Unutkanlık sadece yaşlılığa özgü değil. Psikiyatr uzmanları çok yaşlılık belirtisi olarak bilinen unutkanlığın, gençler arasında da yoğun biçimde yaşanmaya başladığı bildirdi

Özel Başkent Üniversitesi Adana Hastanesi doktorlarından Psikiyatr İbrahim Bilgen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yoğun iş temposu, stres, fiziksel ve ruhsal yorgunluk gibi sorunların unutkanlık belirtilerinin başladığı yaşı düşürdüğünü ifade etti.

Bilgen, stresli yaşamın kişinin beyinsel fonksiyonlarını yavaşlattığını, bu nedenle kişilerin çevrelerinde yaşanan olayları geç algılandığı veya unuttuğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Önceden, yaşla birlikte ilerleyen ve basit gündelik işlerin bile yerine getirilmesinde sorunlar yaratan unutkanlığın şimdi gençler üzerinde etkili olması aslında acı bir tablo. Yaptığımız gözlemler, unutkanlığın 65 yaş sınırından 20'ye kadar düştüğünü ortaya koyuyor."

Gençlerin büyük çoğunluğunun depresyonda olduğunu vurgulayan Bilgen, bunalımda olan kişilerin çevreye karşı duyarsızlaştığını ve bu doğrultuda ilgi azlığı ve konsantrasyon bozukluğu yaşadığını söyledi.

İbrahim Bilgen, unutkanlığın ciddiye alınması ve bir hastalık olarak görülmesi gerektiğini vurgulayarak, şöyle dedi:

"Unutkanlık, yaşlılıkta doğal kabul edilebilir. Ancak bunun genç yaşlarda yaşanması, kişi için ciddi bir problem teşkil edebilir. Ayrıca küçük unutkanlıkları göz ardı edenler, halk arasında 'bunama' diye bilinen alzheimer hastalığına da davetiye çıkarıyorlar."

TEKNOLOJİ BİLE UNUTKANLIĞIMIZA ÇARE DEĞİL

Psikiyatr İbrahim Bilgen, teknolojinin hayatı kolaylaştırdığı kadar tembelliğe de sürüklediğini savunarak, şunları söyledi:

"Artık numaraları aklımızda değil de cep telefonlarımızda tutuyoruz. Bilgilerimiz bilgisayarımızda kayıtlı, ya da önemli günlerimizi çağrı cihazlarını not alıyoruz. Herkes öyle bir noktaya gelmiş ki telefon numarasının kaydettiği kişinin kim olduğunu veya çağrı cihazına yazdığı notu neden yazdığını unutuyor. Bu nedenle teknoloji bile unutkanlığımıza çare değil. Hatta güvence olarak gördüğümüz cihazlar, bizim ilgisizliğimizi daha fazla tetikliyor."

Bilgen, unutkanlığını ciddi problemlere yol açacağını ve kişinin ailesiyle ya da çevresiyle olan ilişkilerini de zedeleyebileceğini vurgulayarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Daha güçlü bellek için, düzenli ve dengeli bir yaşam sürdürün. Yeterli ve dengeli beslenin, iyi uyuyun, alkolü azaltın, sigara kullanmayın. Sık sık temiz havada, parklarda, ormanda yürüyüş yapın, unutkanlık yaşayanlar, zihninizi zorlayın, hayatınızda önemli olan olayları planlayın, işinizle eğlenceyi dengeleyin, egzersiz yapın."

Bilgin, ayrıca düzenli uyku alışkanlığının beyin fonksiyonlarının daha iyi çalışmasını sağladığını belirterek, bu nedenle günde ortalama 8 saat uykunun önemli bir ihtiyaç olduğunu sözlerine ekledi.

Aslına bakarsanız unutma denen bir olay yoktur, unutma yerine hatırlayamama diyebiliriz. Neden bu şekilde söylüyorum çünkü insan yaşadığı ve duyduğu her şeyi hafızasının bir köşesinde saklar ve yeri geldiğinde bilincine çıkarır. Bilincimize çıkaramadığımız şeyler ise bilinç dışını oluşturur. Aslında bizim hatırlayamadığımız şeyler bilinçdışımızda bulunmaktadır mühim ola bunları bilincimize çıkarabilmemizdir.

Bilincimize çıkaramadığımız şeyler hipnoz ile veya serbest çağrışım yolu ile bilincimize çıkarılabilmektedir. Burada önemle üzerinde durduğumuz konu unutma yani hatırlayamamayız nasıl azaltabiliriz.

Aslına bakarsanız unutma denen bir olay yoktur, unutma yerine hatırlayamama diyebiliriz. Neden bu şekilde söylüyorum çünkü insan yaşadığı ve duyduğu her şeyi hafızasının bir köşesinde saklar ve yeri geldiğinde bilincine çıkarır. Bilincimize çıkaramadığımız şeyler ise bilinç dışını oluşturur.

