüğü bölgelerdir.

Nedenleri

Çıban yapan başlıca bakteri stafilokok‘dur. Bu bakteriler, herhangi bir hastalık yapmadan, deri yüzeyinde de bulunabilirler. Deride tahriş gibi nedenlerle, kıl köklerine girebiecekleri çatlaklar olursa, çoğalıp çıban olurlar.

Kötü beslenenlerde, bünyesi zayıf olanlarda, alkoliklerde, kansızlarda, beden direnci düşük kişilerde sık sık çıban çıkabilir. Çok yağlı yemek yiyenlerde de deri yağlanacağı için, kıl köklerinde iltihaplanma sık görülebilir.

Şeker hastalarında kan şekeri fazla olduğundan şekerce zengin dokularda (bu arada kıl kökünde) bakteriler hızla çoğalabilir; bu da sık sık çıban çıkmasına neden olur. Uyuz ve egzama gibi deri hastalıklarında da kıl köklerinin iltihaplanması kolay olduğu için çıbanlar oluşur.

Belirtiler

Önce deri kızarır, duyarlı hale gelir. Bir süre sonra ortasında, içinde irin bulunan bir çıban başı görülür. İrin ölü mikroplar, ölü akyuvarlar ve doku artıklarından oluşan akışkan bir maddedir. Çıban gözkapağı, burun ve kulak gibi derinin gergin olduğu yerlerde oluşursa, çok ağrı yapar.

İyileşme

Çıban başı patlayıp irin boşaldığı zaman iyileşme başlar ve bir hafta içinde çıban bütünüyle yok olur. Bedenin savunma sistemleri güçlüyse, çıban patlamadan da iyileşebilir.

İz

Küçük bir çıban hiç iz bırakmaz; büyük çıbanlarınsa, ancak aylar sonra silinebilen, hatta ömür boyu kalan izleri olabilir.
Büyük bir çıbanın iz bırakmasını önlemek için tek çare, erken tedavidir. Doktora ne kadar erken gidilirse, tedavi o kadar başarılı olur.
Özellikle, göz çevresi ve burun gibi yerlerde çıkan çıbanlarda tedaviye önem vermek gerekir. Söz konusu yerlerde iltihabın, ilerleyerek beyni etkilemek gibi bir tehlikesi vardır.

Çıban Bakımı

Çıbanlara dokunmak ya da sıkmak, iltihabın yayılmasına neden olacağı için çok sakıncalıdır. Çıbanlar genellikle birkaç gün içinde kendiliklerinden baş oluştururlar. Ama çıbanın daha çabuk baş yapması istenirse, şu yönteme başvurulabilir: Çıban ya sıcak suyla yıkanır ya da üstüne sıcak suya bastırılmış bez konur. Sıcak su, baş oluşturmasını hızlandırmasının yanı sıra, ağrıyı da azaltır. Ayrıca çıban tedavisinde kullanılan merhemlerden sürüp, üstünü gazlı bezle kapatmak da yararlı olabilir.

Arpacıklar

Arpacık, gökapağı gibi duyarlı bir yerde çıktığı için, iyileşmeyi hızlandırıcı girişimler sınırlıdır. Ama bir tahta kaşığın sapı kaynar suya daldırılarak iki saniye silkelenip fazla suyun akmasını ve biraz soğumasını sağladıktan sonra, arpacık üzerine bastırılabilir. Arpacığın tam ortasındaki kirpik rahatlıkla görülebiliyorsa, cımbızla alınması da irini akıtacağından iyileşmeyi hızlandırır.

Sıkmak

Küçük çıbanlar sıkılarak çabucak iyileştirilebilirse de hiç dokunmamak daha iyidir. Büyük ve ağrılı çıbanlar ise asla sıkılmamalıdır. Kendi kendilerine patladıktan sonra, yeniden iltihaplanmalarını ve iltihabın başka yerlere bulaşmasını önlemek için, küçük bir yara bandıyla üstleri örtülüp, iz bütünüyle geçinceye kadar bant hergün değiştirilmelidir.

Tıbbi Tedavi

Ender rastlanmakla birlikte, bazen çıban büyür ama patlamaz. Bu durumda, bir doktor tarafından delinerek boşaltılması gerekir. Çıbanın yayılmasından kuşkulanıldığında antibiyotik de kullanılır.

Bir insanda art arda çıban çıkması şeker hastalığının ya da başka bir hastalığın belirtisi olabilir; zaman geçirmeden doktora görünmekte yarar vardır.

Çıbanla birlikte ateşin de yükselmesi, doktora gitmeyi gerektiren bir nedendir. Çok küçük çocuklar ile çok yaşlılardaki çıbanların da doktora gösterilmesi yerinde olur.

Ayrıca çıbanları kendi yöntemimizle tedaviye kalkışmayın, sözgelimi evde kullanılan dezenfektanlrla temizlemeyin, tahrişe yol açarsınız.