Denizli Kaplıcaları

Denizli

Arahayıt Kaplıcası

YERİ : Denizli iline 23 km. uzaklıktaki Karahayıt köyündedir. Pamukkale'ye ise 4 km. uzaklıkta olup Pamukkaleye asfalt bir yolla bağlıdır.

ULAŞIM : Denizli ve Pamukkale'den devamlı olarak kara nakil araçları işlemektedir. Karahayıt kaplıcasını Denizli'ye ve Pamuk kale'ye bağlaya nyol asfalt kaplıdır. Karahayıt ve Kızılleğen suları da Pamukkale suları gibi aynı terkibi gösterirler. Yalnız Kızılleğen kaynağında bol miktarda demır (Fe) mineral! Bulunmaktadır.

ŞİFALI SUYUN GRUBU: (D) Madeni az ılıca ve içmeler grubunda incelenmiştir.

Kubbeli hamam kaynağı : Kalsiyum bikarbonatlı, sülfatlı ve karbondioksit (943, 36 mg.ylt.): Camii kaynağı : Kalsiyumlu, bikarbonatlı, sülfatlı magnezyumlu ve karbondioksitli (649,09 mg./lt.)

Kızılleğen kaynağı : Kalsiyumlu, bikarbonatl, sülratlı, magnezyumlu ve karbondioksitli (1116,54 mg./lt.), az miktarda demir (3,75 mg./lt.)

ŞİFALI SUYUN TEKNİK NİTELİKLERİ : Kubbeli hamam: Temperatürü 56°C, radyoaktivitesi Rn. 14 eman, pH değeri 5',98. Cami kaynağı : Temperatürü 42°C, radyoaktivitesi Rn. 1,4 eman, pH değeri 6,26. Kızılleğen : Temperatürü 40oC, Radyoaktivitesi Rn 1,56 eman, pH değeri 6,0:t

ENDlKASYON (ŞİFA NİTELİGİ) : (D) Romatizma, nevralji ve kadın hastalıkları.

(T.M.S) Pamukkale kaplıcası şırah suları ile aynı terkibi göstermektedir. Bu yönden Pamukkale kaplıcaları için yapılan tıbbt değerlendirme Kara hayıt kaplıcası için de geçerli sayıldığından (sıcaklık hariç) aynen sunuyoruz.

TIBBİ DE(}ERLENDİRME : (T.M.S) Total mineralizasyonu litrede 2,36 gr. olan bu maden suları toprak alkali bikarbonatlı (acı) sular grubuna girmektedir, Suyun ikinci derecede önemli anyonunun sülfat olduğu görülmektedir. Maden suyu içme kürleri halinde değerlendirildiğinde sindirim sistemi üzerinde, özellikle mide-barsak, karaciğer ve safra yolları üzerinde olumlu etki gösterir, Terkibinde bulunan bol miktarda karkondioksit, bir taraftan içimini kolaylaştırırken, diğer taraftan peristalizmi arttırıcı, sindirimi hızlandırıcı bir rol oynar. Bu niteliklerin göz önünde tutularak, bilhassa hıpostanık dispepsiler ve karaciğerin fonksiyonel bozukluklarında sarra pigmentıerinin stazlarında safra kesesi ve yollarının kronik iltihapIarı ve safra taşlarında ortaya çıkan sindirim bozukluklarında kullanılır. Suların yedek alkali miktarının düzenlenmesi nedeniyle şişmanlık diabet ve sut gibi metabolizma hastalıklarında etkin bir yardımcı olarak kullanılabileceği de unutulmamalıdır.

Bu gayelerle şişelendirilerek sofra suyu olarak da istifadeye sunulabilir. Banyo şeklindeki uygulamalarda başlıca iki endikasyon kazanır.

Bunlardan birincisi dolaşım sistemine ait hastalıklardır. Karbondioksitli banyo ve giren şahıslarda vazodilatasyon görülür.

