Ortosifon
ORTOSİFON (Orthosiphon blaetter, Orthosiphon aristatus)
Familyası: Ballıbabagillerden, Lippenblüengewachse, Lamiaceae
Drugları: Ortosifon yaprağı; Orthosiphonis folium
Ortosifon yapraklarının çayı içilir ve birçok hazır salama paket çay takriben de bulunur.
Asıl vatanı Endonezya'nın Sunda adası olup oradan zamanla bütün tropik ülkelere yayılmış ve hatta Gürcistan da dahi kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Ortasifonun bilinen 50 türü mevcut olup bunlarda Orthasiphon aristatas olarak bilinen tür en yaygın olarak kullanılan ve yetiştirilendir. Orta sifon çiçeklerindeki döllenme tozcuklarının sert ve uzun olması nedeni ile Kedi bıyığına benzer bu nedenle bu isimle de anılır. Almanca İndische Nierentee veya İndischer Blasenund Nierentee diye anılır ve anlamı Hint böbrek çayı veya Hint mesane ve böbrek çayı demektir.
Botanik: Ortosifon 50-100cm boyunda çok yıllık, dört köşeli, sık çatal-laşan tüysüz ve seyrek tüylü bir gövdesi vardır. Yaprakları oval, 3-8 cm uzunluğunda 1-4cm eninde kenarları seyrek kertikli üst esmerimsi veya grimsi yeşil alt yüzeyi alt yüzeyi açık grimsi yeşil renkte, kısa saplı, karşılıklı ve bir sonraki ile çaprazdır. Çiçekleri nane başağı gibi bazen bir çemberde 4-10 çiçek bulunur, her çiçeğin taç yaprağı iki loplu olup üst çenesi yay gibi alt çenesi 4 loplu, açık mavi beyaz veya açık leylaki renklerde olabilir. Taç yaprakların ortasından beş adet döllenme tozluğu uzanır, bunlar 2,5-4cm arasında sert ve dik durduğundan kedi bıyığına benzer bu nedenle bu bitki kedi bıyığı otu diye de anılır.
Yetiştirilmesi: Gürcistan da yetiştirilebilen bir bitki Türkiye'nin güney ve batı bölgelerinde rahatlıkla yetiştirilebilir.
Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Flavonitler (Lipophil Flavonlar) %0,2-0,7 arasında olup en önemlileri Sinensetin (=3, 4, 5, 6, 7- penta metoksiflavon), Scutellareintetrametileter (4, 5, 6, 7- Tetrametoksiflavon), Eupatorin (3,5-Orhidroksi-4, 6, 7- trimetoksiflavon) ve 3- Hidroksi-4, 5, 6, 7-tetrametoksiflavon (Salvigenin) ve Rhamnazin'i sayabiliriz.
b) Diterpenesterler %0,1-0,2 arasında olup en önemlileri Orthosiphol A, B, C, D ve E dir.
c) Triterpenler çok az oranda olup α- ve 3- Amyrin ve β- Sitosterinden oluşur.
d) Kaffeeasit türevleri %0,5-1 arasında olup başta Rosmarinasit ve az miktarda Dicaffeoyltartrat Monocaffeoyltartrat ve Kaffeeasitten oluşur.
e) Eterik yağlar %0,02-0,06 arasında olup genellikle Sesquiterpenlerden; β- Caryophyllen, α- Hamulen ve Caryophyllenepoxitten oluşur.
f) Ayrıca %3 oranında Potasyum, az miktarda kalsiyum ve Sepogenin türevleri içerir.
Tesir Şekli: Antimikrobiel (Mikropları öldürücü) antiflogistik (İltihapları önleyici), idrar söktürücü, safrayı artırıcı ve kramp çözücü özelliklere sahiptir.
Kullanılması:
a) Komisyon E 50 nolu 13.03.86 tarihli ve 50 nolu 13.03.90 tarihle monografi bildirisinde Ortosifon yaprakları idrar yolları iltihaplanması ve mikroplarına ve de Böbrek kumlarına karşı kullanılır.
b) Halk arasında; Böbrek ve mesane rahatsızlıkları, böbrek ve mesane taşları, idrar tutamama, böbreklerin büzülmesi, ödem, gut ve romatizmaya karşı kullanılır.
Çay: İki kahve kaşığı orta sifon yaprağından demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilir. 5-10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
