Beyin Tümörleri Omurilik Tümörleri
Beyin Tümörleri Omurilik Tümörleri : Beyin gibi omurilik de genişleme olana ğından yoksun ve hacim değişikliklerini karşılayamayan bir boşlukta bulunur; bu nedenle küçük bir kitle bile ağır sinir sistemi bozukluklarına neden olabilir. Birincil ve/ya da yayılım sonucu geli şen omurilik tümörleri geleneksel ola rak acil beyin cerrahisi olgularıdır; giri şim zamanında gerçekleştirilmezse, tü mör geriye dönüşü olmayan bir felce neden olur. Omuriliğin en sık tümör gö rülen bölümü göğüs (toraks) omurları dır; çünkü bu bölgede hem omur sayısı çoktur, hem de meninjiyomlar (beyin- omurilik zan tümörü) bu omurlarda da ha sık görülür. Aynca bu bölge medias- tine (akciğerler arasındaki bölge) yakın dır. Mediastinde ise genellikle lenfom, meme ve akciğer kanserlerinin yayılım- lanna bağlı olarak büyüyen lenf bezleri bulunur ve bunlar omurilik kanalına doğru büyüyerek omuriliğe baskı yapar lar.
• Başlangıç belirtileri - Klinik tablo tümörün omuriliğe yaptığı baskının aşamalı olarak gelişmesini yansıtır. Ol guların yüzde 80-90’ında, başlangıç ev resinde tümörün yerleştiği bölge ağrılı dır. Ağrı sinir kökleri üzerindeki baskı dan kaynaklanır ve genellikle iki yanlı bir yayılımı vardır. Omuriliğe baskı ile klinik belirtilerin ortaya çıkması arasın daki süre, tümörün yerine ve büyüme hızına bağlı olarak değişebilir (birkaç günden 18 aya kadar). Başlangıçtaki ağrılı evreyi, bir dizi sinir sistemi bo zuklukları izler; bunlar da baskının ilerlemesini yansıtan belirtilerdir. Bu belirtiler hareket eksikliklerinden felce kadar değişebilir. Baskı nedeni gideril mezse süreç son aşamaya geçer ve tam duyu yitimi (anestezi), deride beslenme bozuklukları, sık görülen yatak ülserle ri (dekubitüs ülserleri) gibi belirtiler gözlenir.
• Tanıya yönelik incelemeler - Önce likle, hastaya hiçbir zarar vermemesi (noninvaziv) ve tanıda yanılma payının az olması nedeniyle bilgisayarlı tomog rafi (BT) ve magnetik rezonans (MR) yöntemlerine başvurulur. Bunlardan başka omurilik boşluğunun kontrast madde verilerek görüntülenmesi yönte mi olan miyelografi uygulanır. Omurili ğin damarsal hastalıklarında ise anji- yografi yararlı sonuçlar verir. Omurili ğe baskı yapan olguların en doğru tanı sı, bilgisayarlı tomografi, magnetik re zonans ve miyelografik incelemelerin ortak sonucuyla elde edilir. Beyin-omurilik sıvısının incelen mesi lomber ponksiyon (bel omurları arasından iğne ile sıvı alınması) ile sağlanır. Bu yöntemle alınan sıvıda protein yoğunluğunun arttığı görülür. Bu incelemede, bazı özel yöntemler kullanılarak, birincil tümörlerde sey rek, yayılım ile oluşan tümörlerde ise daha sık olarak tümör hücreleri ortaya çıkarılabilir.
• Ayırıcı tanı - Birincil ya da yayılım sonucu gelişen beyin tümörlerinin ayı rımında hastalann öyküleri dikkate alınmalıdır. Yayılım sonucu gelişen tü mörler en çok 50-60 yaşlarında görülür. Omurilikte bir tümör yayılması kuşku su belirince, birincil tümörün yeri hak kında bilgi edinilmesi önem taşır. Me ninjiyomlar (beyin-omurilik zarı tümö rü) kadınlarda daha sıktır, göğüs (to raks) bölgesinde yerleşir, yavaş gelişir ve genellikle ağrı yapmazlar. <)murilik kanalı boyunca çevreye yayılan nöri- nomların yavaş bir gidişi vardır ve tek yanlı ağrı yaparlar. Gliyomlar daha çok gençlik çağı tümörleridir; öncekilerden farklı olarak omuriliğin içine yerleşir ve oldukça yavaş gelişirler.
• Tümörün gidişi ve komplikasyon ları - Omurilik dışındaki omurga tü mörlerinin gelişimi, tümörün tipi, kütle si ve büyüme hızına bağlıdır. Değişik baskı dereceleri daha önce anlatılan de ğişik klinik belirtileri açıklar. Omurili ğin içine yerleşen tümörlerin gelişimi daha hızlıdır; hastalann çoğunluğunda iki ay içinde iki yanlı felçler görülür. Büzgen kasların işlevinin bozulmasına, sertzar dışı tümör biçimlerinde daha er ken olmak üzere, olgulann yüzde 60'ında rastlanır. Lezyonun yerleşim yerinin altında tam bir felcin ortaya çık ması, onkoloji acil polikliniklerinde sık görülen bir komplikasyondur. Kütle cerrahi girişimle alınabilir ya da ışın te davisi uygulanabilir.
• Tedavi - Tümörün tipine ve yerleşti ği yere bağlıdır. -Cerrahi. Cerrahi girişimle tümör alı nır. İyi huylu, omurilik dışı, sertzar içi tümörler cerrahi yöntemle tedavi edilir. Omurilik içi tümörlerin tedavisinde cer rahi girişimin başarısız sonuçlar doğur ma (yüzde 14) ve ölüme yol açma (yüz de 9) tehlikesi yüksektir; sonuçlar ge nellikle hayal kırıklığına yol açar. Mik- rocerrahi yönteminin gelişmesiyle (özel ameliyat mikroskopunun kullanılması) daha başarılı sonuçlar alınmaktadır. -Işın tedavisi (Radyoterapi). Işın teda visi gerek ağrının azaltılmasını, gerekse birincil ya da yayılım odağı olan tümö rün denetlenmesini sağlar. İlaç tedavisi ile birlikte ya da tek başına ilk önce başvurulan tedavi olabilir ya da cerrahi girişimden sonra uygulanabilir. -İlaç tedavisi (Kemoterapi). Işın teda visi ve cerrahiden sonra ya da ilk seçe nek olarak ışın tedavisi ile birlikte uy gulanabilir. İlaçların seçimi tümörün ti pine ya da başka yerlere yayılımına bağlıdır.
• Beklenen gidişi - Omurilik tümörü hastalannın beklenen yaşam süresi, ka- faiçi tümörü olgulanndakiyle aynıdır. Hastalığın nasıl sonlanacağını yalnız tü mörün kötü huyluluk düzeyi değil, aynı zamanda yerleşimi ve derinliği belirler.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