Bunun sonucu olarak da kan basıncı düşer, kalbin çalışması rahatlar. Bilhassa sol kalp üzerinde koruyucu tesiri etkindir. Sağkalbin çalışmasında artma olurken, diğer taraftan karbondioksit yardımıyla banyo kürleriyle bir taraftan solunum sistemi üzerinde de olumlu, sedatif bir etki olanağı elde edilir. Şu halde ön planda kalp, beyin ve etraf atardamarlarındaki iskemik sendromlar olmak üzere damar sertliği tansiyon değişimi ve bazı bronşiyal astım vakalarında bu sular geniş bir uygulama sahasına sahiptirler. İkinci endikasyon grubu içinde, osteortroz sınıfına giren ve bilhassa alt ekstremitelerde yerleşme gösteren romatizmal sendromlar dikkate alınır. Buna akut devresini geçirmiş ve stabilize durumda bulunan artristis sendromlarda ilave edilebilir. Özellikle akut eklem romatizması geçirmiş olanlarda kontrol altında bulundurulması üzere uygulanabilir. Aslında çok geniş bir tatbik sahası olan suların kullanılması doğru bir teşhis icap ettirdiğinden ve banyo kürleri esnasında bazı reaksiyonlar meydana çıkabileceğinden daima tecrübe li bir hekim kontrolünde uygulama gereklidir.

TEDAVi TESİSLERİ : Bu sular üzerinde 1 umumi havuz ile sıra banyolar vardır. Sular daha çok kaplıca mahallinde yapılan otel ve motellerdeki hususi banyo ve havuzlarda kullanılmaktadır.

YARDIMCI TESİSLER : Karahayıt köyünde gerekli 'yardımcı tesisler bulunmaktadır, Karahayıt kaplıcasının son zamanlarda bazı hastalıklara şifalı olması köyün büyük ölçüde gelişme sağlamıştır.

KONAKLAMA TESİSLERİ : Toplam yatak sayısı 200'ü bulan otel ve moteller ile birde kaplıca mevsiminde kamp yerleri kurulur.

Önemli tesisi Kur-ter Moteldir. 40 odalı, 100 yataklı ve bir de havuzu vardır. .

ENFORMASYON (DANIŞMA) : Kaplıca ve ılıca hakkında hertürlü bilgi için Karahayıt kaplıca müdürlüğüne müracaat edilir.

Denizli

Pamukkale Kaplıcası

YERİ : Denizli iline bağlı Pamukkale köyündeld meşhur Hierpolis harabelerinin yanındadır.

Pamukkale Traventenlerini meydaan getiren kaynaklar muhtelif noktalardan çıkmakta ayrı motellerin havuz ve banyolarından geçtikten sonra Traventenlerin üzerinden aşağıdaki ovaya akmaktadır, Pamukkale Traventenlerinin uzaktan pamuk yığını şeklindeki görünüşü çok güzeldir. Traventenlerin yakından görünüşü de ayrı bir özellik taşır.

Pamukkale suları, kaynaktan çıkınca uçurum halindeki yamaçtan aşağı çağlayarak akarken, suyun içindeki CO2 birden uçtuğu için kalsiyum bikarbonatın, karbonat haline geçerek çökmesinden, beyaz renkte taşlar teşekkül eder. Ayrıca karbondioksitin fazlaca çıkması nedeniyle, saha üzerinde yakından uçan kuşların yere düştükleri köylüler tarafından söylenmektedir.

Pamukkale sularının sızıntı halinde aktığı yerlerde ise, en mahir bir elin dahi güç yapabileceği ince nakışlarla süslenmiş kademeli teraslarla dünyada eşine ender rastlanan muhteşem tabi bir manzara meydana getirmiştir. Suların kendi yarattığı beyaz mermer bir su yolundan tatlı gümüş kıvrımlarla ovaya doğru akışı da ayrıca seyrine doyulmayan doğal bir manzaradır.

KISA TARİHÇESİ : Kaplıca mahillindeki harabe meşhur, Hierpolis harabesidir. Hierpolis milattan 3-4 bin yıl önce kurulmuş ve M.Ö 60 yılında Neron zamanında bir yer sarsıntısı ile tamamen yıkılmıştır. ° zamanki şehrin 15 tane termal hamamı vardı. Bunlar banyoların (hamamların) üstü olarak kullanılıyordu.

