Peygamberimizin Tavsiye Ettiği Beslenme Şekilleri
Peygamberimizin Tavsiye Ettiği Beslenme Şekilleri :
Ayakta Yememek ve İçmemek
Enes(nl) şöyle demiştir: “Resulullahlv> ayakta su içmekten neh- yetti.”Başka bir hadiste ise şöyle geçer: “Resulullah(s;,), su kabım kafaya dikmeyi yasakladı.El-Hattâbi şöyle demiştir: “Bu, bir tenzih ve te’dîb nehyidir. Ömer, Osman, Ali ve fukahanın cumhuru ayakta su içmeyi caiz görmüştür. Bir grup ise bunu mekruh saymıştır. Halbuki Resulullah(sıv) ayakta su içmiştir.”98Diğer tarafatan ayakta su içmenin sayısız zararları vardır: Susuzluk tam olarak giderilemez. Su mideye yerleşmediği için ciğer onu diğer organlara dağıtamaz. Mideye süratli ve şiddetli bir şekilde iner. Bu şekilde içilen suyun mideyi üşütmesinden ve düzenini bozmasından, suyun bedenin aşağılarına yavaş yavaş değil de, hızlı bir şekilde nüfuz etmesinden korkulur. Ancak ayakta su içmenin de bazı faydaları olduğu, fakat bunların ikinci derecede kaldığı söylenmiştir.
Yaslanarak Yememek
Ebu Cuhayfe’den bir rivayet şöyledir: “Bir ara Peygamber''in(sav) yanında bulunuyordum. Yanında bulunan bir adama, “Ben yaslanarak yemek yemem! dedi.”Ubeyy b. Ka’b, yaslanarak yemenin zorbaların yaptığı bir şey olduğunu söylemiştir.Yaslanarak yemenin, iki kalçadan biri üzerine meylederek veya eli yere dayayarak oturmak ya da bir yere yaslanarak olduğu belirtilmiştir.
Akşam Yemeğini Terk Etmemek
Enes’ten(rıl) merfu olarak rivayet edilir: “Bir avuç çürük hurma ile de olsa, akşam yemeği yiyin. Çünkü akşam yemeğini terk etmek ihtiyarlık sebebidir.”Yine Câbir’den(ra) merfu olarak rivayet edilir: “Bir avuç hurma ile de olsa, akşam yemeğini terk etmeyin. Çünkü onu terk etmek ihtiyarlatır,
Suyu Yudum Yudum ve Az İçmek
Enes’ten(ra) rivayet edilmiştir: “Resulullah(sav)suyu üç nefeste içerdi ve bu daha susuzluğu giderici (ervâ), daha sağlıklı (ebreu) ve daha hafiftir (emreu)” diyordu”Başka bir rivayette ise Resulullah’ın su içişi şöyle tarif edilir: Resulullah(sav)su içtiği zaman üç nefeste içerdi. Başlarken Bismillah der, bitirince de Allah’a hamd ederdi.”Hz. Peygamber’in suyu yudum yudum içmesinde büyük bir fayda vardır. Çünkü şiddetli susuzluk ihtiyacı, çok su içmeye sevk eder. Halbuki suyu bir defada içmek harareti dindirmez. Suyu yudum yudum içmek, buna karşı bir emniyettir.Nefes almanın faydasına gelince, suyu yutma anında nefes alıp verme iptal olur. Suya ve nefese şiddetli ihtiyaç olduğu sırada, kişi nefes aldığı zaman bir miktar su nefes yoluna girer; bu da boğularak ölmeye veya nefesin kesilmesine sebep olabilir. Ama su içen kimse su içişi esnasında aralarda nefes aldığı zaman bundan emin olur.İslam alimlerine göre, yemeğin hemen peşine ve yemek esnasında su içilmez. İçeceği suyun yarısını içmesi gerekir. Çünkü bu, yemeği daha iyi hazmettirir. Çok soğuk su içmekten kaçınmak gerekir. Çünkü bu durum ve de özellikle sıcak yemekten sonra, boş mideye, meyve, tatlı, hamam ve cimanın hemen peşine soğuk su içmek de solunum yollarını incitir. Kuyu suyu ile nehir suyu da birlikte içilmez.
