Toplardamar Nedir

Toplardamar Nedir

İç safen toplardamarının, bacağın iç bölümünde, ayak bileğinden kasığa kadar çıktığı görülür. Kısa safen toplardamarı ise, ayağın dış yanından, diz arkasına uzanır. Bu toplardamarlar ve özellikle iç ya da büyük safen toplardamarı (vücudun en uzun toplardamarıdır), insanların beşte birinde, varislerin oluştuğu toplardamarlardır.

Venler veya toplardamarlar kanı kalbe taşıyan kan damarlarıdır. Venler dolaşım sisteminin bir bölümünü oluştururlar. Oksijen bakımından fakir, metabolizma artıklarını taşıyan, kirli kanın kalbe dönüşünü sağlayan damardır. Derinde bulunan toplardamarlar, kasların arasından geçer. Bu damarlar ve yüzeysel toplardamarlar arasında köprüler bulunmaktadır. Bu oluşumda dolaşımın en fazla zorlandığı bölge bacaklardır.

Toplardamarların genişlemesi, uzaması veya herhangi bir nedenden dolayı tıkanması birer hastalık sebebi olarak sıralanabilir. Tıkanma; pıhtı veya iltihap gibi nedenlerden oluşabildiği (tromboflebit hastalığı) gibi, ur gibi bir oluşumla dışardan bir baskı nedeniyle de görülebilir. Genişleme ve uzama; bacak, yemek borusu, erkekte üreme kordonu ve makattaki toplardamarlarda oluşabilir. Bunlara genelce varis denmektedir. Ayrıca toplardamarların içerisinde kanın geriye kaçmasını önleyen kapakçıklar bulunmaktadır.

Ayakta duran bir insanda bacaklardaki toplardamar basıncı en yüksek seviyededir, bacak yukarı kaldırıldığında ise en düşük seviyeye ulaşır. Normal bir durumda, yürümekte olan birisinde basınç başlangıçta hafif bir yükselmeden sonra hemen düşer. Hareket hâli de toplardamarların boşalmasında önemli bir etkendir

Toplardamar tıkanıklığı nedir?

Toplardamar tıkanıklığı ve tıptaki adı ile posttrombotik sendrom genel olarak toplardamarların pıhtı ile tıkanması, pıhtının zamanla tam olarak iyileşmeyip damarı daraltması, kapaklarının bozulması ya da toplardamarların dokular arasında sıkışması sonucunda toplardamar kanının iletiminin engellenip bacaklarda birikmesine bağlı gelişen bir hastalıklar bütünüdür. Toplardamarlar içinde pıhtı oluştuğunda (Akut Derin Ven Trombozu=DVT) kan akımı engelleneceği için kan bacaklarda birikir ve bacak aniden ağrılı, şiş, mor hale gelir ve bu durumun hafiflemesi aylar sürebilir. Toplardamarlarda bir kez pıhtı oluştuktan sonra, pıhtı tam olarak ortadan kalkıp damar normale dönmez ve bacaktaki kanın kalbe dönüşüne sürekli engel olduğu için zamanla kılcal damar çatlamasından varislere, bacakta şişmeden yara oluşumuna kadar bir çok şikayet ile karakterize toplardamar (venöz) yetmezliği gelişir. DVT geçiren hastaların %50 sinde 2 yıl içinde posttrombotik sendrom belirtileri başlar. Burada artık pıhtı damar içerisinde bir nedbe dokusuna dönüşmüş, kapaklar bozulmuş ve kan akışı engellenmekte ve kan geri kaçmaktadır. Toplardamar yetmezliğinde temelde olan olay toplardamarlar içinde biriken kanın bacak dokusuna zarar vermesidir.

Venöz (toplardamar) yetmezlik nedir?

Normalde toplardamarlar bacaklardaki oksijeni azalmış olan kanı kalbe getiren damarlardır. Ayakta dururken kanın bacaklardan kalbe pompalanması baldır ve ayaktaki adaleler aracılığı ile gerçekleşir. Yaş ilerlediğinde ya da çeşitli hastalıkların etkisi ile toplardamarlar zayıflar. Toplardamarlar zayıflayıp gevşedikçe kanı kalbe gönderme görevi bozulmaya ve kan bacaklarda birikmeye başlar. Bacakta toplardamarlar içinde basıncın artması temel sorun olup, zamanla bacaklarda varisler, şişme ve deri değişiklikleri ve yaralar (venöz ülser) görülmeye başlar. Yıllarca süren bu olay kronik (süreğen) venöz (toplardamar) yetmezliği olarak adlandırılır.

Toplardamar Ne İşe Yarar

• Kalbin kulakçıklarına gelirler.

• Vücuttaki yani organlardaki kanı kalbe getirirler.

• Genellikle kirli kan taşırlar. Sadece akciğer toplardamarı temiz kan taşır.

