Kepek
KEPEK (nühâle)
Arpa, buğday vs. gibi hububatın övütülüp un hâline getirildikten sonra elenirken, elekte kalan kabuk kısmına ve bunların ıslatılmasıyla soyulup kavlayan kabuğuna kepek denir. En iyisi buğday kepeğidir. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm'ın hizmetlilerinden (Habeş asıllı) Ümmü Eymen (r.a) bir defasında bir miktar un elemiş ve elediği undan Peygamber Aleyhis-Selâm için ekmek yapmak istemişti. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Bu nedir?" diye sormuş. Ümmü Eymen de: "Memleketimizde yapmış olduğumuz bir yiyecektir. Ben bundan sizin için ekmek yapmak istiyorum" demiştir. Bunu duyan Peygamber Aleyhis-Selâm: "Elekle elediğin kepekli kısmı, elenmiş olan una karıştır, sonra yoğur!" buyurmuş ve kepeğin undan ayırt edilmesini tasvip etmemiştir."1
* Hz. Ömer (r.a) de; buğday ununun elenerek, kepeğinin çıkarılmasını yasaklamış veşöyledemiştir: "bizler yakın zamana kadar arpa ekmeği yiyorduk. Samın esmer buğdayını olduğu gibi yemeye razı değilmisiniz ki, onu eleyip kepeğini çıkarmaya çalışıyorsunuz!"2
Özellikleri:
Ekmeğin kepeği ne kadar az olursa, hazmı da o kadar zor olur, fakat kepeği az olan ekğin besin değeri yüksek olur. Kepek ekmeği yumuşak tutar, yumuşak ekmek ise daha gıdalı ve midede daha çabuk hazmolunur.
* Kepek vücuda hararet verir. Kepek lapası öksürüğe ve göğüs hastalıklarına karşı faydalıdır. Kepek, turp yaprağı ile pişirilip sarılırsa, akrep sokmasından dolayı meydana gelen ağrıyı teskin eder."3
* Kepek parlatıcı, yumuşatıcı, temizleyici ve hafif ısıtıcı özelliklere sahibdir. Buğday kepeği keskin sirke ile kaynatılır vesıcakta uyuz yaraları üzerine merhem gibi sürülürse iyileştirir, başlangıç dönemindeki sıcak özellikli şişlikler için dahi faydalıdır.
* Eğer kepek şekerli suda bademyağı ile kaynatılır ve sütü göğsünde pıhtılaşmış olan kadının göğüslerine sürülürse, şişlikleri giderir. Eğer şekerli su ile kepek çorbası yapılacak olursa, tabiatı vegöğüsü yumuşatır, nefes borusu iltihabına, boğaz sertliğine, öksürüğe, nefes darlığına ve müzmin ağrılara karşı faydalıdır. Eğer kepek suyu ile şişmanlatıcı çorbalar pişirilecek olursa kuvvetini arttırır.
* Eğer sirke içine bir miktar kepek atılır, ateş üzerine konur ve buharına durulursa, nezleye karşı faydalıdır. Kepek, ağrıyı-sızıyı ve balgamı çözer. Eğer kepek ısıtılıp bir bez içine konulur, ağrı-sızı olan yerlere yakı gibi tekmid (fizik tedavi) yapılırsa, ağrı ve sızıyı çözer, kulunç ağrısına karşı da faydalıdır, lapası da aynı görevi yapar. Kepek sade olarak ağız yoluyla alınırsa; bağırsakları tahriş ederek boşaltır, ishale de yardımcı olur. Kepek, nekahet devresindeki hastalar için iyi bir gıdadır.
* Eğer kepek macun yapılıp cilde sürülürse, hastalığın ilerlemesine, adele gevşemesine ve şişliklerin büyümesine engel olur. Eğer çörekotu ile karıştırılırsa, başağrısına; tuz ile karıştırılacak olursa, besin artıklarının mide ve bağırsaklardan temizlenmesine; ağrılı-sancılı idrar ve dışkı yapılmasına karşı faydalıdır. Eğer sirke ve zeytinyağı ile karıştırılarak merhem yapılıp sürülürse, mafsal ağrılarına; kaşıntı, uyuz ve kurdeşen gibi cilt hastalıklarına karşı faydalıdır. Kepek tütsüsü nezleye iyi gelir. Bakla kepeği tütsüsü ise haşeratı kaçırır, ağaçlarda meydana gelen bazı hastalıklardan dolayı çiçek tomurcuklarının dökülmesini de önler."4
EKMEK maddesine de bak.
Kaynaklar:
[1]- İ.Mace etime H. 3336; ayrıca bak. İ.Sad 1/408; [2]-K.Ummal 15/41715. [3]- Bağdadis 100. 165. [4]- Tezkire 1/339: Kanun 1/276.
