burkulma nedir ilk yardım müdahalesi nedir

Burkulma Nedir

Spor yaparken en sık karşılaşılan yaralanmalardan biri ayak bileği burkulmasıdır. İdeal bir sporcudan aranan özelliklerin başında esneklik gelir. Burkulma, ayak bileği çevresi bağların ekleminin içe ya da dışa dönmesi sonucu aşırı gerilmesi sonucunda meydana gelir.4 Burkulma basit olabileceği gibi bazen bağda kopma veya kemikte kırık ile birlikte ortaya çıkar. Yaralanma sadece bağda ise onu oluşturan liflerde az, orta veya aşırı şiddette gerilme veya kopma meydana gelmiştir.Yaralanmanın düzeyi ne olursa olsun dinlendirme, buz uygulaması, elastik bandajla sabitleme ve kalp seviyesinden yüksekte tutma türünde ilk yardım uygulanmasının yapılması gereklidir. Yaralanma az veya orta şiddette ise ayak bileği basit tedavi yöntemleri ile iyileştirilebilir. Konunun uzmanı doktorlara geç gidilmesi, doğru tedavinin uygulanmaması tekrarlayan burkulmalara neden olabilir.  Buz tedavisine ara verilmez ise ciltte soğuğa bağlı yanık gelişebilir. Ayrıca soğuğun belirtileri azaltıcı etkisi yerini tepkisel olarak şişliği arttırıcı etkiye bırakır.Kırksekiz saatin sonunda buz uygulama aralıkları 1-2 saate kadar uzatılabilir. Tüm bu uygulamalar, burkulan ayak bileğinde oluşabilecek olası şişmeyi ve doku hasarını azaltmaya yöneliktir. İleri yaralanmalarda tıbbi yardıma, daha sonrasında da fizik tedavi ve sportif rehabilitasyona başvurulmalıdır. Ayak bileğindeki burkulmanın şiddetine göre tıbbi yardım olarak, burkulan bölgenin alçı, atel ve cihazlarla desteklenmesi/hare- ketsiz kılınması, koltuk değneği kullanılması ve fizik tedavi programları uygulanması gerekir. Şiddetli bağ kopması sonrası ayak bileğinde instabilité gelişmiş ama kişi spora dönme konusunda istekliyse bağın cerrahi onarımı planlanmalıdır.

Eklemlerdeki bağların veya çevresindeki dokuların ani ve ters bir hareket sonucunda gerilmesine ve bazen yırtılmasına burkulma adı verilir. Burkulma en çok ayak ve el bileği eklemlerinde görülür. Burkulan eklemde önce şiddetli ağrı duyulur sonra birkaç saat içinde eklem çevresinde şişlik ve kızarıklık oluşur ama hareket yeteneği tümüyle yitirilmez.

El Burkulması ve Tedavisi

El ve ayak bileklerimizin burkulması bırakın günümüzü koca bir haftayı mahvetmeye yetebilir. Yere basamaz, ya da tuttuğunuz bi şeyi kavramakta bile zorluk çekebilirsiniz. Örneğin yarın sınavınız var ancak top yanlış şekilde elinize çarptı ve bileğinizi burktunu. Çok can sıkıcı bir durum. Veya yarın buluşmaya gideceksiniz ancak ayağınızı burktunuz.. Bu tür aksilikler herkesin başına gelebiliyor. Canınızı sıkmayın ve gelin bu konuyu biraz inceleyim. Evde tedavi yollarına bakalım.

BURKULMANIN ÖNEMLİ OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLARIM? BELİRTİLERİ NELER?
Bileğinizi burktunuz, çok acıyor ancak bunun zamanla geçecek mi yoksa biraz daha kalıcı bir şey mi olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz? Doktora gitmeniz gerekiyor mu? Ne yapabilirsiniz?

Öncelikle eğer dokuda hasara neden olacak şekilde bir burkulma yaşadıysanız;
Burkulan bölgede kızarma, şişkinlik, ağrı,
Üzerine baskı uygulandığında büyük acı,
Burkulan kısımda fonksiyon kaybı
varsa burkulma biraz sert olmuş olabilir.

Özellikle Dikkat

Şişkinlik çok hızlı geliştiyse, aşırı derecede ağrı var ve hiç bir azalma olmadıysa, kızarıklık vb. renk değişimleri varsa, eklemde fonksiyon kaybı gözlemliyorsanız MUTLAKA acil bir şekilde doktora gitmenizi tavsiye ediyoruz! Ciddi bir doku yırtılmasına maruz kalmış olabilirsiniz.

NEDEN AĞRIYOR?
Hasarlı bölgede kan akışı artmaya başlar. Ayrıca hasara uğramış dokudan sinirlere zarar verebilecek salgılar açığa çıkabilir. Bu iki sebep sinirlerin uyarılmasına neden olarak ağrı sinyalleri gönderir.
Kan akışının o bölgede artması, hasara uğrayan dokunun iyileştirilmesi ve zararlı maddelerin uzaklaştırılması içindir. Bu yüzden bölge şişebilir.

