Solunum Fizyolojisi

Bazı mikroorganizmalar ve parazitlerin dışındaki bütün canlılara metabolizmaları için gerekli serbest 02 molekülleri, farklı yollardan sağlanır. Serbest difüzyon, deriden geçiş, solungaç, trake sistemi, akciğerler gibi insanda akciğerlerden alınan serbest O2 molekülleri kan yoluyla dokulara taşınır ve metabolizma ürünü CÜ2 in fazlası aynı yoldan atılarak vücut sıvılarında pH belirli sınırlar içinde sabit tutulur. Soluk alıp verme sırasında bir miktar ısı ve su kaybı da meydana gelir.

Vücut sıvılarında erimiş haldeki 02 molekülleri başlıca üç yoldan tüketilir: hk olarak Elektron transfer oksidaz sistemi O2 tüketiminin % 90 ından sorumludur ve başlıca hızla kullanılabilen ATP gibi yüksek enerjili fosfat bağlarının oluşumunda kullanılır. Flavoproteinlerin dehidrogenasyonu da bu gruba girer.

İkinci grup, oksidatif reaksiyonlarda, 02 molekülünün bir atomu OH grubunu oluştururken öteki suya indirgenir. Bu reaksiyonlardan mikst fonksiyonlu oksulaz, hidrolaz ve monooksijenaz enzimleri sorumludur. üçüncü grup oksidatif reaksiyonlarda 02 molekülünün iki atomu da katekol, homojentizat, l-triptofan, miyoinositol gibi bileşiklerin yapısına girer. Bu ara metabolizma yolunda oksijenaz, oksijen transjeraz ve deoksijenaz enzimleri roloynar.

İnsanlarda, deriden difüzyorı, istirahat halindeki 02 gereksiniminin ancak % 2 sini sağladığından, vücudun gaz alım verimi hemen tamamen solunum ve dolaşım sistemleri tarafından aşağıdaki olaylar zinciri yardımıyla sağlanmaktadır:

1 - İnsanda dinlenme durumunda dakikada ortalama 12 -15 solunum hareketi yapılır. Bir solukta yaklaşık 500 ml hava alınıp, bunun 350 ml kadarı ile alveolleri dolduran gaz kısmen yenilenerek, hemen hemen sabit bilesimde tutulur.

2 - Venöz kan (02 i az, CÜ:2 i çok) sağ atriuma dönerek sağ ventrikülden akciğer dolaşımina gönderilir. Solunum fonksiyonunun normalolması için bu pompanın da yeterli olması şarttır.

3 - Akciğer kapillerlerinden geçen kan, alveolleri dolduran havadan O2 alıp, içindeki COı in" fazlasını vererek arteriyel (02 i çok, C2O az) karakter kazanır (Dış solunum). Bu yoldan dinlenme durumunda vücuda dakikada ortalama 250 ml ü:2 girer ve 200 ml C02 dışarı atılır.

4 - Küçük dolaşımla sol atriuma dönen kan, sol ventrikülden büyük dolaşıma gönderilir.

5 - Arteriyel kanda taşınan 02, dokulara, gereksinmelerine uygun oranlarda dağılır. Dokularda oluşan C02 akciğerlere iletilir.

6 - Dokularda kapillerlerle hücreler arasında 02 ve C02 deği' şimi yapılır (İç solunum).

İki ve dört numara ile işaretlenen olayları dolaşım fizyolojisine bırakarak, Solunum Fizyolojisini şu ana bölümlerde inceleyeceğiz:

1 - Solunum yolları ve akciğerleriri fonksiyonel anatomisi,

2 - Akciğerlerin solunum dışı görevleri, savunma refleksleri,

3 - Havanın akciğeriere gelmesini ve akciğerlerden atmosfere dönmesini sağlayarak, alveol havasını yenileyen solunum mekaniği,

4 - Akciğer alveollerinde ve dokularda gaz alım verimi,

5 - Kanda ch ve C02 gazlannın taşınması,

6 - Solunum faaliyetinin vücut gereksinimine göre düzenlenmesi : Solunum Regülasyonu,

7 - Çeşitli fizyolojik ve patolojik koşullarda solunum.