Akrâs

AKRÂS (tabletler)

Akrâs kelimesi, yassı ve yuvarlak anlamına gelmektedir. Eskiden bazan müfred, çoğukez de mürekkep macunlardan yapılan yassı ve yuvarlak tabletler bu isimle anılmıştır.

Tabletlerin nasıl yapılacağı ve nasıl kullanılacağı, etkileri Akrabâdin kitaplarında açıklanmıştır. Ayrıca Ebû Bekirel-Râzî'nin "el-Hâvî" ve İbni Sînâ'nın "el-Kânun" isimli meşhur ansiklopedilerinde bu konu ile ilgili özel bölümler mevcuttur.Hazırlanış Şekli:İlaçyapılmakistenilen maddenin dövülüp toz hâlinegetirilmiş kısmı en ince elekten elenir, ilgili diğer maddelerle karıştırıldıktan sonra hamur hâline getirilir. Kokusunu güzelleştirmek için de, içine gülsuyu , kâfur, safran vs. gibi güzel kokulu şeyler, acılığını gidermek için de bal katılır. İşte bu hamur benzeri işlemlerden sonra, çeşitli şekillerdeki kalıplardan çıkarıldıktan sonra gölgede kurutulup, hangi hastalık için faydalı olduğu da belirtilir. Yapılan bu tabletlere ilkyapan kişinin veya adına yapılan kimsenin yahud kalıptaki şekle göre veya karışımındaki bir maddenin adı verilirdi. Meselâ:
* Akrâsü'l-Kindî (Kindî Tabletleri) Abbasî Halîfelerinden Me'mun ve el-Mûtasım'ın büyük değer verdiği filozof tabip, Ebû Yûsuf Yakub b. İshakel- Kindî (ölüm 236 H.)'nin "el-Akrabâdin" veya "İhtiyârâtü'l-Kindî" isimli ve ilaç yapımı ile ilgili eserinde vermiş olduğu formu İlere izafeten "KindîTabletleri" denilmiştir1

* Akrâsü'l-Bermekî (Bermekî Tabletleri)Abbasî Devrinin ünlü vezirleri Bermekîlerin soyundan Ebü'l- Hasan Ahmed b. Cafer b. Mûsâ el-Bermekî (ölüm 326 H.)'nin yapmış olduğu ilaç formüllerine izafeten "Bermekî Tabletleri" denilmiştir2* Akrâsü'l-Kevkeb (Yıldız Tabletleri)* Akrâsü'l-Geber (Gebreotu Tabletleri)

* Akrâsü'r-Râvend (Râvend Tabletleri)
* Akrâsü'l-Haşhaş (Haşhaş Tabletleri)
* Akrâsü'l-Büzûr (Çekirdek Tabletleri)
* Akrâsü'l-Kâfur (Kâfur Tabletleri)
* Akrâsü'l-Kuvvet (Kuvvet Tabletleri)
* Kursu Verd (Gül Tablet)
* Kursu Anason (Anason Tablet)3
* Akrâsü'l-Efâî (Yılan etinden yapılan tabletler)

* Akrâsü's-Süâl (Öksürük Tabletleri)
* Akrâsü's-Sünbül (Sünbül Tabletleri) gibi4
Kaynaklar:
[I]- M. Vasît 2/733; I. Sînâ, el-Kânun 3/382-90: hlâmî Tıp yazmaları Katalogu s. 333: Sezgin 3/245; Kehhâle 13/244: HA. 2/537: i E. usaybia 2/178-190; Kindî. K Akrabâdin Ayasofya No: 3603/2 yazma. [2]- HA. 1/59-60: Kehhâle 1/183: i. Nedîm. Fihrist «. 208 [3]- el- Kânun 31382-390 14]- Râzî. el-Mansûrî fi't- Tıbbı s. 344-46, 412.