Aslında bizim hatırlayamadığımız şeyler bilinçdışımızda bulunmaktadır mühim ola bunları bilincimize çıkarabilmemizdir. Bilincimize çıkaramadığımız şeyler hipnoz ile veya serbest çağrışım yolu ile bilincimize çıkarılabilmektedir. Burada önemle üzerinde durduğumuz konu unutma yani hatırlayamamayız nasıl azaltabiliriz.

Unutkanlık nedenleri nelerdir?

Unutkanlık nedenleri arasına bir çok nörolojik ve psikiyatrik hastalık girebilir. Bunlar arasında en sık bilinenleri demans, depresyon ve diğer merkezi sinir sistemini etkileyen hastalıklardır. Unutmanın hastalık olmadan da olabildiğini söyleyebiliriz. Yani bilincimizde olan şeyleri hatırlamamızı zorlaştıran etkenlerin başlıcalarını şu şekilde sıralayabiliriz.

• Stresli yaşam koşulları
• Hafızanın gereksiz bir çok bilgi ile kirletilmesi (bilinçli veya bilinçsiz)
• Gereksiz ve önemsiz şeylerin hafızaya alınması
• Bir işi öğrenirken bir den fazla şeyle uğraşmak ( gazete okurken TV izlemek gibi)
• Dikkati yoğunlaştırmayı azaltan etkenler (dikkat eksikliği ve kaygı durumları)
• Yapılan işe gereken önemi vermeme
• Dağınık ve kaotik çalışma düzeni
• Öğrenme ve hafızada tutma tekniklerinin yeterince bilinmemesi
• Bütün bu sayılan etkenler kişinin öğrendiği bir şeyi hatırlamasını zorlaştırarak unutkanlık dediğimiz problem ile karşı karşıya getirir.

Unutmanın yararı var mıdır ?

Aslına bakarsanız unutkanlık bazı yönlerden insan için oldukça yararlı bir durumdur. İnsanın yaşadığı kötü olayları unutmadığını bir an düşünelim. Bu durumda insan sürekli olumsuz düşünce ve görüntüler ile hem mutsuz olacak hem de yaşamanın sıkıntılı bir hale gelmesi sağlanacaktır. Kişi etrafındakilerin sürekli olumsuz yönlerini hatırlayarak huzursuz olacaktır. Öyleyse unutma bu yönden oldukça yararlıdır.

Unutkanlığı engellemek için neler yapabiliriz?

Özellikle unutkanlığı engellemek için yapılacak bazı şeyler vardır. Bunların başında bir şeyi hafızaya alırken dikkat ve konsantrasyonun zirvesinde onu hafızaya almaya çalışmaktır. Bir konuya ne kadar çok dikkat verilirse o kadar kolay hafızaya alınacak ve o kadar kolay hatırlanacaktır. Bu durumda çevrede dikkati dağıtacak başka uyarıların olmaması gerekir.

Bir konuya ne kadar önem veriyorsanız o konu hafızanızda o kadar uzun süre canlı kalacak ve hatırlamanız kolay olacaktır. Yani kayıt yaparken önemli olduğu konusunda enerjinizi yoğunlaştırmaya çalışın.

Çağrışımları kullanarak hatırlama teknikleri mevcuttur. Bu durumda hafızanıza kaydettiğiniz bir şeyi hatırlatacak bir çağrışım nesnesini de trafik işareti gibi kaydetmeniz gerekecektir. Mesela bir telefon numarası ezberlerken o numarayı size çağrıştıracak bir şey örneğin doğum tarihiniz, kapı numaranız , yaşınız , evlilik tarihiniz gibi numaralar ile ezberlemeye çalışabilirsiniz.

Gerekli gereksiz bir çok şeyi ezberlemeye çalışmakta kaydedilen bilgilerin hatırlanmasını zorlaştıracaktır.

Öğrenilen bir şey ne kadar çok beden duyusuna hitap ederse o kadar kolay öğrenilir ve tekrar hatırlanır. Yani çocuğa mevsimleri anlatırken aynı anda resimlerini göstermeniz ve yağmurun fırtınanın sesini dinletmeniz, öğrenmeyi kolaylaştıracak , bilginin daha kalıcı olmasını sağlayacak ve hatırlama daha kolay olacaktır.

Ek olarak stresten uzak kalmak , kaygıdan ve üzüntüden uzak kalmakta hatırlamayı kolaylaştıracaktır. Gürültüden uzak durmak , Düzenli bedensel egzersizler, yeterli uyku saatlerinin olması , beslenmenin dengeli ve yeterli olması da stresi azaltarak dolaylı olarak hafızayı güçlendirecektir.