Süzme (filtrasyon) İle Sterilizasyon
Süzme (filtrasyon) İle Sterilizasyon : Sıvı bir ortamda bulunan mikropları süzmek suretiyle süzüntü- ve geçmelerini önlemek ve bu suretle sıvıları sterillemek esasına dayanır. Bu amaç için kullanılan aletlere süzgeçler (filtreler) adı verilir.. Özellikle ısı ve kimyasal etmenlerle bozulan maddelerin ve serumların sterilizasyonunda ayrıca toksin ve diğer mikrop ürünlerini elde etmede, ve daha bazı amaçlar için kullanılır. Çeşitli süzgeçler vardır.Buji şeklinde sıkıştırılmış silisyumlu diyatom toprağından yapılan Berkefeld, sırsız p orselenden yapılan P a s t e u r, Chamberıand süzgeçleri, disk şeklinde sıkıştırılmış asbestten yapılan S e i t z filtreleri ve sıkıştırılmış cam tozundan ya da cam liflerinden yapılan filtreler başlıcalarıdır. Bunlar bakteri tutan süzgeçlerdir.
Buji filtreler kapalı ocaklarda kızıl dereceye kadar ısıtılarak açıklıklarında kalan bakteri ve artıklar yok edilerek yeniden çalışır duruma getirilebilirler. Disk şeklindeki süzgeçler özel si-lindir biçimindeki aygıtlara yerleştirilerek ve her işlemde kullanılmış disk atılarak kullanılırlar. Cam tozu süzgeçler asit eriyikler ile rejenere edilirler. Asbest süzgeçler alkali olup süzüntüye bu yönden etkili olabilirler. Ayrıca bunlarda ve daha az oranda cam süzgeçlerde absorbsyon özelliği oduğundan bakterilerle beraber süzülen sıvının bazı maddelerini (protein, terapötik aktif maddeler vb.) absorbe ederek niteliğini etkilerler.
Ayrıca aralıklarının açıklıkları belli ve çok küçük olan kollod- yum, sellüloz esterleri, polivinil ve benzeri maddelerden yapılmış disk şeklindeki ultra filtreler ve membran filtreler vardır. Bu filtrelerin açıklıkları 0,005 ile 1 mikrometre arasında olur. Yaklaşık 0.1. mm kalınlığında bir kağıt görünümündeki bu süzgeçler çeşitli çaplarda kesilmiş daire biçimindedirler. Özel silindir şeklindeki aygıtlara konularak ve otoklavda ya da etilen oksit ile sterillenerek kullanılırlar. Bunlar açıklıklarının büyüklüklerine göre çeşitli büyüklükteki bakteri ve virüsleri tutarlar.
En çok kullanılan türleri sellüloz asetat ve sellüloz nitratdan yapılanlardır.Filtrasyonun mekanizması membran ve ultra filtrelerin, dışındaki süzgeçlerde mekanik değildir. Esasen bu filtrelerin aralıklarının açıklıkları bir bakteri büyüklüğünden daha fazladır. Filtrasyoıı mekanizması mekanik olsaydı bakterilerin bu aralıklarda tutulmaması gerekirdi. Süzmede rol oynayan faktör adsorbsiyondur. Bakterilerin yüzeylerindeki elektriklilik, filtre aralıklarının yüzeyinde- kinden daha negatif olduğundan bakteriler bu yüzeylerde adsorbe edilirler.Ultra filtrelerde aralıklar bakteri büyüklüklerinden daha kü çük olup bunlarda filtrasyon mekanizması mekaniktir.
Filtrasyonda dikkat edilmesi gereken esaslar şunlardır:
1 — Filtreler takılı bulundukları aparey ile birlikte kullanılmadan önce kâğıtlara sarılarak otoklav veya kuru hava ile sterillenmeli, çatlaklı ve aralıkları tıkalı filtreler kullanılmamalıdır.
2 — Süzme işlemi için filtreler kendilerine uygun şekilde cam kapaklara monte edilerek ya süzülecek sıvı tarafına pozitif veya süzüntü tarafına negatif basınç uygulanarak yürütülür
3 — Açıklıkları dolmuş ve tıkanmış olan filtreler cinslerine göre alevde kızıl dereceye kadar ısıtmak (Berkefeld filtreleri) veya asit gibi maddeler geçirilmek (cam tozu filtreler) suretiyle rejenere edilirler.Süzgeçlerin Denetimi:Dokularında oluşan çatlak ve yırtıklar nedeni ile süzgeçler görev yapamaz ve tutulması istenilen mikroorganizmaları tutamaz duruma düşebilirler. Bu durumun ortaya çıkarılabilmesi için çeşitli yöntemler vardır.
a) Süzüntünün incelenmesi :Süzüntüden alman örnekler, bir kaç adet aerop ve bir kaç adet de anaerop ortama ekilerek 2-7 gün içinde bir mikroorganizmanın üreyip üremediği incelenir.
b) Süzüntü ikinci bir defa disk şeklindeki bir süzgeçten süzülür, ilk süzmede süzüntüyü bakteri karışmış ise bunlar ikinci süzgeçte tutulurlar. Bu süzgeç steril koşullarda penset ile alınır ve ortasından ikiye bölünerek yarısı bir aerop, diğer yarısı bir anaerop besiyerine atılır. 2-5 günlük enkübasyon sonunda her ikisinde de bakteri üre- memelidir.
c) Köpürme noktasının saptanması :Disk şeklindeki belli aralıklı süzgeçlerin denetiminde uygulanır. Deneyin süzme işleminden önce ve sonra yapılabilmesi bakımından üstünlüğü vardır. Dayandığı temel şudur: Süzgeçten steril saf su süzülür. Süzme bittikten sonra süzgecin açıklıklarında bir miktar su takılı kalmıştır. Pistonlu bir silindire takılıp üstten hava basıldığında ya da alttan emildiğinde kılcallık özelliği nedeni ile süzgeç aralığına takılmış olan su bir noktaya kadar yerinden atılamaz. Basınçarttırılınca ise su yerinden ayrılırken köpürme görülür. Bu köpürme noktası anındaki basınç, süzgeç aralıklarının çapı ile ters orantılıdır. (Örneğin 0,2 um aralıklı süzgeçler için 3,7 Kg/cm2, 0,45 [im aralıklar için 2,3 Kg/cm2 gibi). Yırtılmış ve bozulmuş süzgeçlerde bu direnç azalır ya da kaybolur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