• Kalbin sağ kulakçığına gelen ve vücutta kirlenen kanı kalbe taşıyan toplardamarlar alt ve üst ana toplardamarlarıdır. (4 tane).

• Kalbin sol kulakçığına gelen akciğerlerde temizlenen kanı kalbe taşıyan toplardamar akciğer toplardamarıdır.

• Toplardamarların içinde sadece kalp yönünde açılan kapakçıklar bulunur. Bu kapakçıklar, kanın sadece kalbe doğru akmasını sağlar, ters yöndeki hareketi önler.

• Kan akış hızı atardamarlara göre daha azdır.

• Toplardamarlardaki kan, hem kalbin emme kuvveti (kulakçıkların gevşemesiyle ortaya çıkan emme kuvveti) hem de kendisinin kasılıp gevşemesi sayesinde taşınır. (Duvarlarında esnek teller = lifler bulunur. Bu lifler kasılıp gevşeyince damar kasılıp gevşemiş olur).

• Toplardamarlar, atardamarlardan daha geniştir ve daha fazla kan taşır.

Toplar Damar Genişlemesi

Toplar damar genişlemesi, Bacaktaki varislerin nedenleri çok tartışılmıştır ama yine de belirli etkenler ileri sürülebilir. Örneğin kalıtsal olabilirler dolayısıyla supaplarda ya da da mar çeperlerinde aileden gelme bir zayıflık buluna bilir Uzun süre ayakta çalışmanın supapları zayıflat tığına ve varise yol açtığına inanılır. Aynı biçimde ge belikte Varis olayının ortaya çıktığı ve şişmanlığın bü yük ölçüde varise yol açtığı inancı yaygındır.

Bacaktaki saphenoua toplardamarında çeper za yıflığı supap bozukluğu (daha sık olarak her ikisi birden) yada damarlarda oluşan kan basıncından ötü rü varisler ortaya çıkar. Bazı hallerde bu geri basınç damarda kanın akışını engelleyen herhangi bir şeyden ileri gelebilir. Ve yine varis oluşabilir. Varisli da marlar çok büyük olabilecekleri gibi sadece küçük bir örümceğe benzeyen mavi bir leke olarak da ortaya çıkabilir. Dar bir alanı kaplayabilir ya da bütün bacağa yayılan bir damar ağı biçiminde görülebilir.

Bacaktaki varislerin nedenleri çok tartışılmıştır ama yine de belirli etkenler ileri sürülebilir. Örneğin kalıtsal olabilirler dolayısıyla supaplarda ya da da mar çeperlerinde aileden gelme bir zayıflık buluna bilir Uzun süre ayakta çalışmanın supapları zayıflat tığına ve varise yol açtığına inanılır. Aynı biçimde ge belikte varis olayının ortaya çıktığı ve şişmanlığın bü yük ölçüde varise yol açtığı inancı yaygındır.

Toplar Damar Tıkanması Çok ilerlememiş varisler pek az rahatsızlık verir. Varisli kişiler özellikle kadınlar varisli damarların görünüşüyle fazla ilgilenirler. Çoğu zaman bacaklar ağır laşır ve ağrır gibi olur topuklarda hafif bir şişme gö rülebilir: Aşırı topuk şişmesi hiçbir zaman sadece va risten ileri gelmez. Bu rahatsızlıklar en fazla kadın ların menstration (aybaşı) dönemlerinde kendisini gösterir ama özellikle uzun süre ayakta duranlarda kalıcı olabilir.

Daha ciddi rahatsızlıklara yol açan varis belirtile ri şunlardır: Çok yaygın olanlarından biri bacakların aşağı bölümünde görülen kırmızılık ve kaşıntılardır. Tırnakla kaşınarak açılmaları sonucu mikrop kapabilir ve nemli yangılı yerler oluşur (dermatidis). Sonunda deri sertleşir ve kahverengine dönüşür. İkinci so nuç küçük toplardamarlarda kan akışının durması dır. Alyuvarlar damar çeperinin gözeneklerinden de ri altına geçerler ve orada boyalarını bırakarak can lılıklarını yitirir emilirler. O bölgedeki deri yara olmaya elverişli hale gelir. Varisli damarlarda kanın dur ması yanmalara yol açar. Superficial thrombophlebitis adıyla bilinen bu rahatsızlıkta derinin altında kır mızı renkte ve dokununca ağrı veren şişkinlikler gö rülür. Bir başka sonuç da varisli damarın aşırı kaşımaktan ya da başka bir nedenden" kopmasıdır. Bu du rumda çok fazla kan akar. Bir bandajla kanayan da marın üzerine bastırılırsa kanama kolaylıkla durdu rulabilir. Kanamayı durdurmanın bir başka yolu da hastanın oturarak ya da uzanarak bacağını yürek hizasından daha yukarı kaldırmasıdır.