Sağlığa Zararlı Besinleri Yememek
İslam, leş, kan, domuz eti yemek, içki içmek ve sağlığa zararlı besinlerden men etmiştir. Deniz ve kara hayvanlarının etlerini ve et ürünlerini, besin değeri olan her şeyi yemeyi teşvik etmiştir. Ayrıca İslam, yemekte israf etmemek, acıkmadan ve tıka basa yememek gibi beslenme rejimine önem vermektedir. Kur’an-ı Kerim, bir nimetin helal olmasından da öte, temiz ve hoş olmasını da tavsiye etmektedir.“Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıklann temiz olanlarından/ tayyibattan yiyiniz”ayetinde geçen “tayyibat” kelimesi, rızkın helal olmakla birlikte, güzel ve sağlığa faydalı, haram yollardan kazanılmamış olması gerekitiğini de ifade eder.Ebu Hüreyre’den(ra) rivayet edilen bir hadiste Allah Resulü(sıv) şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz Allah Teala temizdir, ancak temiz olanı kabul eder. Yine şüphesiz o, peygamberlere emrettiğini müminlere de emretmiş ve, ‘Ey elçiler! Temiz olanlardan yiyin ve salih amel işleyin ‘Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıklann temiz olanlarından (tayyibattan) yiyin’3 buyurmuştur. Sonra Resulullah, uzak bir yoldan gelmiş ve üstü başı tozlanmış bir adamdan bahsetti ve ellerini semaya açarak, ‘Ya Rabbi! Ya Rabbi! Yediği haram, içtiği haram, giydiği haram ve haramdan gıdalanmış. Bunun duası nasıl kabul olunur!?’ dedi.
Hz. Peygamber’in(sav), kendisini tek çeşit yiyecek ve içecekle sınırlama gibi bir âdeti yoktu.
Çünkü bu, bünye için gerçekten çok zararlıdır. O, kendi çevresindeki insanların yediği et, meyve, sebze, ekmek, hurma ve benzeri yiyecekleri yer, onların içtiklerini içerdi.İki yemekten birini diğeriyle dengelemek gerekiyorsa, mümkünse bunu yapardı. Hurmanın sıcaklığını karpuz vb. bir gıdayla dengelemek gibi.Enes b. Mâlik’ten(nı) rivayet edildiğine göre Resulullah(sav), asla bir yemekte kusur bulmazdı. İştahı çekerse onu yer; çekmezse terk eder, yemezdi. Kendisine kızartılmış keler (kertenkele benzeri bir çeşit sürüngen) takdim edildiğinde, ondan yememiştir. Kendisine,“O haram mıdır?” diye sorulduğunda, “Hayır! Fakat kavmimin alışkanlıklarından değildir. Bu yüzden onu canım çekmiyor” demiştir.Resulullah(sav), helva ve balı çok severdi. O, ekmeği bulabildiği herhangi bir katıkla yerdi. Peygamberimiz, beldesinin meyvelerinden yerdi. Bu da sağlığı koruma yollarından biridir. Çünkü Allah, hikmeti gereği her beldenin meyvesini, sebzesini orada yaşayanların ihtiyacına binaen yaratmıştır.Hz. Peygamber, dengeli ve sağlıklı beslenme konusunda yeme-içme biçimiyle ilgili önemli tavsiyelerde bulunmuştur. Zira beslenme biçimi ile fizyolojik ve psikolojik sağlık arasında kuvvetli bir ilişki bulunmaktadır.Hz. Peygamberin sünnetinde geçen yeme-içme konusundaki emir ve yasakları şöyle sıralayabiliriz.Çok Yememek