Ayrıca Pamukkale termal suyu etrafında dini ayinler yapılmış ve şenlikler düzenlenmiş olduğu, termal suyunun tedavide kullanıldığı, büyük devlet adamları ve imparatorların bu suda tedavi edilmek üzere Hierpolis şehrine gelmiş oldukları, tedaviler din adamları tarafından yönetilmiş olduğu, mevcut tarihi bilgi ve belgelerde anlatılmaktadır.

ULAŞIM : Pamukkale kaplıcası Denizliye 20 km. uzaklıkta olup yol asfalt kaplıdır. Denizli ve çevre iller belli başlı· diğer illerle direk olarak karayolu ile bağlıdır ve nakil araçları işlemektedir.

Denizliden Pamukkale'ye her an otobüs ve minübüs işlemektedir.

ŞİFALI SUYUN GRUBU: (D) Pamukkale ılıcasını kalsiyum bikarbonatlı ılıcalar grubunda incelemiştir.

(T.M.S) (1, 2, 3 kaynakta) kalsiyum bikarbonat, sülfat ve karbondioksitli.

ŞİFALI SUYUN TEKNİK NİTELİKLERİ: i. kaynak (tiyatro harabesi yanında) temperaturü 35,5°C, radyoaktivitesi Rn. 15,37 eman, pH değeri 6,02 dir. II. kaynak (mağara .ağzı) temperatürü

350C, radyoaktivitesi Rn. 13,81 eman, pH değeri 5,83. III. Kaynak temperatürü 330C, radyoaktivitesi Rn. 14,81 eman, pH değeri 5,85dir,

ENDİKASYON (ŞİFA NİTELİĞİ) İçme tedavisi: Pamukkale suyunun içimi hoştur. Ilık olarak içilirse bilhassa hiperstenik ve spazmalı midelere iyi gelir. Suyun litresinde 1,5 gr. kalsiyum bikarbonat ve 0,75 kalsiyum sülfat vardır. Bu sebeple çok değerli diüretik bir içmedir. Kanda asit ürik ve üre fazla bulunanlarda, böbreklerin kum ve taşlarında. İdrar yolunun, hafif iltihaplarında banyo ile birlikte içme tedavisinden çok iyi sonuçlar alınır. Gazı kaçırılmadan soğutulursa güzel bir sofra suyudur.

BANYO TEDAVİSİ: (D) Banyoya girildikten birkaç dakika sonra, bütün vücut gaz tanecikleriyle örtülür. Su, ılık olduğu' halde

CO2 gazının damar genişletici etkisi ile, banyo içinde ve çıkıldıktan sonra, vücut kırmızı bir renk alır. Bu sebeple fazla sıcağa dayanamayan, nevraljili ve romatizmal hastalarda ılık banyo yapildiği halde sıcak su banyolarının tesiri elde adilmiş olur. Ilıca suyunda, CO2 ile birlikte radon ve diğer nadir gazlar bulunduğundan ağrıların dinmesinde bunların ayrıca rolü vardır.

Pamukkale ılıcasının asıl iyi geldiği hastalıklar, kalp ve damar rahatsızlıklarından su içindeki serbest CO2

1 litrede 0,50-0,40 gr.'a indirmekle tansiyon düşürücü tesiri elde edilir.

Kaynaktan geldiği gibi banyo yapılırsa, düşük tansiyonlar yükselir. Banyo ile beraber deri altına yapılan gaz şırıngaları ile Anderteritlor ile Reynu hastalığında büyük faydalar sağlar.

Pamukkale suları ile banyo, bilhassa kalp hastalıklarının tedavisinde önemli yer tutar.

Mlyokarditlerde, hiposistoli, devrinde kalp yetersizliğinde, iyi kontrollü ılıca tedavisinde pekçok faydalanılır.

Kalp navrozları aritmiler, bu sularla yapılan banyolarla kısa zamanda düzelir.

