İshal
İSHAL (diyâre)
İshal başlı başına bir hastalık değildir. Çeşitli sebeplere bağlı olarak meydana . Meselâ; mide ve bağırsak rahatsızlıkları, zehirlenme vs. gibi.
* İshal ve kabızlığın normal olanı sağlık için faydalıdır. İshal meydana geldiği zaman, kabızlık yapıcı ilaç ve şuruplar kullanılır."1
* Sürekli olan kabızlığı gidermek, mide ve bağırsakları temizlemek te zaman zaman faydalı olur. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Tedavi olduğunuz şeylerin en faydalısı ağızdan ilaç almak, burundan ilaç damlatmak, kan aldırmak ve müshil kullanmaktır" buyurmuştur."2
* Peygamberimizin eşi Ümmü Seleme (r.a.) demiştir ki: "Bir defasında Peygamber Aleyhis-Selâm yanıma geldiğinde: "Seni hasta olarak görüyorum" dedi. Ben de: "İshal edici ilaç içtim, bununla karnımı yumuşatmak istiyorum" dedim. "İçtiğin müshil nedir?" diye sordu. "Sütleğen" dedim. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sakın bir daha sütleğen kullanma! Zira o, hararet verici ve zehirleyicidir. Sana sinameki ve sennût (tereyağı, bal ve kimyon)'u tavsiye ederim. Çünkü bunlarda ölümden başka bir çok hastalık için şifâ vardır" buyurdu."3
Bal Şerbeti:
Ebû Saîdi'l-Hudrî (r.a.) demiştir ki: "Bir kimse Peygamber Aleyhis-Selâm'a geldi de: "Kardeşim ishale yakalandı" dedi. Peygamber Aleyhis-Selâm da: "Bal şerbeti içir!" buyurdu. Adamcağız içirdi. Sonra yine geldi: "Kardeşime bal şerbeti içirdim, fakat bu onun ishalini artırdı" dedi. Peygamber Aleyhis-Selâm üç defa tekrarlanan bu soruya: "Bal şerbeti içir!" buyurdu. Adamcağız dördüncü kez geldiğinde; Peygamber Aleyhis-Selâm yine: "Bal şerbeti içir!" buyurdu. Adamcağız: "Gerçekten hastaya bal şerbeti içirdim, fakat bu ondaki ishali artırmaktan başka birşey yapmadı" dedi. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Allah doğru söyler, fakat senin kardeşinin karnı yalancıdır" buyurdu. Adamcağız tekrar bal şerbeti içirdi ve hasta iyileşti."4
* Bal, hem kabızlığı gideren ve hem de ishali durduran bir ilaçtır. Ancak ishali durdurması hemen olmayıp, birkaç defa kullanılması gerekmektedir. İşte bu sebeple adamcağızın ishalinin durması hemen olmamıştır. Bu hâdise de, Peygamber Aleyhis-Selâm: "Allah doğru söyler"sözü ilede Nahil Sûresinin 68-69. âyetlerine işaret etmiştir"
Karışık Şeyler Yemek:
Abdülmümin b. Abdullah (r.a.) der ki: "Bir kimse Hasan-ı Basri'ye müshil ilaç kullanmanın durumunu sormuş, o da: "Bilmiyorum, ancak Enes İbni Mâlik ishal olmak istediği zaman karışık yemekler yer, sonra da kusmaya çalışır ve: "Bunu faydalı buldum" derdi."5
İshal'e Karşı Faydalı Bazı Maddeler:
Kâfurdan bir arpa ağırlığı içilirse, ishali keser. Güzel kokusundan dolayı cenazenin yıkandığı suyun içine de kâfur atılır. Turunç; safra, ishal ve kusmayı durdurur, çarpıntıyı da önler. Mersin ağacının suyu ishali durdurur. Şuruplar içinde öksürüğe faydalı ve ishali kesici biri varsa o daayvaşurubudur.
Tuz; ishal yapar ve kusmayı tahrik eder. Koruk üzüm gaz yapar. Olgunlaşmış üzüm hazmı kolaylaştırıcı ve kabızlığı gidericidir6 Zeytinyağı müshildir. Ağız yoluyla alındığı gibi, lavman yoluyla da makattan verilir."7
* Reyhan, safradan meydana gelen ishali keser. Ayva, ishale karşı faydalıdır. Yabanpancarının suyu ile lavman yapılırsa ishal yapar. Akgünlük, mide ağrısına ve ishale karşı faydalıdır. Hazma yardımcı olur. ağrı-sızıyı dağıtır."8
* Hz. Muâviye (r.a.) demiştir ki: "Bizler Hicaz bölgesinde deve sütü ile bal yediğimiz zaman ishal olurduk."9
Kanlı İshal: (dysentery, zühâr)
Çeşitli sebeplerle, özellikle zehirlenmeye bağlı olarak meydana gelen kanlı ishal hali.
