Acil Durumlarda Davranış
Acil Durumlarda Davranış : Kaza geçiren birinin karşılaşabileceği en büyük tehlike, genellikle acil ilkyardım hizmetinin yetersizliğidir.Tıbbi açıdan acil durumlar çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir; özellikleri olayın niteliğine, kazanın geçirildiği yere ve çevre koşullarına göre değişir. İlkyardımda bulunacak kişinin de bütün bunları dikkate alarak davranması gerekir. Acil yardımın özel bilgi, deneyim ve eğitim gerektirdiği unutulmamalıdır.
Acele ve gereksiz müdahaleler çoğunlukla yaralı ya da ölüm halindeki insanın durumunu ağırlaştırır.Bu bakımdan öncelikle uyulması gereken temel ilkyardım kuralı şudur: Acil bir durum karşısında nasıl davranmak gerektiği iyice bilinmiyorsa, daha çok zaman alsa bile hastane personeli, polis ve itfaiye görevlileri gibi tam yetkili kişilerin ve acil durumlardan sorumlu kurumların doğrudan müdahalede bulunmasını sağlamak gerekir. İlkyardım. İlkyardım yöntemleri koşullara göre belirlenir ve genellikle birbirine benzer. İlkyardım gerektiren başlıca olaylar trafik kazaları ile evdeki tehlikeli ve acil durumlardır.
Trafik kazaları. Hasta genellikle yaralanma sonucunda zarar görmüştür. Bu nedenle bulunduğu yerden kıpırdatıl- maması gerekir. Durum çok acilse ve hastanın yerinden kaldırılması zorunluysa, baş, boyun, gövde ve bacakları aynı düzlemde tutulmalıdır. Çünkü vücutta ya da omurgada kınk olabilir; her kıpırdatma bu kırıklan ilerletir, çoğaltır ve omurilik yıkımıyla sonuçlanabilir.Bir sonraki aşamada hastanın solunumunun düzenlenmesi gerekir. Bunun için olay yerinde kesinlikle uzman sağlık görevlileri bulunmalıdır. Önce göğüs ve kamın solunum hareketlerine katılıp katılmadığı gözlenmelidir.
Solunum durmuşsa ya da güçleşmiş ve yetersiz hale gelmişse yapay solunuma başvurmak gerekir.Bir dakikalık oksijen yokluğunun beyin işlevlerini aksattığı, beş dakikalık bir solunum durmasının ise beyinde onanlamayacak düzeyde doku yıkımına yol açtığı unutulmamalıdır.Solunum her zaman nabızla birlikte kontrol edilmelidir. Nabzın atmaması kalpte bir yetmezliğe ya da tam durmaya işaret eder. Bu durumda kalp masajına başlanmalıdır.Solunum ve kalp işleyişinin yeterli olduğunun anlaşılmasından sonra, dolaşım sistemi incelenir. Şiddetli kan kaybına neden olan kanamaların durdurulması gerekir. Kanama her zaman ilk bakışta görülmeyebilir; giysilerin altında kalabilir ya da derinde, iç dokulardaolabilir.
Nabzın hafiflemesi ve yüzün gittikçe solgunlaşması kanama olasılığını düşündürmelidir.Hastanın bilinci açıksa, onu kısa sözcüklerle rahatlatmak ve güvencede olduğunu anlatmak yerinde olur. Bilinci açık hastaların korku içinde ve ruhsal olarak panik duygusunun etkisinde olduğu unutulmamalıdır. Bilinci kapalı gibi görünen hastaların da çevrelerindeki konuşmaları anlayabileceği düşünülmeli ve onları korkutacak, ruhsal açıdan sarsacak tartışmalardan kaçınılmalıdır. Bundan sonra yapılacak şey kırık ya da şok olasılığını araştırmaktır.Hastanın kemiklerinde kınk varsa, herhangi bir yer değiştirmeden önce kınğı hareketsiz duruma getirmek gerekir.