Kronik bronşitli ve anfizemli hastalarda meydana gelen kalp rahatsızlıkları, bu ılıcaların banyosundan ve serpintilemesinden çok faydalanılır.

Bilhassa kalpte arıza bırakmış buyyo romatizmasında tavsiye edilecek ideal kaplıcadır.

Kaynağın bulunduğu yer çıplak olup kaynak üzerinde hiçbir tesis yoktur.

TIBBİ DEGERLENDİRME : (T.M.S) (Y.U) Total mineralizasyonu litrede 2,36 gr. olan bu maden sulan toprak alkali bikarbonatlı (acı) sular grubuna girmektedir. Suyun ikinci derecede önemli anyonunun sülfat olduğu görülmektedir. Maden suyu içme ktirIeri halinde değerlendirildiğinde sindirim sistemi üzerinde, özellikle mide-Bağırsak, karaciğer ve safra yolları üzerinde oulmlu etki gösterir. Terkibinde bulunan bol miktarda karbondioksit, bir taraftan içimini kolaylaştırıcı bir rol oynar.

Bu nitelikleri göz önünde tutularak, bilhassa hipostenik dispepsiler ve karaciğerin fonksiyonel bozukluklarında safra pigmentlerinin stazlarında safra kesesi ve yollarının kronik iltihaplan ve safra taşlarında ortaya çıkan sindirim bozukluklarında kullanılır, Suların yedek alkali miktarının düzenlenmesi nedeniyle şişmanlık diabet ve gut gibi metabolizma hastalıklarında etkin bir yardımcı olarak kullanılabileceği de unutulmamalıdır.

Bu gayelerle şişelendirilerek sofra suyu olarakta istifadeye sunulabilir. Banyo şeklindeki uygulamalarda başlıca iki endikasyon kazanır. Bunlardan birincisi dolaşım sistemine ait hastalıklardır. Karbondioksitli banyoya giren şahıslarda vazodilatasyon görülür. Bunun sonucu olarakta kan basıncı düşer, kalbin çalışması rahatlar. Bilhassa sol kalp üzerinde koruyucu tesiri etkindir.

Sağ kalbin çalışmasında artma olurken, diğer taraftan karbondioksit yardımıyla banyo kürleriyle bir taraftan solunum sistemi üzerinde de olumlu, sedatif bir etki olanağı elde edilir.

Şu halde ön planda kalp, beyin ve craf atardamarlarındaki iskemik senromlar olmak üzere damar sertliği tansiyon değişimi ve bazı bronşiyal astım vakalarında bu sular geni§ bir uygulama sahasına sahiptirler.

İkinci endikasyon grubu içinde, osteortroz sınıfına giren ve bilhassa alt ekstrenitelerde yerleşme gösteren romatizmal sendromlar dikkate alınır. Buna akut devresini geçirmiş ve stabilize durumda bulunan artrttıs sendromlanda ilave edilebilir. Özellikle akut eklem romatizması geçirmiş olanlarda kontrol altında bulundurulmak üzere uygulanabilir. Aslında çok geniş bir tatbik sahası olan suların kullanılması doğru bir teşhis icap ettiğinden ve banyo kürleri esnasında bazı reaksiyonlar meydana çıkabileceğinden daima tecrübeli bir hekim kontrolünde uygulama gereklidir.

TEDAVİ TESİSLERİ: Bir umumi termal havuz ile otel, motellerde 30'u bulan özel banyolardan ibarettir. Son yıllarda artan turizm potansiyeli' karşısında yeni tesisler kurma yoluna gidilmektedir.

YARDIMCI TESİSLER : 3 turistik lokanta ve gazino vardır. Ancak her geçen gün turist sayısı mn artması tesislerin de artmasına olumlu yönde katkıda bulunmaktadır.

KONAKLAMA TESİSLERİ: Toplam 400 odalı, 1000 yataklı olan

özel ve belediye tarafından işletilen otel, motel, kamp yerleri mevcuttur.