İhtiyaç olmadan gıda almak, bedene rahatsızlık verir ve bu, hastalık sebeplerinden biridir.Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur: “Âdemoğlu karnından daha kötü bir kap doldurmamıştır. Halbuki Âdemoğluna belini doğrultacak bir kaç lokma yeter. Mutlaka yemesi Şifalar gerekiyorsa, o zaman (midesinin) üçte biri yemeği, üçte biri suyu, üçte Kitabı biri de nefesi için olsun!Ibn Kayyim el-Cevziyye, Hz. Peygamberin bu sözünün ye- me-içme hususunda riayet edilmesi gereken bir kanun olduğunu söylemektedir. Ona göre maddi hastalıkların çoğu, fazla yemekten ve yediği yemeği hazmetmeden önce tekrar yemekten kaynaklanmaktadır.O, bu hadiste tavsiye edilen yeme şeklinin beden ve kalp sağlığı için faydalı olduğunu belirtmektedir. Ona göre mideyi yemekle doldurmak sürekli veya genel bir alışkanlık olursa, kalbe ve vücuda zarar verir. Nadiren olursa bir zararı olmaz. Zira Ebu Hureyre bu konuda şöyle demektedir: Hz. Peygamber “içecek yeri kalmayacak kadar” süt içmiştir. Sahabe, defalarca onun huzurunda doyuncaya kadar yemek yemiştir.Hz. Oraer(ra) şöyle demiştir: “Aşın yemekten sakınınız. Çünkü o, bedeni ifsad eder, hastalık getirir ve namaza karşı tembellik verir. Size, orta yolu tutmanızı tavsiye ederim. Çünkü bu, beden için en uygun ve israftan en uzak olandır. Şüphesiz Allah, şişman alime buğzeder.”Arap tabibi el-Hâris b. Kelede’ye, “Deva/ilaç nedir?” diye soruldu. “Tutmaktır, yani açlıktır” dedi. “Hastalık nedir?” diye soruldu. “Yemeğin üzerine yemek sokmaktır” dedi.Ibn Sina, “Bir yemeği hazmetmeden önce yemekten sakın!”demiştir. Tokluk, müslümanlar arasında hicri birinci asırdan sonra ortaya çıkmış olan bir bid’attir.Resulullah(sav) buyurdular ki: “Mümin bir bağırsak dolduracak kadar yer, kafir ise yedi bağırsak dolduracak kadar yer.”Yemekten Sonra Hareket Etmek
Rivayete göre Resulullah(sav) şöyle buyurmuştur: “Yemeğinizi, Allah’ı zikir ve namazla eritin. Onun üzerine uyumayın. Yoksa kalpleriniz katılaşır. Onun üzerine çok fazla hareket yapmayın.Yoksa zarar görürsünüz. Akşam yemeğini de terk etmeyin. Yoksa ihtiyarlarsınız.”Akşam yemeğinden sonra yürümek faydalıdır. Namaz, gıdanın mide çukuruna yerleşmesi için bundan bir parçadır. Çünkü bu, hazım için iyidir.Ayakta Yememek ve İçmemek
Enes(nl) şöyle demiştir: “Resulullahlv> ayakta su içmekten neh- yetti.”Başka bir hadiste ise şöyle geçer: “Resulullah(s;,), su kabım kafaya dikmeyi yasakladı.El-Hattâbi şöyle demiştir: “Bu, bir tenzih ve te’dîb nehyidir. Ömer, Osman, Ali ve fukahanın cumhuru ayakta su içmeyi caiz görmüştür. Bir grup ise bunu mekruh saymıştır. Halbuki Resulullah(sıv) ayakta su içmiştir.”98Diğer tarafatan ayakta su içmenin sayısız zararları vardır: Susuzluk tam olarak giderilemez. Su mideye yerleşmediği için ciğer onu diğer organlara dağıtamaz. Mideye süratli ve şiddetli bir şekilde iner. Bu şekilde içilen suyun mideyi üşütmesinden ve düzenini bozmasından, suyun bedenin aşağılarına yavaş yavaş değil de, hızlı bir şekilde nüfuz etmesinden korkulur. Ancak ayakta su içmenin de bazı faydaları olduğu, fakat bunların ikinci derecede kaldığı söylenmiştir.
Yaslanarak Yememek
Ebu Cuhayfe’den bir rivayet şöyledir: “Bir ara Peygamber''in(sav) yanında bulunuyordum. Yanında bulunan bir adama, “Ben yaslanarak yemek yemem! dedi.”Ubeyy b. Ka’b, yaslanarak yemenin zorbaların yaptığı bir şey olduğunu söylemiştir.Yaslanarak yemenin, iki kalçadan biri üzerine meylederek veya eli yere dayayarak oturmak ya da bir yere yaslanarak olduğu belirtilmiştir.