Belirtileri:
Bağırsak sıyrıntısı ve kuruntusu, karın burulması, makattan kan gelmesi. Karın ağrısı, ateş ve halsizlik gibi şeylerdir.
Tedavi:
Ekşi nar ve nar şurubu bağırsak ağrısı ve kanlı ishale karşı faydalıdır. Nar çekirdeğinin övütülmüş tozu da kanlı ishal için faydalıdır. İshale karşı hatmi kökü, elma şurubu ile kaynatılıp boğayaprağı tohumu ile beraber sıcak olarak kullanılır."10 BAĞIRSAK AĞRISI maddesine de bak.
Kaynaklar:
[1]- Bağdadi s 10, 32. [2]- E. Nuaym vr. 35b, 72a; i. Sünnî vr. 17a, 34b; I. Kayyım s. 198 [3]- E. Nuaym vr. 34b-35a; ayrıca bak. E. Nuaym vr. 72a; i. Sünnî vr. 34b; Bağdadî s. 32, 120; Zehebî s. 45-46 [4]- Müslim selam H. 91: Tirmizî tıp H. 2082. Müsned 3/19. 20. 92: Buhârî tıp 71 12-13; E. Nuaym vr. 65b; i. Sünnî vr. 32a. [S]- E. Nuaym vr. 93b; i. Sünnî vr. 45a. [6]- Bağdadî s. 59. 60, 64, 65, 146, 147, 163. [7]-Nesîmî 31236. [8]- i. Kayyım s. 362. 369, 376. 430, 431 [9]- Süyûtî vr. 32a [10]- Kamus 21356: Bağdadî s. 208; Zehebî s 255: ayrıca bak. i. Kayyım s. 364.
İshal başlı başına bir hastalık değildir. Çeşitli sebeplere bağlı olarak meydana . Meselâ; mide ve bağırsak rahatsızlıkları, zehirlenme vs. gibi.
* İshal ve kabızlığın normal olanı sağlık için faydalıdır. İshal meydana geldiği zaman, kabızlık yapıcı ilaç ve şuruplar kullanılır."1
* Sürekli olan kabızlığı gidermek, mide ve bağırsakları temizlemek te zaman zaman faydalı olur. Nitekim Peygamber Aleyhis-Selâm: "Tedavi olduğunuz şeylerin en faydalısı ağızdan ilaç almak, burundan ilaç damlatmak, kan aldırmak ve müshil kullanmaktır" buyurmuştur."2
* Peygamberimizin eşi Ümmü Seleme (r.a.) demiştir ki: "Bir defasında Peygamber Aleyhis-Selâm yanıma geldiğinde: "Seni hasta olarak görüyorum" dedi. Ben de: "İshal edici ilaç içtim, bununla karnımı yumuşatmak istiyorum" dedim. "İçtiğin müshil nedir?" diye sordu. "Sütleğen" dedim. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Sakın bir daha sütleğen kullanma! Zira o, hararet verici ve zehirleyicidir. Sana sinameki ve sennût (tereyağı, bal ve kimyon)'u tavsiye ederim. Çünkü bunlarda ölümden başka bir çok hastalık için şifâ vardır" buyurdu."3
Bal Şerbeti:
Ebû Saîdi'l-Hudrî (r.a.) demiştir ki: "Bir kimse Peygamber Aleyhis-Selâm'a geldi de: "Kardeşim ishale yakalandı" dedi. Peygamber Aleyhis-Selâm da: "Bal şerbeti içir!" buyurdu. Adamcağız içirdi. Sonra yine geldi: "Kardeşime bal şerbeti içirdim, fakat bu onun ishalini artırdı" dedi. Peygamber Aleyhis-Selâm üç defa tekrarlanan bu soruya: "Bal şerbeti içir!" buyurdu. Adamcağız dördüncü kez geldiğinde; Peygamber Aleyhis-Selâm yine: "Bal şerbeti içir!" buyurdu. Adamcağız: "Gerçekten hastaya bal şerbeti içirdim, fakat bu ondaki ishali artırmaktan başka birşey yapmadı" dedi. Bunun üzerine Peygamber Aleyhis-Selâm: "Allah doğru söyler, fakat senin kardeşinin karnı yalancıdır" buyurdu. Adamcağız tekrar bal şerbeti içirdi ve hasta iyileşti."4