Bunlardan : Tusan Otel, Karcı Motel, Belediye Motel, Özel idare Motel, Esot Motel, Motem Koru, Konak Sadi ve belediye, kampında yüzme havuzları ile çay bahçeleri bilinenlerdendir.

ENFORMASYON (DANIŞMA) : Her konaklama yerinin ayrı ayrı danışma büroları mevcuttur.

Denizli İli

Buldan Yenice Kaplıcası

YERİ : Denizli ili, Buldan ilçesine bağlı Yenice köyü hudutları için dedir. Mahallin yükseldiği 120 metredir.

KISA TARİHÇE Sİ : Kaplıca yakınında Romalılardan kalma bir şehir vardır. Hara,be, tripolis harabeleridir. Yenice kaplıcaları Romalılar devrinde de İşletildiği bazı müelliflerce ileri sürülmektedir.

ULAŞIM : Yenice kaplıcası Buldan ilçesine 16 Km. olup, yol asfalt kaplıdır. Buldan ilçesinden devamlı Kara nakil araçları işlemektedir.

KAPLICA BANKINDA NOT : Yenice (Çizmeli) kaplıcası hakkında 5 ayrı kaynakta 5 ayrı gruplandırma getirilmiş ve özellikle bu kaplıcada radyoaktivitesi yüksek olan bir kaplıcanın varlığından söz edilmiştir. M. Aişaroğlu'na ait Türkiye kaplıcaları ve içmeleri klavuzu isimli 1968 basımlı eserde Çamur banyosunun radyoaktivitesi 91 eman gösterilirken l.Ü.T.F. H.K.K'nin Türkiye maden suları isimli eserindeki 11 Haziran 1969 yılında alınan numuneye göre -yaptığı analizde, Yenice (Çizmeli) hamam kaynağının radyoaktivitesi 17 Pci /It. yani 0.17 eman açık hamamın radyoaktivitesi ise Rn. 149 Per/It. yani 1.49 eman olarak gösterilmektedir. Oysabu rakam yukarıda 91 eman yani 9100 Pci/lt. olarak bildirilmektedir.

Radyoaktivtte analizleri üzerinde yapılan bu farklı tahliller itifalı kaynağın endikasyonu üzerinde büyük değişiklikler yapmaya amil faktörlerdendir. Ayrıca; İ.Ü.T.F. H.K.K. nın Yenice (Çizmeli) kaplıcaları bölümünde, gerek 1973 il yılığı'nın Yenice kaplıcaları bölümünde çamurdan söz edilnıemektedir.

11 yıllığında (Gölemezli) çamur kaplıcasından söz edilmekte olup bu kaplıcanın bulunduğu mahal Denizli merkez bucağına bağlı olarak görülmektedir. Yani Buldan ilçesiyle yakından uzaktan ilgisi yok demektir.

Biz araştırmamızın bitimine kadar muhabirlerimiz aracılığı ile konuyu araştırmaya devam edeceğiz. Böyle bir yanlışlığın mahsurlarını taktirinize bırakmayı daha uygun buluyoruz.

Yenice kaplıcaları ile ilgili bilgileri en son analiz yapan İstanbul Tıp Fak. Hidro Klimatoloji kürsüsü yayınlarından olan Türkiye Maden Suları adli kitaptan aynen aktarmayı uygun bulduk.

ŞİFALI SUYUN GRUBU :

Hamam : Bikarbonatlı, Kalsiyum, sodyum, Sülfatlı ve 818.4 mg/lt

Açık Kaynak : Bikarbonatlı, Sodyum, Kalsiyum, Sülfatlı ve Karbondioksitli (572 mg/lt)

ŞİFALI SUYUN TEKNİK NİTELİKLERİ :

Açık Kaynak : Temperatür 56oC, Radyoaktivitesi 1,49 eman, pH değeri 6.4 dür.

ENDİKASYON (ŞİFA NİTELİĞİ) :

BANYO TEDAVİSİ: (D) Romatizma, nevralji, nevrit, kadın hastalıkları, (B) Kalp hastalıkları ve damar sertliği için tavsiye edilmektedir.

