Diyaliz
Parşömen bir torba içine şeker çözeltisi koyarsak ve bunu bir su deposuna asarsak, diyaliz olayını gözleyebiliriz. Şeker molekülleri torbadan süzülerek suya geçerler. Thomas Graham’ın 1861’de bulduğu diyaliz, selektif bir prosestir; kullanılan zar, belirli maddeleri süzecek biçimde seçilir. Zar olarak kullanılmaya uygun malzemeler arasında hayvansal veya bitkisel parşömen, sığır mide zarları, balık hava keseleri ve özel selofonlar sayılabilir. Gittikçe daha küçük parçacıkları geçiren derecedeki zarlar kullanılarak maddeler ağırlıkları ile orantılı biçimde ortamdan uzaklaştırılır. Diyaliz, çözünen bir maddenin bir zardan geçmesi ve çözeltinin değişik bileşenlerine ayrılmasını tanımlayan kimyasal bir terimdir. En tanınmış uygulaması hemodiyaliz yani böbrek arızası halinde kanın temizlenmesidir.
Hemodiyaliz Uygulaması: Vücut boşaltım sisteminin parçası olan iki böbrek dakikada 30 damla (2 cc) idrar üretirler. Her böbrekmilyonlarca nefron adlı filtreden oluşur. Nefronlar çok küçük kan damarlarıdır ve bir araya gelerek glomerül ve böbrek tüpçük- leri adı verilen kanal sistemlerine dönüşürler. Kalbin pompaladığı kan, böbreklerden geçerken temizlenir, artıklar üretir ve mesaneye geçerler. Böbreklerin bir diğer fonksiyonu da vücuttaki tuz ve su miktarını ayarlayıp normalleştirmektir.
Suni böbrek kullanarak kanın diyaliz temizlenmesi böbrekleri normal ya da hiç çalışmayan birçok hastanın ömrünü uzatmıştır. Bu proseste kan, belirli artıkları temizleme amaçlı zarın bir tarafında dolaşırken, diyaliz sıvısı diğer tarafta dolaşır. Kanın gerçek bileşimine çok yakın olması gereken bu çözelti, her ikisi de metabolizma artıkları olan üre ve kreatinin gibi istenmeyen maddeleri mase- der. Temizleme prosesinde kan, atardamardan tüplere ve buradan da toplardamara geçer.
Diyaliz makinesindeki bir pompa kan akışını sağlarken ikinci bir pompa temizleme çözeltisini devreye sokar. Kandaki gerekli bileşenlerin diyaliz çözeltisinde de bulunması nedeniyle bunlar sıvı tarafından masedilmez ve atılmaz.Diyaliz makineleri, temizleyici sıvı ile kan arasındaki yeterli alışveriş sağlayacak genişlikte yüzeyli olarak imal edilirler: Zar ile maksimum temas sağlamak için kan ince bir film halinde akar. Filtre çözeltisi ile kan arasında bileşen konsantrasyonu farkı kabul edilebilir en büyük değerde tutulmalıdır; bunun için çözelti periyodik olarak yenilenir.
Ayrıca pıhtılaşmaya yol açabilecek düzensizlikler açısından kan akışı dikkatle gözlenmelidir. Suni böbrek ile birlikte sık sık pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar kullanılır. Diyaliz işlemi 6 saatte tamamlanır ve periyodikkan analizi sonuçları ile belirlenen aralıklarla tekrarlanır.Diyaliz Makinesi Türleri: Suni böbrek görevi yapacak çok sayıda kan temizleme makinası geliştirilmiştir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
