Bağışık (immun) Yanıt Nedir?
Bağışık (immun) Yanıt Nedir? : İmmünolojinin temeli bugün bu iki sözcüğün geniş anlamda kapsadığı olaylara ve bu olaylara bağlı in vıvo ve in vitro tepkimelerin incelenmesine dayanır. Bağışık yanıt ancak kendi kalıtsal yapısına yabancılık özelliği gösteren özel maddeleri tanıyabilecek gelişme düzeyindeki ve yeteneğindeki canlı organizmalar tarafından verilebilir. Bu yanıtın ortaya çıkmasına neden olan yabancı moleküllere ya da bu molekülleri taşıyan maddelere antijen (ya da bazı kimselerin kullandığı şekli ile immunojen) adı verilir.
O halde bağışık yanıt organizmanın, antijenlere karşı oluşturduğu olayların tümünü kapsar.Kendi organizmasına yabancı özellikteki maddelere karşı bağışık yanıt niteliğinde tepkime veren en ilkel organizmaların metazoa- lar oldukları belirlenmiştir. İntervertebratalardan olan solucanların kendilerine transplante edilen başka cinslere ait deri parçacıklarını attıkları ve krustasealar ile böceklerin hemolenflerinde bazı antijen maddelerine karşı özgül reaksiyon cisimlerinin oluştuğu kaydedilmiştir. Vertebratalar arasında ilkel yapıdaki Hagfish (cadı balığı) ve iamprey (bir çeşit yılan balığı) lerin kendilerine yapılan uygunsuz graft’leri attıkları ve yabancı eritrositlere karşı özgül reaksiyon veren, immünologlobulin yapısında antikorlar oluşturdukları bilinir. Bu hayvanlarda, dolaşan lenfositler ve dalaklarında lenfopoez vardır. Bağışık yanıt balıklarda da belirli bir ölçüde bulunmaktadır.
Kuşlarda timus, timus'e bağımlı T lenfositler, bursa fabricus ve buna bağımlı B lenfositlerin bulunması ile gelişmiş organizmalarınkine yakın bağışık yanıt çeşitleri gözlenmektedir.İnsanın da içinde bulunduğu gelişmiş organizmalarda bağışık yanıt çeşitli sonuçlara yol açarak ortaya çıkar. Burada yinelemekte yarar vardır ki bu yanıt, antijenlere yani organizmanın kalıtsal yapısına yabancılık özelliği bulunan maddelere karşı verilir. Bazı patolojik durumlar dışında organizma kendi yapı maddelerine karşı bağışık yanıt vermez.
Bu gün kabul edilmektedir ki organizma, fötal ve néonatal yaşamda birlikte bulunduğu doku ve antijenleri, kendi maddeleri olarak yani kendisine ait maddeler olarak tanır. Bu suretle bu maddelere karşı yaşam boyunca (bazı patolojik durumlar dışında) hiçbir zaman antikor oluşturmaz ve aşırı duyarlılık ve benzeri bağışık yanıt tepkimeleri vermez. Organizma, fötal ya da néonatal yaşamda birlikte bulunmadığı antijenleri «yabancı» olarak algılar ve ileride bu maddelerle karşılaştığında çeşitli sonuçlarla ortaya çıkan bağışık yanıt verir.Bu gün antijenlerle karşılaşan bir organizmanın buna karşı verdiği bağışık yanıt sonuçları çok çeşitlidir. Bunlardan başlıcaları şunlardır.:
1 —Antijen - Antikor ilişkileri.Bu ilişkilerden doğan biyolojik ve serolojik olaylar.
2 — Aşırı duyarlılık tepkimeleri.
3 — Oto immun tepkimeler ve bunlara bağlı klinik olaylar.
4 — Doku ve organ aktarımı ile ilgili olaylar.
5 — Tümör immünolojisi olayları.
Bu kitapta tüm bu olaylara mikrobiyolojideki önlemleri oranmca değinilecektir. Önce bağışık yanıtın temelini oluşturan antijenden söz edilecek, sonra bu antijenlere karşı bağışık yanıtın nasıl oluştuğu açıklanacak ve daha sonra ilgili konular ele alınacaktır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