Hasta şokta değilse bile çok kolay şoka girebilir ve gerek şok durumunda, gerekse şok öncesinde korku içinde olur; solgundur, susamıştır, üşür; nabzı hızlanmış ya da yavaşlamış olabilir. Şok durumu aniden ya da yavaş yavaş gelişebilir. Zamanında uygun girişimde bulunulmazsa ölüme bile neden olabilir.Hastanın bilinci açık değilse, güvenli bir biçimde düz bir yüzeye yatırılması gerekir. Yatırırken özellikle kafasını geriye doğru çekerek dilinin arkaya düşmesi engellenmelidir. Böylece kusma sırasında kusmuk parçalarının solunum yollarını tıkaması önlenir.
Bu arada solunumu ve kan dolaşımını engelleyecek kemer, ayakkabı bağı, kravat, yaka vb gevşetilmelidir. Hastanın bilinci kapalıysa, varsa takma dişlerin çıkarılması yararlıdır.Hasta sıcak tutulmalı, bir örtüyle iyice sarılmalıdır. Ama aşın sıcak da soğuk gibi şok tablosunu hızlandıracağından çok sıcak olmamasına dikkat edilmelidir. Bilinçsiz durumdaki hastaya hiçbir şey içirilmemeli, hastanın kalkıp yürümesine de izin verilmemelidir.Hastaneye ulaşmaya çalışmaktansa cankurtaran ya da yardım ekibinin gelmesini beklemek daha doğru olur.
Hastayıotomobilin arka koltuğuna bindirerek yardıma götürmekten kesinlikle kaçınmak gerekir. Buna karşılık hasta yardım sağlanabilecek bir merkeze kamyonet ya da geniş bir araçla uygun bir biçimde ve hırpalanmadan götürüle- bilir.Evdeki tehlikeli ve acil durumlar. İnsanın sığınağı olan evde ortaya çıkabilecek ani bir hastalık ya da kaza en az trafik kazaları kadar acil sorunlar yaratabilir. Miyokart enfarktüsü, astım nöbeti, zehirlenme bu tür sorunlara örnektir. Böyle durumlarda insanın bilinen bir ortamda olması belli bir kolaylık sağlar, çünkü yardım edilecek insan tanıdıktırve çoğu kez sorunu saptama olanağı vardır. Bununla birlikte aileden birinin, özellikle küçük bir çocuğun acil durumu evde panik yaratabilir.
Dolayısıyla birinci kural heyecana kapılmadan serinkanlı davranmaktır.İkinci adım hastanın kan dolaşımının ve solunumunun yeterli olduğunu saptamaktır. Daha sonra hastanın rahatlamasını ve güven duymasmı sağlamak, en kısa zamanda da yetkililere başvurmak gerekir.Ev ortamında uyulması gereken ilkyardım kuralları şöyle sıralanabilir:
1) Solunumda güçlük varsa, yapay solunum uygulanır.
2) Kalp atımları azalmışsa, dışarıdan kalp masajına başvurulur. Hastaya yardım eden kişi tek başına hem yapay solunumu, hem de kalp masajını yapabilir.
3) Kanama varsa, basınç uygulayarak durdurulur.
4) Hastanın bilinci kapalıysa, güvenli bir biçimde yatırılır.
5) Kırık varsa, organ hareketsiz tutulur.
6) Göğüs kafesinde yara varsa, hasta öbür tarafına yatırılır ve başı hafifçe kaldırılır.
7) Karın bölgesinde yara varsa, hasta yatay olarak ve bacakları bükülmüş durumda yatırılır.
8) Şok durumunda, hasta arkaya doğru hafif eğik yatırılır ve bacakları kaldırılır. Yetkililer yardıma gelene değin hastanın yanında bulunmak yerinde bir önlemdir.Genel olarak bütün acil olaylarda sistemli ilkyardım girişimleri çok önemlidir.
Bu olayları her zaman karanlık, belirsiz hastalıkların çıkabileceği durumlar olarak kabul etmek gerekir. Zaman yitirilmesi hastanın durumunu gittikçe kötüleştirebilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
