Lavman
LAVMAN (hukne, clyster)
Aşırı kabızlık, karın ağrısı vs. gibi bir sebebten dolayı makattan kalın bağır¬sağa veya idrar yapamayan kimse için kamıştan idrar torbasına doğru ilaç gönderme işine lavman denilmektedir."1
Tarihçesi:
Lavman ilk önce Balıkçıl kuşundan öğrenilmiştir. Çünkü çokça balık yiyen bu kuş kabız oluyor ve bunu gidermek için de gagasıyla denizden tuzlu suyu alarak, makatına sürüyor, böylece kabızlık çözülüyor ve karnındakiler boşalıyordu. Zira tuz ve tuzlu deniz suyunda kabızlığı giderip ishal yapma özelliği vardır."5
* Hz. Ali, Tabiînden Mücâhid, Ebür-Reşîd el-Rasâfî ve Amir (r.a.), lavman yapmayı ve yaptırmayı tasvip etmemişlerdir."2
* Hz. Ömer, Tabiinden Habib b. Ebû Sabit, İbrahim Nehaî ve Ebû Cafer Muhammed b. Ali (r.a.); tedâvî maksadıyla lavman yapmak ve yaptırmakta bir sakınca olmadığı görüşündedirler."3 Nitekim Câbir b. Abdullah (r.a.) demiştir ki: "Ebû Cafer Muhammed b. Ali'ye lavman konusunu sordum. "Lavman yapmak ve yaptırmakta bir sakınca yoktur. O ancak tedavi şekillerinden bir tedavi şeklidir, diğer ilaçlar gibi bir ilaç vermektir" diye cevap verdi."4
Bir Kaç Örnek:
Saîd b. Eymen (r.a.) demiştir ki: "Bir kimsenin karnı ağrımıştı, kendisine lavman yaptırması tavsiye olundu. Adamcağız durumu Hz Ömer'e sordu. Ömer de onu lavman yaptırmaktan vazgeçirdi, fakat ağrı fazlalaşınca adamcağız mecburi olarak lavman yaptırdı ve o ağrıdan kurtulup iyileşti. Hz. Ömer adamcağızı gördüğünde neden iyileştiğini sordu. Adamcağız: "Lavman yaptırdım ve bu sebeple iyileştim" dedi. Bunu duyan Hz. Ömer: "Eğer ağrı tekrar gelirse, yine yaptır" dedi."6
* Câbir b. Abdullah (r.a.) de şöyle demiştir: (Lavman yaptırmanın aleyhinde olanlardan) Âmir'e: "Oruçlu kimseye lavman yapılması konusu sorulduğunda: "Ben oruçlu olmayan kimseye lavman yapılmasını tasvip etmiyorum, kaldı ki oruçluya yapılmasını tasvip edeyim" diye cevap vermiştir."7
* Tabiinden Atâ b. Ebî Rebah ise şöyle der: "Bir kimsenin Ramazanda gündüzleyin lavman yaptırması mekruhtur. Eğer yaptıracak olursa, o günün yerine kaza olarak bir gün oruç tutar, fakat lavman yaptırdıktan sonra ki kalan yarım günü oruçlu olarak geçirir."8
Lavman Sırasında Kullanılan Bazı İlaçlar:
Gülhatmi tohumu tozunun yumuşatıcı lavmanlara konulması gayet faydalıdır. Hünnap; pişirilerek, suda ısıtılılarak, kaynatılarak ve lavman şeklinde de kullanılır. Ebegömeci tohumunun tozu, lavman yapmak vs.de kullanılır.
* Hasır külü, bağırsak yaralarını iyileştirmekiçin yapılan lavmanlara katılır. Mısır kağıdının külü de aynı özelliği gösterir, çünkü Mısır kağıdı da Berdi'den yapılmaktadır. Kulunç ve mide ağrıları için sabah-akşam lavman yapılması gayet faydalıdır."9
Kaynaklar:
[1]- Nihâye 1/416: Kamus 4/596. f2J- E. Nuaym vr. 92b-93a: i. Sünnî vr. 44b: K Ummal 10128490. fîj- E Nuaym vr. 93a [4]- Bağdadî s. 176; I. Sünnî vr. 45b. E Nuaym vr. 93a fSJ- Bağdadî s. 163, 176 f6J- E Nuaym vr. 93b; KUmmal 10/28478 [7]- E Nuaym vr 44b [8]- Abdürrezzak 4/199 f9J- Şerhu 'l-Erbaîn s. 64. Zehebf s 64. Bağdadî t. 99.