NASIL TEDAVİ EDEBİLİRİM?
İlk işlem, ağrıyı dindirmek için bir ağrı kesici hap almak ve bölgeye soğuk terapi uygulamaktan geçer. Bölgeye uygulayacağınız örneğin buz dolu bir poşeti koyma yoluyla yapılabilecek terapi, damarları daraltarak sinirlere yapılan baskıyı azaltıp ağrıyı bir süre dindirecektir. Ancak bunu sürekli yapmamalısınız çünkü damarları bir süreliğine daraltarak iyileşme süresini geciktirmiş oluyorsunuz. Ancak çok ağrıdığı anlarda yapabilirsiniz.

Hastanın ayağının altına bir yastık koyulup (eğer ayak bileği burkulmuşsa) uzun süre dinlendirilmelidir. Ağrı kesicinin etkisiyle kesinlikle "aa acımıyo artık ya" deyip yere basmayın veya el bileğiniz ise zorlamayın. Çok daha kötü sonuçlar doğurur. Acıyan yerin üzerine gitmemelisiniz. Güzelce bir kaç gün dinlenip ayağınızı veya el bileğinizi yormamanızı önermekteyiz.

Ayak Burkulması

Ayak bileği burkulması çok sık rastlanan bir travmadır. Herkesin hayatı boyunca en azından birkaç kez ayağı burkulur. Basit bir ayak bileği burkulması genellikle hiçbir kalıcı iz bırakmadan iyileşir ve kişi normal hayatına ve sportif düzeyine geri dönebilir. Burkulmada ayak bileği hemen her zaman içe doğru dönerek dış taraftaki bağların yaralanmasıyla sonuçlanır. Böyle bir durumda ayak bileğinin dış kısmında kısa süre içinde şişlik ortaya çıkar ve birkaç gün içinde de topuğa ve ayak tabanına doğru yayılan bir morluk gözlenir. Hafif bir burkulma ise hastanın ağrıları birkaç gün içinde hafifler ve üzerine basarak yürüyebilir hale gelebilir. Daha ciddi burkulmalarda normal yürüyüşe dönmek bazen haftalar sürebilir.

Burkulma Tedavisi

Burkulmanın ciddiyetine göre tedavi uygulanır. Eğer burkulma hafif olmuşsa eklem bir süre hareketsiz bırakılarak, eklemin sabit bir şekilde kalmasına özen göstermek gerekir. En çok işe yarayan yöntemlerden biri hasara uğrayan bölgeye soğuk tedavi uygulamaktır. Örneğin bir beze sarılmış buz burkulan yerin üzerine konulmalıdır. Soğuk uygulama sayesinde damarların daralması sağlanır ve o bölgeye olan kan akışı yavaşlatılmış olur. Bu uygulama 15-20 dakikalık aralıklarla tatbik edilebilir.

Sinir uçlarında fazla miktarda sıvı birikimi nedeniyle acı hissedilebilir. Bunun için yaralı olan bölge esnek bir bantla sarılmalıdır. Uygulanacak bandaj işlemi deriye hafif bir şekilde basınç yapacak düzeyde sıkı olmalıdır. Fakat kan dolaşımını engelleyecek kadar fazla sıkılmamalıdır.

Hasara uğrayan bölgenin iyileşmesi için zamana ihtiyaç vardır. Örneğin ciddi bir ayak burkulmasının tedavi süresi bir ya da birkaç ay sürebilir. Burkulma ayak bileğinde meydana gelmişse hasta yatağa uzatılır. Kan birikmesini önlemek amacıyla ayağının altına yastık yerleştirilmelidir. Burkulma bilekte ya da dirsekte meydana gelmişse, kol bir süre hareketsiz kalması için boyuna asılmalıdır. Burkulmadan birkaç gün sonra hasarlı bölgeyi ısıtıp, iyileşme sürecini hızlandırmak için yumuşak masaj yapılabilir. Çok şiddetli durumlarda hastaneye başvurmak gerekir. Zarar gören dokunun tedavisi için cerrahi müdahale gerekebilir.

Burkulma Belirtileri

Yumuşak dokularda (kaslar, tendonlar ve lifler) meydana gelecek yaralanmalarda birtakım belirtilerle iltihaplanma süreci başlar. Bu belirtiler kızarma, ağrı, ateş ve şişmedir. Bu belirtilerin her biri iyileşme süreci içinde önemli bir yere sahiptir. Burkulma sonucu meydana gelen hasarın büyüklüğüne göre belirtilerin şiddeti değişir. Sakatlanan bölgede sinir liflerindeki hasar ne kadar büyükse ağrı o kadar fazla olur. Hasara uğrayan dokudan zehirli maddeler çıkar. Bu zehirli maddeler sinirlerin zarar görmesine neden olur. Hasarlı bu bölgede kan akışı artmaya başlar. Artan kan akışı sinir uçlarına baskı yaptığından dolayı ağrılar meydana gelir.

Küçük damarların kopması sebebiyle deride kızarıklıklar oluşur. Bu bölgedeki damarlar, besinleri ve yaralı olan dokuyu iyileştirici maddelerin akışını hızlandırak için genişler. Kan akışı sayesinde yaralı bölgede oluşan zehirli maddeler atılır. Bu olay o bölgenin şişmesine neden olur.