İÇME TEDAVİSİ: (D) İÇiM! ÇOK HOŞTUR, ,Karaciğer safra yolları ve bağırsak hastalıkları için tavsiye edilmektedir.

TIBBİ DEGERLENDİPME : Buldan'ın Yenice (Çizmeli) hamam ve Yenice açık hamam suları biraz minareIden zengindir (acı) bikarbonatlı alkali ve toprak alkali maden suları grubundandır. Bileşimlerinde yaklaşık olarak 1 gram serbest karbondioksit bulunmaktadır. Bu sular içme kürleri şeklinde kullanıldıklarında karaciğer safra kesesi, mide ve bağırsak anneks salgı sistemi ve böbrek üzerinde olumlu etkileri görülebilir. Suların ısısının 40 ila 50 derece arasında olması nedeniyle dış tatbiklerde özellikle sedatif etkisinden faydalanılır. Lokomotör sistemin ağrılı hastalıklarında, diğer taraftan da karbon dioksltinin verdiği vazodilatör özelliği ile de damar sertliğine bağlı ve etraf dolaşım yetersizliği sendromlarında değerlendirilebilir.

TEDAVİ TESİSLERİ: gazino ve turistik lokanta mevcuttur.

KONAKLAMA TESİSLERİ : Toplam yatak sayısı 300 civarındadır. Bir turistik otel ve muhtelif konaklama tesisleri mevcuttur.

ENFORMASYON (DANIŞMA): Her türlü bilgi ve rezervasyon için Yeni ce kaplıca Müdürlüğüne müracaat edilebilir.

Denizli

Buldan Kaplıcası

YERİ: Denizli ili Buldan ilçesine 2 km. uzaklıktadır. İki ayrı çeşme halinde akmaktadır.

ULAŞIM : Buldan ilçesine 2 km. uzaklıkta olan maden suyuna ulaşım, Buldan ilçesinden aralıklarla kara nakil araçları ile yapılmaktadır.

Bu suyu daha çok ilçe ve çevre köy halkı rağbet etmektedir.

ŞİFALI SUYUN GRUBU: Baş kaynak: Bikarbonatlı, kalsiyum, magnezyum, karbondioksitIi (908,1 mg /It.) ve demirli. Orta kaynak : Bikarbonatlı, kalsiyum, mağnezyum ve karbondioksitli (1034mg,fit.)

ŞiFALI SUYUN TEKNİK NİTELİKLERİ : Baş kaynak: Temperatürü 17,5°C, radyoaktivitesi Rn. 8,91 eman, pH değeri 6,6 dır.

Orta kaynak : Temperatürü 16°C, radyoaktivitesi Rn. 8 eman. pH değeri 6,14 tür.

ENDİKASYON (ŞİFA NİTELİĞİ) :

TIBBİ DEGERLENDİRI:IE : (T.M.S), (Y.U) Bu kaynak suları sofra niteliğindedir. Litrelerinde bulunan total mineralizasyonu 1 gramın altında olduğundan oligometalik sular sınıfında bikarbonat anyonu karşısında, toprak alkali katyonlarını kuvvetli oluşundanda bikarbonat ve toprak alkalik içme suları grubunda yer almaktadırlar. Bunun yanı sıra bol miktarda karbondioksitte taşımaktadırlar. Bu bileşimleriyle mide-barsak, safra kesesi, karaciğer sistemini gerek salgı gerekse hareketleri üzerinde olumlu bir tesir yaratması beklenmelidir.

TEDAVİ TESİSLERİ : İki adet çeşmeden 1barettir.

YARDIMCI TESİSLER : Bir lokanta ile bir kır gazinosu mevcuttur. İçmelerden yararlananlar daha çok Buldan ilçe merkezinden günü birlik gelip gitmektedirler.

KONAKLAMA TESİSLERİ: Buldan ilçesindeki konaklama tesislerinden faydalanmak mümkündür. Ilıca çevresinde modern konaklama tesisleri yoktur.

ENFORMASYON (DANIŞMA) : Ilıcalarla her türlü bilgi için Buldan belediyesinden faydalanılır.