Tip 1 ve Tip 2 Diyabet

Diyabetin iki ana biçimi Tip 1 ve Tip 2 diye adlandırılır. Nedenleri farklı farklı olmakla ve büyük ölçüde farkı kategorilerdeki insanları etkilemekle birlikte, her ikisinde de üç ana özellik aynıdır. Tip 1 ve Tip 2 diyabetin her ikisi de yüksek düzeyde kan şekerinin dolaşıma girmesi ve aynı zamanda diğer parçalanmış besleyici öğelerin depolandıkları yerlerden artan oranJarda çıkmasıyla karakterize olan metabolizma anomalisidir (bak. Tablo Ll). İkincisi, metabolizma anomalisinin nedeni, insülin salgılamasının azalması ya da insülin eylemine duyarlılığın zayıflamasıdır.

Tip 1 diyabetlerde insülin salgılayan adacıklar zarar görmüş ya da yok olmuş olduğu için vücut çok az insülin üretebilir. Tip 2 diyabetlerde ise vücut insülin direnci denen bir durum nedeniyle artan insülin talebini karşılayamaz.

Üçüncüsü, her iki tip diyabet de sonuçta göz, böbrek ve sinir sistemi damarlarının etkilenmesi sonucunu getiren uzun vadeli komplikasyonlara varabilir. Bu komplikasyonlar kan şekeri düzeylerinin uzun süre yüksek devarn etınesine bağlıdır ve körlük, böbrek yetmezliği, ayak ülseri ve kesilmesi ve başka organların işlevini yitirmesi gibi ciddi hasarlara yol açabilir. Her iki tip diyabet de kalp rahatsızlığı ve felç riskini ciddi biçimde artırır. Kısa vadede ise çok yükselen kan şekerine müdahale edilemezse, ağır su kaybına (dehidratasyon) yol açabilir ve zihin bulanıklığına, komaya, hatta ölüme götürebilir.

Bu ortak özelliklerine rağmen bu iki tip diyabet bir çok bakımdan birbirinden farklıdır. Tip 1 diyabet özellikle çocuklarla gençlerde ortaya çıkar (bir zamanlar gençlikte baflayan diyabet deniyordu) ve yaşamı sürdürebilmek için insülin tedavisi gerektirir (Tip l'e aynı zamanda insüline bağımlı diyabet de denir). Tip 1 diyabette vücudun bağışıklık sistemi pankreasa saldırır. Bu bağı-şıklık sisteminin kendiliğinden saldırısı beta hücrelerini parçalayarak onları insülin yapamaz hale getirir.

Tip 1 diyabetin nedenleri tam anlaşılmış değildir. Bağışıklık sistemini pankreasa bu saldırıyı başlatmaya yönelten şeyin ne olduğunu bilmiyoruz, gerçi bazı genlerin bünyeyi korunmasız bı-raktığını biliyoruz. Bununla birlikte Tip 1 diyabetin yalnızca ya-şam tarzı, aşırı kilo ya da obeziteden kaynaklanmadığının bilincindeyiz; yine de, vücut ağırlığını kontrol altında tutmak ve düzenli egzersiz yapmak tedavinin önemli öğeleri arasındadır. Uzun vadeli komplikasyonlardan kaçınmak için kan şekeri düzeyinin normal bir insanırıkine olabildiğince yakın seyretmesini sağlamak kritik bir önem taşır.