Kabak

KABAK (cucurbita)

Kabakgillerden olup, yuvarlak, uzun, küçük ve büyük hacimlerde meyveleri olan bir bitkidir. Acı ve tatlı türleri olduğu gibi; Kestane kabağı, sarıkabak, süs kabağı, İstanbul kabağı, bal kabağı, su kabağı gibi cinsleri vardır. Kalın ve sert kabuğu sayesinde, diğer meyvelere nisbetlegayet dayanıklıdır. Hem yemeği yapılır, hem de tatlısı yapılmaktadır. Kabak kabuğu, kabak suyu, kabak çekirdeği, kabakyağı ve kaba kçekirdeği yağı hekimlikte kullanılmıştır.

Özellikleri:
Kabak vücuda rutubet verici, yumuşatıcı, soğutucu, ateş düşürücü, susuzluğa ve iştahsızlığı giderici, idrarı artırıcı ve ishal edici özelliklere sahibdir.

* Kabak şekerle birlikte kaynatılıp şırasının içilmesi; vesvese ve evhamı giderir. Ruh hastalıklarına ve sıcak özellikli baş ağrısına karşı faydalı olduğu gibi, yumuşatıcı ve idrar söktürücü özelliğinden dolayı böbrekleri ve bağırsakları temizler, mafsal ağrılarına karşı da faydalıdır, fakat kulunç ağrısı, mide zayıflığı ve vücutta rutubet meydana getirir. Yan etkisi ise, içine kimyon ve karabiber karıştırılarak giderilir. Kabak, arpa ile birlikte üzerine su konulup olgunlaşıncaya kadar kaynatılır ve saf bir hâle geldikten sonra şeker veya bal ile macun yapılarak kullanılırsa, dimağdaki hararete ve hararet sebebiyle gözlerde meydana gelen iltihaba ve ateşli hastalıklara karşı faydalıdır. Acıkabak, sarılık hastalığına ve kapalı sert gözeneklerin açılmasına karşı gayet iyi gelmektedir.

* Kabak çekirdeği ağız yoluyla alındığında idrar yollarındaki yanmayı, böbrek zayıflığını, böbrek ve mesane iltihaplarını giderir, idrarı söktürür, idrar yollarından kan gelmesini de önler, belli bir süre kullanılırsa şişmanlatır.

* Kabak çekirdeği bağırsak kurtlarını düşürür, aç karına alınması daha etkilidir. Tohumlar ezildikten sonra bal, şeker veya zeytinyağı ile macun yapılarakta alınır. Kabak çekirdekleri tehlikeli değildir. Kabak külü, iltihaplı yaraları iyileştirir. Eğer bu kül, paslıdemirüzerine sürülür ve çözülünceye kadar belli bir süre beklenirse, güzelce boyanmış olur.
(Tezkire 1/256; M, A'iâb s.370)


Kabak ve Kabarçekirdeği yağı:


Elde edilişi:

Büyükçe bir kabak alınıp kabuğu soyulur, ezilerek suyu çıkarılır. Böylece elde edilen kabak suyundan 4/5 nisbetinde, taze susamyağından ise 1/5 nisbetinde alınıp hafif ateşte suyu kalmayıncaya kadar kaynatılır, elde edilen yağa kabak yağı denir.

* Kabak çekirdeği ise soyulup ezilir ve iyice dövüldükten sonra üzerine sıcak su serpilir ve yağı çıkıncaya kadar yoğrulur, veya bakır inbiklerle normal ateşte kaynatılarak da elde edilir. Karpuz, kavun ve hıyar çekirdeklerinin yağları da böyle çıkarılır.

* Kabak veya kabak çekirdeği yağı burundan damlatılacak olursa, dimağdaki hararet ve kuruluğa faydalı olduğu gibi, dimağ özellikli baş dönmesine karşı da faydalıdır. Burundan çekilmesi de hayal lemek ve akciğer zarı iltihabı için iyi gelmektedir. Kabak çekirdeği yağı yanıklara karşı da gayet faydalıdır.

* Kabakyağı safraya, ateşli hastalıklara, başağrısına ve burun tıkanıklığına karşı faydalı olduğu gibi, burundan damlatılması normal uyku getirir.

* Karpuz çekirdeğinin yağı ise, idrar sırasındaki yanmalara, böbrek ve mesane taşlarına karşı kamışın ucundan lavman yapılarak kullanılır.

* Ateşli hastalıklarda eğer hararet dış organlardan birinde olursa, kabakyağı bu organ üzerine merhem gibi sürülür. Eğer hararet böbrek ve mesane gibi iç organlarda olursa, hem bu organlar üzerine sürülür, hem içilir ve hem de gıda maddeleri ile birlikte yenilir. Eğer hararet diğer iç organlarda olursa hem içilir ve hem degıda maddeleri ile yenilir.
Eğer hararet başta olursa, hem başa sürülür ve hem de burundan damlatılır. Eğer bağırsaklarda olursa, içilerek kullanılır, çünkü bu hepsinden daha faydalıdır. Kabakçekirdeği yağı yanıklara karşı da gayet faydalıdır. el-Mutemed. s /68 Kanun 3/299

* Kabak, vücutta uygun bir sıvı meydana getirir. Çabucak hazmolunur. Öksürüğe karşı faydalıdır. Sıtma tutanlara verilecek en iyi sebze çorbası budur. Kabak zekayı geliştirir; ekşi nar veya sumak ile beraber yenilirse safraya karşı faydalıdır."1

* Hafif bir gıda verir, mideden çabuk geçer. Beraber bulunduğu diğergıdalarla uyumlu olup güzel bir sıvı (kan ve safra gibi) meydana getirir. Eğer hardal ile beraber yenilirse ekşi ve yakıcı bir karışım; tuz ile beraber yenildiğinde tuzlu bir karışım; kabızlık yapıcı özelliği olan bir gıda ile beraber yenildiği zaman ise kabız edici bir karışım (sıvı) meydana getirir. Eğer ayva ile birlikte yenirse vücuda güzel bir gıda verir.

