Siyatik
SİYATİK (ırkun-nesâ, sciatica)
Kuyruk sokumu kemiğinden ayakların parmak uçlarına kadar uzanan sinire "Siyatik Siniri" denir. Herhangi bir darbe, üşütme, incinme vs. gibi sebeplerden meydana gelen bir ağrıdır. Hastalık süresi uzadıkça ağrısı artar ve tedavi güçleşir."1
Sebebi:
Vücuttaki sıvı maddelerin azalıp, kuruluk meydana gelmesi. Üşütmek, incinme. Herhangi bir darbe vs. gibi şeylerdir."2
Belirtileri: Ayak ve uyluk kısmında incelme görülmesi, şiddetli ağrı meydana getirmesi. Sertleşme meydana gelmesi. Bazan geceleri uyutmayıp, ağrı-sızı yapması vs. gibi şeylerdir.
Siyatik Vak'ası:
Siyatik, eski zamanlardan beri bilinen bir hastalıktır. Nitekim İbniAbbasHz.'lerinin rivayet ettiği bir hadis-i şerife göre; yahudilerden bir cemaat Peygamber Aleyhis-Selâm'a gelerek: "Yakub Aleyhis-Selâm, hangi şeyi kendisine haram kılmıştı, bize haber verir misin?" dediler. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Yakub, şiddetli bir hastalığa (siyatik hastalığına) yakalanmış hastalığı da uzadıkça uzamıştı. Allah'a şöyle bir adakta bulundu. Eğer yüce Allah onu bu hastalıktan kurtarırsa, en çok sevdiği yiyeceği ve en çok sevdiği içeceği kendisine haram edecekti. En çok da deve eti ile sütünü seviyordu (bunları yemeyi terkedince iyileşti)" buyurdu. Bu cevabı alan yahudiler:"Doğru söyledin..." dediler."3
* Yakub Aleyhis-Selâm bu adağını tabiplerin tavsiyesi üzerine yapmış olduğu rivayet edilmektedir.
(Beyzâvî 1/540; Al-i Imran 93-94)
Tedavi:
Mafsal ve siyatik ağrılarına zarar veren şey et ile süttür. Bilhassa deve ve sığır etleri zararlıdır. Bu sebeple mafsal ve siyatik ağırısı olanların et ve sütten sakınması lâzımdır."4
Siyatik ağrısından dolayı, bacaktaki damardan veya uyluktan kan aldırmak."5
Dağlama yapmak (Fizik tedavi)."6
Ameliyat yaptırmak.
Tabip İbni Şüfey demiştir ki: "Siyatikten dolayı hasta olan Üseyd b. Hudayr beni çağırttı, bendetedavi maksadıylaameliyat ettim"7
* Siyatik; mafsallarda ve sinirlerde meydana gelen sertleşme, kuruluk ve gerginleşme gibi özellikler gösterdiğinden dolayı tedavisinde bu durum yumuşatılarak giderilmeye çalışılmıştır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Siyatik hastalığının tedavisi, ne yaşlı nede pek genç olan, yaylada otlamış bir koyunun uyluğudur. Bu uyluk küçük parçalara bölünerek haşlanıp üç kısma ayrılır, sonra aç karına devamlı olarak her gün bir parçası yenilir ve suyundan içilir" buyurmuştur. Hadisin râvisi der ki: "Ben bu tedavi şeklini birçok kimseye tavsiye ettim. Allah'ın izniyle hepsi de iyileştiler"8
Siyatik hastalığında mizaç kuruluğu meydanageldiği için, bu kuruluğun tedavi ile giderilmesi lâzımdır. Yaylada otlayan genç koyunun kuyruk ve bacaklarında ise bu sinirleri olgunlaştırma ve yumuşatma özelliği vardır. Zira bu hastalığın tedavisi bu iki şeye muhtaçtır."9
Hastaya müshil ilaçlar vermek. Bazan vücutta olgunlaşmamış maddelerin olgunlaştırılması ve ishal etmesi için müshil ilaçlar verilir. Yaylada otlayan genç, koyunun kuyruğu da müshildir. Olgunlaştırıcı, yumuşatıcı ve ishal edici özelliğe sahibdir. Çünkü yaylada otlayan koyunların eti ve yağı güzel olup, işe yaramayan yerleri yok denecek kadar azdır."10
Hastaya lavman yaptırmak. "Salamura edilmiş mercan balığının tuzlu suyu ile lavman yapılırsa, siyatik ağrısını teskin eder."11
* Yaylada otlamış genç koyunun uyluğu mide ve bağırsakları yumuşatıp ishal yapar, böylece bağırsaklar parazitlerden temizlenmiş olur. Salamura edilmiş mercan balığının tuzlu suyu ile lavman yapılması da böyledir."11
* Kuyrukyağı, tedavi maksadıyla merhem gibi dıştan cilde sürülerek te kullanılır. Kuyrukyağı, mide içiniyi değildir.