100, 136
Aşırı kabızlık, karın ağrısı vs. gibi bir sebebten dolayı makattan kalın bağır¬sağa veya idrar yapamayan kimse için kamıştan idrar torbasına doğru ilaç gönderme işine lavman denilmektedir."1
Tarihçesi:
Lavman ilk önce Balıkçıl kuşundan öğrenilmiştir. Çünkü çokça balık yiyen bu kuş kabız oluyor ve bunu gidermek için de gagasıyla denizden tuzlu suyu alarak, makatına sürüyor, böylece kabızlık çözülüyor ve karnındakiler boşalıyordu. Zira tuz ve tuzlu deniz suyunda kabızlığı giderip ishal yapma özelliği vardır."5
* Hz. Ali, Tabiînden Mücâhid, Ebür-Reşîd el-Rasâfî ve Amir (r.a.), lavman yapmayı ve yaptırmayı tasvip etmemişlerdir."2
* Hz. Ömer, Tabiinden Habib b. Ebû Sabit, İbrahim Nehaî ve Ebû Cafer Muhammed b. Ali (r.a.); tedâvî maksadıyla lavman yapmak ve yaptırmakta bir sakınca olmadığı görüşündedirler."3 Nitekim Câbir b. Abdullah (r.a.) demiştir ki: "Ebû Cafer Muhammed b. Ali'ye lavman konusunu sordum. "Lavman yapmak ve yaptırmakta bir sakınca yoktur. O ancak tedavi şekillerinden bir tedavi şeklidir, diğer ilaçlar gibi bir ilaç vermektir" diye cevap verdi."4
Bir Kaç Örnek:
Saîd b. Eymen (r.a.) demiştir ki: "Bir kimsenin karnı ağrımıştı, kendisine lavman yaptırması tavsiye olundu. Adamcağız durumu Hz Ömer'e sordu. Ömer de onu lavman yaptırmaktan vazgeçirdi, fakat ağrı fazlalaşınca adamcağız mecburi olarak lavman yaptırdı ve o ağrıdan kurtulup iyileşti. Hz. Ömer adamcağızı gördüğünde neden iyileştiğini sordu. Adamcağız: "Lavman yaptırdım ve bu sebeple iyileştim" dedi. Bunu duyan Hz. Ömer: "Eğer ağrı tekrar gelirse, yine yaptır" dedi."6
* Câbir b. Abdullah (r.a.) de şöyle demiştir: (Lavman yaptırmanın aleyhinde olanlardan) Âmir'e: "Oruçlu kimseye lavman yapılması konusu sorulduğunda: "Ben oruçlu olmayan kimseye lavman yapılmasını tasvip etmiyorum, kaldı ki oruçluya yapılmasını tasvip edeyim" diye cevap vermiştir."7
* Tabiinden Atâ b. Ebî Rebah ise şöyle der: "Bir kimsenin Ramazanda gündüzleyin lavman yaptırması mekruhtur. Eğer yaptıracak olursa, o günün yerine kaza olarak bir gün oruç tutar, fakat lavman yaptırdıktan sonra ki kalan yarım günü oruçlu olarak geçirir."8
Lavman Sırasında Kullanılan Bazı İlaçlar:
Gülhatmi tohumu tozunun yumuşatıcı lavmanlara konulması gayet faydalıdır. Hünnap; pişirilerek, suda ısıtılılarak, kaynatılarak ve lavman şeklinde de kullanılır. Ebegömeci tohumunun tozu, lavman yapmak vs.de kullanılır.
* Hasır külü, bağırsak yaralarını iyileştirmekiçin yapılan lavmanlara katılır. Mısır kağıdının külü de aynı özelliği gösterir, çünkü Mısır kağıdı da Berdi'den yapılmaktadır. Kulunç ve mide ağrıları için sabah-akşam lavman yapılması gayet faydalıdır."9
Kaynaklar:
[1]- Nihâye 1/416: Kamus 4/596. f2J- E. Nuaym vr. 92b-93a: i. Sünnî vr. 44b: K Ummal 10128490. fîj- E Nuaym vr. 93a [4]- Bağdadî s. 176; I. Sünnî vr. 45b. E Nuaym vr. 93a fSJ- Bağdadî s. 163, 176 f6J- E Nuaym vr. 93b; KUmmal 10/28478 [7]- E Nuaym vr 44b [8]- Abdürrezzak 4/199 f9J- Şerhu 'l-Erbaîn s. 64. Zehebf s 64. Bağdadî t. 99.
100, 136
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