* Bal, hem kabızlığı gideren ve hem de ishali durduran bir ilaçtır. Ancak ishali durdurması hemen olmayıp, birkaç defa kullanılması gerekmektedir. İşte bu sebeple adamcağızın ishalinin durması hemen olmamıştır. Bu hâdise de, Peygamber Aleyhis-Selâm: "Allah doğru söyler"sözü ilede Nahil Sûresinin 68-69. âyetlerine işaret etmiştir"
Karışık Şeyler Yemek:
Abdülmümin b. Abdullah (r.a.) der ki: "Bir kimse Hasan-ı Basri'ye müshil ilaç kullanmanın durumunu sormuş, o da: "Bilmiyorum, ancak Enes İbni Mâlik ishal olmak istediği zaman karışık yemekler yer, sonra da kusmaya çalışır ve: "Bunu faydalı buldum" derdi."5
İshal'e Karşı Faydalı Bazı Maddeler:
Kâfurdan bir arpa ağırlığı içilirse, ishali keser. Güzel kokusundan dolayı cenazenin yıkandığı suyun içine de kâfur atılır. Turunç; safra, ishal ve kusmayı durdurur, çarpıntıyı da önler. Mersin ağacının suyu ishali durdurur. Şuruplar içinde öksürüğe faydalı ve ishali kesici biri varsa o daayvaşurubudur.
Tuz; ishal yapar ve kusmayı tahrik eder. Koruk üzüm gaz yapar. Olgunlaşmış üzüm hazmı kolaylaştırıcı ve kabızlığı gidericidir6 Zeytinyağı müshildir. Ağız yoluyla alındığı gibi, lavman yoluyla da makattan verilir."7
* Reyhan, safradan meydana gelen ishali keser. Ayva, ishale karşı faydalıdır. Yabanpancarının suyu ile lavman yapılırsa ishal yapar. Akgünlük, mide ağrısına ve ishale karşı faydalıdır. Hazma yardımcı olur. ağrı-sızıyı dağıtır."8
* Hz. Muâviye (r.a.) demiştir ki: "Bizler Hicaz bölgesinde deve sütü ile bal yediğimiz zaman ishal olurduk."9
Kanlı İshal: (dysentery, zühâr)
Çeşitli sebeplerle, özellikle zehirlenmeye bağlı olarak meydana gelen kanlı ishal hali.
Belirtileri:
Bağırsak sıyrıntısı ve kuruntusu, karın burulması, makattan kan gelmesi. Karın ağrısı, ateş ve halsizlik gibi şeylerdir.
Tedavi:
Ekşi nar ve nar şurubu bağırsak ağrısı ve kanlı ishale karşı faydalıdır. Nar çekirdeğinin övütülmüş tozu da kanlı ishal için faydalıdır. İshale karşı hatmi kökü, elma şurubu ile kaynatılıp boğayaprağı tohumu ile beraber sıcak olarak kullanılır."10 BAĞIRSAK AĞRISI maddesine de bak.
Kaynaklar:
[1]- Bağdadi s 10, 32. [2]- E. Nuaym vr. 35b, 72a; i. Sünnî vr. 17a, 34b; I. Kayyım s. 198 [3]- E. Nuaym vr. 34b-35a; ayrıca bak. E. Nuaym vr. 72a; i. Sünnî vr. 34b; Bağdadî s. 32, 120; Zehebî s. 45-46 [4]- Müslim selam H. 91: Tirmizî tıp H. 2082. Müsned 3/19. 20. 92: Buhârî tıp 71 12-13; E. Nuaym vr. 65b; i. Sünnî vr. 32a. [S]- E. Nuaym vr. 93b; i. Sünnî vr. 45a. [6]- Bağdadî s. 59. 60, 64, 65, 146, 147, 163. [7]-Nesîmî 31236. [8]- i. Kayyım s. 362. 369, 376. 430, 431 [9]- Süyûtî vr. 32a [10]- Kamus 21356: Bağdadî s. 208; Zehebî s 255: ayrıca bak. i. Kayyım s. 364.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