Eğer vücuttaki ağrı-sızı ve sertleşme vücuttaki kuruluktan meydana gelmişse, adaleleri ve sinirleri yumuşatır."12
Bal arısının zehirli iğnesi, siyatik ağrısı için gayet faydalıdır."13
Acıbaklanın övütülmüş tozu, arpa unu ile beraber akarıştırılarak merhem yapılır ve siyatik ağrısı olan yerlere sürülürse gayet faydalıdır.
(Bağdadi s .76. el-Mutemed 49-50)
* Horosanlı filozof tabip Ebû Bekir Muhammed b. Zekeriyyâer-Râzî(ölüm 303 H.)nin "Mafsal, Siyatik ve Nikris" ağrıları ve tedavileri ile ilgili olarak bir eseri vardır."14
Kaynaklar:
[1]- Nihâye J/5/, Bağdadi s. 210; Zehebi s. 257-58; i. Kayyım s. 142 [2]-M. Ledüniyye 2/165; Nesîmî 3/290 [3]-Müsned I12 78; ayrıca bak. S. Kiıbrâ I0/8; I. Sünnî vr. 43a [4]- Bağdadî s. 210; Zehebîs. 257-58; i. Kayyım s. 142. [5]-Bağdâdîs. 253; Zehebîs. 305. [6]- E. Nuaym vr. 87b; i. Sünnî vr. 42b. [7]- E. Nuaym vr. 87b; Ahmed b. Hanbel. el-Cerhu ve't-Ta'dil 1152; Müntehabâtü't-Tıbbı'n-Nebevîvr. 44b; ayrıca bak Dârekutnî salat 1/397 H. I. [8]- i Mâce tıp H. 3463: Müsned 3/219. 5/78; Hâkim tıp 4/206; E. Nuaym vr. 87a: i. Sünnî vr. 42ab; K Ummâl 10128202, 28224-28226 [9]-I. Kayyım s. 142-143; M. Ledüniyye 2/165; Dımeskî s. 77. [10]- Şerhu'l-Erbain s. 63, Nesîmî 3/290. [II]- I. Kayyım s. 374-75. [I2]-Bağdâdîs. 66-67. [13]- el-Edviyye s. 99. [14]- Fihrist s. 418; İ.E Usaybia 2/353
Kuyruk sokumu kemiğinden ayakların parmak uçlarına kadar uzanan sinire "Siyatik Siniri" denir. Herhangi bir darbe, üşütme, incinme vs. gibi sebeplerden meydana gelen bir ağrıdır. Hastalık süresi uzadıkça ağrısı artar ve tedavi güçleşir."1
Sebebi:
Vücuttaki sıvı maddelerin azalıp, kuruluk meydana gelmesi. Üşütmek, incinme. Herhangi bir darbe vs. gibi şeylerdir."2
Belirtileri: Ayak ve uyluk kısmında incelme görülmesi, şiddetli ağrı meydana getirmesi. Sertleşme meydana gelmesi. Bazan geceleri uyutmayıp, ağrı-sızı yapması vs. gibi şeylerdir.
Siyatik Vak'ası:
Siyatik, eski zamanlardan beri bilinen bir hastalıktır. Nitekim İbniAbbasHz.'lerinin rivayet ettiği bir hadis-i şerife göre; yahudilerden bir cemaat Peygamber Aleyhis-Selâm'a gelerek: "Yakub Aleyhis-Selâm, hangi şeyi kendisine haram kılmıştı, bize haber verir misin?" dediler. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Yakub, şiddetli bir hastalığa (siyatik hastalığına) yakalanmış hastalığı da uzadıkça uzamıştı. Allah'a şöyle bir adakta bulundu. Eğer yüce Allah onu bu hastalıktan kurtarırsa, en çok sevdiği yiyeceği ve en çok sevdiği içeceği kendisine haram edecekti. En çok da deve eti ile sütünü seviyordu (bunları yemeyi terkedince iyileşti)" buyurdu. Bu cevabı alan yahudiler:"Doğru söyledin..." dediler."3
* Yakub Aleyhis-Selâm bu adağını tabiplerin tavsiyesi üzerine yapmış olduğu rivayet edilmektedir.
(Beyzâvî 1/540; Al-i Imran 93-94)
Tedavi:
Mafsal ve siyatik ağrılarına zarar veren şey et ile süttür. Bilhassa deve ve sığır etleri zararlıdır. Bu sebeple mafsal ve siyatik ağırısı olanların et ve sütten sakınması lâzımdır."4
Siyatik ağrısından dolayı, bacaktaki damardan veya uyluktan kan aldırmak."5
Dağlama yapmak (Fizik tedavi)."6
Ameliyat yaptırmak.