Arpa, buğday vs. gibi hububatın övütülüp un hâline getirildikten sonra elenirken, elekte kalan kabuk kısmına ve bunların ıslatılmasıyla soyulup kavlayan kabuğuna kepek denir. En iyisi buğday kepeğidir. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm'ın hizmetlilerinden (Habeş asıllı) Ümmü Eymen (r.a) bir defasında bir miktar un elemiş ve elediği undan Peygamber Aleyhis-Selâm için ekmek yapmak istemişti. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Bu nedir?" diye sormuş. Ümmü Eymen de: "Memleketimizde yapmış olduğumuz bir yiyecektir. Ben bundan sizin için ekmek yapmak istiyorum" demiştir. Bunu duyan Peygamber Aleyhis-Selâm: "Elekle elediğin kepekli kısmı, elenmiş olan una karıştır, sonra yoğur!" buyurmuş ve kepeğin undan ayırt edilmesini tasvip etmemiştir."1
* Hz. Ömer (r.a) de; buğday ununun elenerek, kepeğinin çıkarılmasını yasaklamış veşöyledemiştir: "bizler yakın zamana kadar arpa ekmeği yiyorduk. Samın esmer buğdayını olduğu gibi yemeye razı değilmisiniz ki, onu eleyip kepeğini çıkarmaya çalışıyorsunuz!"2
Özellikleri:
Ekmeğin kepeği ne kadar az olursa, hazmı da o kadar zor olur, fakat kepeği az olan ekğin besin değeri yüksek olur. Kepek ekmeği yumuşak tutar, yumuşak ekmek ise daha gıdalı ve midede daha çabuk hazmolunur.
* Kepek vücuda hararet verir. Kepek lapası öksürüğe ve göğüs hastalıklarına karşı faydalıdır. Kepek, turp yaprağı ile pişirilip sarılırsa, akrep sokmasından dolayı meydana gelen ağrıyı teskin eder."3
* Kepek parlatıcı, yumuşatıcı, temizleyici ve hafif ısıtıcı özelliklere sahibdir. Buğday kepeği keskin sirke ile kaynatılır vesıcakta uyuz yaraları üzerine merhem gibi sürülürse iyileştirir, başlangıç dönemindeki sıcak özellikli şişlikler için dahi faydalıdır.
* Eğer kepek şekerli suda bademyağı ile kaynatılır ve sütü göğsünde pıhtılaşmış olan kadının göğüslerine sürülürse, şişlikleri giderir. Eğer şekerli su ile kepek çorbası yapılacak olursa, tabiatı vegöğüsü yumuşatır, nefes borusu iltihabına, boğaz sertliğine, öksürüğe, nefes darlığına ve müzmin ağrılara karşı faydalıdır. Eğer kepek suyu ile şişmanlatıcı çorbalar pişirilecek olursa kuvvetini arttırır.
* Eğer sirke içine bir miktar kepek atılır, ateş üzerine konur ve buharına durulursa, nezleye karşı faydalıdır. Kepek, ağrıyı-sızıyı ve balgamı çözer. Eğer kepek ısıtılıp bir bez içine konulur, ağrı-sızı olan yerlere yakı gibi tekmid (fizik tedavi) yapılırsa, ağrı ve sızıyı çözer, kulunç ağrısına karşı da faydalıdır, lapası da aynı görevi yapar. Kepek sade olarak ağız yoluyla alınırsa; bağırsakları tahriş ederek boşaltır, ishale de yardımcı olur. Kepek, nekahet devresindeki hastalar için iyi bir gıdadır.
* Eğer kepek macun yapılıp cilde sürülürse, hastalığın ilerlemesine, adele gevşemesine ve şişliklerin büyümesine engel olur. Eğer çörekotu ile karıştırılırsa, başağrısına; tuz ile karıştırılacak olursa, besin artıklarının mide ve bağırsaklardan temizlenmesine; ağrılı-sancılı idrar ve dışkı yapılmasına karşı faydalıdır. Eğer sirke ve zeytinyağı ile karıştırılarak merhem yapılıp sürülürse, mafsal ağrılarına; kaşıntı, uyuz ve kurdeşen gibi cilt hastalıklarına karşı faydalıdır. Kepek tütsüsü nezleye iyi gelir. Bakla kepeği tütsüsü ise haşeratı kaçırır, ağaçlarda meydana gelen bazı hastalıklardan dolayı çiçek tomurcuklarının dökülmesini de önler."4
EKMEK maddesine de bak.
Kaynaklar:
[1]- İ.Mace etime H. 3336; ayrıca bak. İ.Sad 1/408; [2]-K.Ummal 15/41715. [3]- Bağdadis 100. 165. [4]- Tezkire 1/339: Kanun 1/276.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