Akşam Yemeğini Terk Etmemek
Enes’ten(rıl) merfu olarak rivayet edilir: “Bir avuç çürük hurma ile de olsa, akşam yemeği yiyin. Çünkü akşam yemeğini terk etmek ihtiyarlık sebebidir.”Yine Câbir’den(ra) merfu olarak rivayet edilir: “Bir avuç hurma ile de olsa, akşam yemeğini terk etmeyin. Çünkü onu terk etmek ihtiyarlatır,
Suyu Yudum Yudum ve Az İçmek
Enes’ten(ra) rivayet edilmiştir: “Resulullah(sav)suyu üç nefeste içerdi ve bu daha susuzluğu giderici (ervâ), daha sağlıklı (ebreu) ve daha hafiftir (emreu)” diyordu”Başka bir rivayette ise Resulullah’ın su içişi şöyle tarif edilir: Resulullah(sav)su içtiği zaman üç nefeste içerdi. Başlarken Bismillah der, bitirince de Allah’a hamd ederdi.”Hz. Peygamber’in suyu yudum yudum içmesinde büyük bir fayda vardır. Çünkü şiddetli susuzluk ihtiyacı, çok su içmeye sevk eder. Halbuki suyu bir defada içmek harareti dindirmez. Suyu yudum yudum içmek, buna karşı bir emniyettir.Nefes almanın faydasına gelince, suyu yutma anında nefes alıp verme iptal olur. Suya ve nefese şiddetli ihtiyaç olduğu sırada, kişi nefes aldığı zaman bir miktar su nefes yoluna girer; bu da boğularak ölmeye veya nefesin kesilmesine sebep olabilir. Ama su içen kimse su içişi esnasında aralarda nefes aldığı zaman bundan emin olur.İslam alimlerine göre, yemeğin hemen peşine ve yemek esnasında su içilmez. İçeceği suyun yarısını içmesi gerekir. Çünkü bu, yemeği daha iyi hazmettirir. Çok soğuk su içmekten kaçınmak gerekir. Çünkü bu durum ve de özellikle sıcak yemekten sonra, boş mideye, meyve, tatlı, hamam ve cimanın hemen peşine soğuk su içmek de solunum yollarını incitir. Kuyu suyu ile nehir suyu da birlikte içilmez.
Sağlığa Zararlı Besinleri Yememek
İslam, leş, kan, domuz eti yemek, içki içmek ve sağlığa zararlı besinlerden men etmiştir. Deniz ve kara hayvanlarının etlerini ve et ürünlerini, besin değeri olan her şeyi yemeyi teşvik etmiştir. Ayrıca İslam, yemekte israf etmemek, acıkmadan ve tıka basa yememek gibi beslenme rejimine önem vermektedir. Kur’an-ı Kerim, bir nimetin helal olmasından da öte, temiz ve hoş olmasını da tavsiye etmektedir.“Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıklann temiz olanlarından/ tayyibattan yiyiniz”ayetinde geçen “tayyibat” kelimesi, rızkın helal olmakla birlikte, güzel ve sağlığa faydalı, haram yollardan kazanılmamış olması gerekitiğini de ifade eder.Ebu Hüreyre’den(ra) rivayet edilen bir hadiste Allah Resulü(sıv) şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz Allah Teala temizdir, ancak temiz olanı kabul eder. Yine şüphesiz o, peygamberlere emrettiğini müminlere de emretmiş ve, ‘Ey elçiler! Temiz olanlardan yiyin ve salih amel işleyin ‘Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıklann temiz olanlarından (tayyibattan) yiyin’3 buyurmuştur. Sonra Resulullah, uzak bir yoldan gelmiş ve üstü başı tozlanmış bir adamdan bahsetti ve ellerini semaya açarak, ‘Ya Rabbi! Ya Rabbi! Yediği haram, içtiği haram, giydiği haram ve haramdan gıdalanmış. Bunun duası nasıl kabul olunur!?’ dedi.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