* Kabak sulu ve latifdir, rutubetli ve balgamlı bir gıda verir, mizacı hararetli olan kimseler için faydalıdır. Mizacı soğuk ve balgamı galip olanlara pek iyi gelmez. Kabak suyu, susuzluğu keser, içildiği ve onunla baş yıkandığı zaman, sıcaktan meydana gelen baş ağrısını giderir. Nasıl kullanılırsa kullanılsın, karnı yumuşatır, sıcak mizaçlı kimseler bunun gibi bir şeyle tedavi olamazlar ve faydasını çabucak göremezler. Kabak hamura karıştırılıp fırın veya tandırda kızartılır, suyu çıkartılır ve güzel meşrubatlardan biri ile beraber içilirse, ateşli sıtmanın hararetini teskin eder, susuzluğu keser ve güzel bir gıda verir. Ayva şurubu ve kudret helvası ile birlikte içildiği zaman ise yalnız safra meydana getirir.

* Kabak kaynatılır ve suyu birazcık bal ve birazcık ta soda ile birlikte içilirse balgam ve safra meydana getirir. Ezilir ve bıngıldak üzerine merhem gibi sürülür veya sargı yapılırsa, dimağdaki sıcak özellikli şişliklere karşı faydalıdır. Kabak sıkıştırılır ve suyu gülyağı ile karıştırılarak kulağa damlatılırsa, sıcak özellikli şişliklere iyi gelir.

* Kabuğu, sıcak özellikli göz şişliklerine ve yine sıcak özellikli Nikris ağrılarına karşı faydalıdır. Kabak, sıcak mizaçlı kimselere ve sıtmalılara gayet faydalıdır.

* Mide'de kötü bir karışım ile karşılaştığı zaman, onun tabiatına dönüşüp bozulur ve bedende kötü bir sıvı oluşturur. Yan etkisi sirke ve süt ile giderilir. Özetle kabak, gıdaların en hafif ve latifi olup çabucak etkilenen bir gıdadır. İşte bu özelliklerinden dolayı olmalıdır ki Sahabeden Enes İbni Mâlik (r.a.): "Peygamber Aleyhis-Selâm, kabak yemeğini (ve çorbasını) severdi" demiştir."2

* Hz. Hasan (r.a.) de: "Kabak yeyiniz! Çorba pişirdiğiniz zaman içine koyduğunuz kabağı çoğaltınız! Zira kabak zekayı geliştirir" demiştir."3 Kabak, cinsi münasebet gücünü artırır."4

Hadîs-i Şerifler:

Enes İbni Mâlik (r.a.): "Bir terzi yaptığı yemeğe Peygamber Aleyhis-Selâm'ı davet etti. O yemeğe ben de gitmiştim. Ev sahibi, Peygamber Aleyhis-Selâm'a arpa unundan yapılmış bir ekmek ile içinde et kurusu ve kabak parçaları bulunan bir çorba getirdi. Bu sırada Peygamber Aleyhis-Selâm'ı gördüm ki, tabağın kenarlarından kabak arıyordu. İşte o günden beri kabağı sevmeye devam ediyorum" demiştir."5

* Hz. Aişe (r.a.) demiştir ki Peygamber Aleyhis-Selâm bir defasında bana: "Ey Aişe! Çorba pişirdiğiniz zaman kabağını çok koyunuz! Zira kabak üzüntülü kimsenin gönlünü güçlendirir" buyurdu."6

* Hâkim b. Câbir (r.a.) babasından naklen şöyle demiştir: "Ben bir defasın-da Peygamber Aleyhis-Selâm'ın evinde yanına varmıştım. Yanında şu kabaktan vardı. Ben: "Yâ Rasulallâh, şu nedir?" diye sordum. "Bu kabaktır, biz bununla yemek yaparız, yemeklerimizi çoğaltırız" buyurdu."7

* Kur an-ı Kerim'de ise Yunus Aleyhis-Selâm'dan bahsedilirken: "Halsiz bir vaziyette kendisini (balığın karnından) dışarı attık. Ve üstüne (gölge yapması için) kabak türünden geniş yapraklı bir nebat bitirdik" buyrulmuştur. (Saffat 145-46)

Kaynaklar:
[1]- Bağdadi s. M/. [2]- İ. Kayyım s.446-47; Müsned 3/160. 169, 174, 290; İ.Mâce Etime H.3302; Ş.Müsned 17/85; CSağır 2/98, [3]-Müsnedül-Firdevs vr. 2/13a. [4]-E.Nuaym vr. 115a. [S]- Buhârî büyü 3/13, etime 6/208-10; E. Davud etime H. 3782; Müslim esribe H. 144-45; Tirmizî etime H. 1850; Muvatta nikah H. 51:1. Kayyım s. 445 [6]- i. Kayyim s. 446. [7]- I. Mâce etime H. 3304; Müsned 4/352.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp