Kahve ile İlgili Deyimler

ATASÖZLERİ

- Berberin solumazı, tellağın terlemezi, kahvecinin söylemeziçalışan kişinin kötü özellikleriyle müşterilerine rahatsızlık vermeyeni makbuldür.

- Bir acı kahvenin kırk yıl hatırı vardır. İyilik küçük de olsa unutulmaz.

- Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı (hakkı) vardır. İyilik küçük de olsa unutulmaz.

- Köylünün kahve cezvesi karaca amma sürece köylünün kahve cezvesi gösterişsizdir ama konukları ağırlamak için sürekli olarak kaynar.

DEYİMLER

- Uyku yorgansiz kahve dumansiz olmaz.

- Gönül ne kahve ister, ne kahvehane, gönül sohbet ister, kahve bahane. Kahvenin yüzü kara, ama yüz agartir.

- Kahve dövücünün hınk deyicisi havan dövücünün hınk deyicisi.

- Kahve dediğin ölüm gibi acı olması gerekmektedir.

- Bir acı kahvenin bile kırk yıl hatırı olurmuş.

- Mahalle kahvesi gibihavasız, gürültülü ve kalabalık (yer).

- Bir fincan kahve dolu sohbet demektir.

- Kestane suyu gibi kahve. (Sulu pişirilmiş kahveye verilen isim.)

- Cezve sürmek (Kahve pişirmekiçin cezveyi ateşe sürmek.)

- "İllerde konup göçerler, Lale sümbül biçerler, Ağalar beyler içerler, Kahve de kara değil mi ?"

Kanuni döneminde kullanılan fincanlar düz ve sadedir. Bu fincanlar porselen, çini, cam, hoş kokulu ağaç gibi farklı malzemelerden yapılırdı.

Osmanlı''''da misafire kahveden önce lokum veya şekerleme türü Tatlı ikram edilirdi. Onun tadı geçmeden de acı bir kahve sunulurdu. Bayramlarda kulpsuz kahve fincanı kendine uygun bir fincan zarfına konulur, diğer günlerde kahve, tabaklı fincanlarda ikram edilirdi. Bazen de kahveye farklı bir tat kazandırmak için içine çiçek suyu, akamber veya Kakule katılırdı. El yakmaması için fincanların zarflara konulma işlemi 18. yüzyılda başlamıştır. O dönemde fincan zarfları ayrı bir sanat değeri taşırdı. Fincan zarflarının en seçkin örnekleri, saray ve çevresi için üretilirdi.

Kahve fincanları, dönemin sanatını yansıtırdı. Altın, gümüş, mineli ve değerli taşlarla bezenmiş zengin çeşitleriyle, konuklara kahve ikramında bu fincanlar kullanılırdı. Zarfların ağız kısımları fincana göre dudak payı bırakması için biraz aşağıdan yapılırdı. Kullanılan fincan zarfları kulp görevini görür, fincana ayrı bir güzellik katardı.

Fincan Zarflarının Süslenmesinde Kullanılan Teknikler:
1. Bakır üzerine altın yaldız işleme tekniği.
2. Gümüş ve altın üzerine mine oyma, kabartma, ajur ve telkari işleme tekniği.
3. Fincanların üzerine değerli taşlar yerleştirilerek süsleme tekniği.
4. Fincanların üzerine elma s, yakut, safir gibi kıymetli taşlar kullanılarak desen oluşturma tekniği.

Kahve fincanları zamanla değişmiş, zarflı fincan kullanma geleneği günümüzde hemen hemen kalmamıştır.

Bilinen en eski Türk fincanları İznik ve Kütahyada çiniden yapılmış olan fincanlardır. Daha sonraki yıllarda İstanbuldaki Beykoz ve Yıldız porselen fabrikalarında, hem sıradan hem de özel ve değerli fincanlar üretilmiştir. Bu fincanlar üstün niteliklerinin yanında çeşitli desen ve tuğralarla da dikkati çeker. Günümüzde Osmanlı hatırasını yaşatmak için üretilen fincanların her bir rengi ayrı bir devri anlatır:

Pembe renkli fincanlar Osmanlı Devletinin kuruluşunu, yeşil renkli fincanlar Osmanlı Devleti''''nin yükselme devrini, turkuaz ve pembe renkli ince fincanlar 16. yüzyılı, lacivert renkli fincanlar Kanuni devrini, mercan kırmızı renkli fincanlar 17. yüzyılı, sarı renkli fincanlar ise Osmanlı Devletinin son dönemlerini ve vedayı simgelerler.

Porselen fincan ve diğer ürünler tamamen Türk zevkini, zerafetini, inceliğini biçim ve desenlerle anlatmıştır. Fincan, biçimi, kulbu, rengi, deseni ile kültür medeniyetimizin bir parçası halini almıştır.

Amberli Fincan
Gümüş telkariden yapılmış küçük kafes şeklinde delikli bir kab, fincanın iç kısmının dibine monte edilir. Sonra bu delikli kabın içine isteğe göre amber, karanfil, menekşe ve yasemin gibi kurutulmuş çiçekler konur. Bu delikli kap fincanın içine iyice vidalanır. Kahvesini, sevdiği bir kokuyla içmek isteyenler, bu fincanları tercih etmişlerdir.

Kahvenin yanında ikram edilen kesme şeker yerini zamanla lokuma bırakmıştır. Bugün acı kahve lokumla ikram edilmektedir.