Tabip İbni Şüfey demiştir ki: "Siyatikten dolayı hasta olan Üseyd b. Hudayr beni çağırttı, bendetedavi maksadıylaameliyat ettim"7
* Siyatik; mafsallarda ve sinirlerde meydana gelen sertleşme, kuruluk ve gerginleşme gibi özellikler gösterdiğinden dolayı tedavisinde bu durum yumuşatılarak giderilmeye çalışılmıştır. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Siyatik hastalığının tedavisi, ne yaşlı nede pek genç olan, yaylada otlamış bir koyunun uyluğudur. Bu uyluk küçük parçalara bölünerek haşlanıp üç kısma ayrılır, sonra aç karına devamlı olarak her gün bir parçası yenilir ve suyundan içilir" buyurmuştur. Hadisin râvisi der ki: "Ben bu tedavi şeklini birçok kimseye tavsiye ettim. Allah'ın izniyle hepsi de iyileştiler"8
Siyatik hastalığında mizaç kuruluğu meydanageldiği için, bu kuruluğun tedavi ile giderilmesi lâzımdır. Yaylada otlayan genç koyunun kuyruk ve bacaklarında ise bu sinirleri olgunlaştırma ve yumuşatma özelliği vardır. Zira bu hastalığın tedavisi bu iki şeye muhtaçtır."9
Hastaya müshil ilaçlar vermek. Bazan vücutta olgunlaşmamış maddelerin olgunlaştırılması ve ishal etmesi için müshil ilaçlar verilir. Yaylada otlayan genç, koyunun kuyruğu da müshildir. Olgunlaştırıcı, yumuşatıcı ve ishal edici özelliğe sahibdir. Çünkü yaylada otlayan koyunların eti ve yağı güzel olup, işe yaramayan yerleri yok denecek kadar azdır."10
Hastaya lavman yaptırmak. "Salamura edilmiş mercan balığının tuzlu suyu ile lavman yapılırsa, siyatik ağrısını teskin eder."11
* Yaylada otlamış genç koyunun uyluğu mide ve bağırsakları yumuşatıp ishal yapar, böylece bağırsaklar parazitlerden temizlenmiş olur. Salamura edilmiş mercan balığının tuzlu suyu ile lavman yapılması da böyledir."11
* Kuyrukyağı, tedavi maksadıyla merhem gibi dıştan cilde sürülerek te kullanılır. Kuyrukyağı, mide içiniyi değildir.
Eğer vücuttaki ağrı-sızı ve sertleşme vücuttaki kuruluktan meydana gelmişse, adaleleri ve sinirleri yumuşatır."12
Bal arısının zehirli iğnesi, siyatik ağrısı için gayet faydalıdır."13
Acıbaklanın övütülmüş tozu, arpa unu ile beraber akarıştırılarak merhem yapılır ve siyatik ağrısı olan yerlere sürülürse gayet faydalıdır.
(Bağdadi s .76. el-Mutemed 49-50)
* Horosanlı filozof tabip Ebû Bekir Muhammed b. Zekeriyyâer-Râzî(ölüm 303 H.)nin "Mafsal, Siyatik ve Nikris" ağrıları ve tedavileri ile ilgili olarak bir eseri vardır."14
Kaynaklar:
[1]- Nihâye J/5/, Bağdadi s. 210; Zehebi s. 257-58; i. Kayyım s. 142 [2]-M. Ledüniyye 2/165; Nesîmî 3/290 [3]-Müsned I12 78; ayrıca bak. S. Kiıbrâ I0/8; I. Sünnî vr. 43a [4]- Bağdadî s. 210; Zehebîs. 257-58; i. Kayyım s. 142. [5]-Bağdâdîs. 253; Zehebîs. 305. [6]- E. Nuaym vr. 87b; i. Sünnî vr. 42b. [7]- E. Nuaym vr. 87b; Ahmed b. Hanbel. el-Cerhu ve't-Ta'dil 1152; Müntehabâtü't-Tıbbı'n-Nebevîvr. 44b; ayrıca bak Dârekutnî salat 1/397 H. I. [8]- i Mâce tıp H. 3463: Müsned 3/219. 5/78; Hâkim tıp 4/206; E. Nuaym vr. 87a: i. Sünnî vr. 42ab; K Ummâl 10128202, 28224-28226 [9]-I. Kayyım s. 142-143; M. Ledüniyye 2/165; Dımeskî s. 77. [10]- Şerhu'l-Erbain s. 63, Nesîmî 3/290. [II]- I. Kayyım s. 374-75. [I2]-Bağdâdîs. 66-67. [13]- el-Edviyye s. 99. [14]- Fihrist s. 418; İ.E Usaybia 2/353
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
