Sialadenit

Majör tükrük bezlerinin iltihabı viraj, bakteriyal ya da otoimmün nedenli olabilir. Bunlar arasında en sık görüleni, mukoseldir. Mukosel, tükrük bezi duktusunun tıkanması ve rüptürü nedeniyle tükürüğün çevre dokulara sıması sonucu meydana gelir. En sık alt dudakta travma nedeniyle ortaya çıkar. Sialadenitsin diğer nedenleri arasında daha sık görüleni, enfeksiyon viraj bir hastalık olan kabakulaktır. Bu hastalık majör tükrük bezlerinin, özellikle parotislerin büyümesine neden olur. Çeşitli virüsler kabakulağa sebep olabilirler, ancak en sık neden paranıiksovirüstür. Bir RNA virüsü olan paramiksovirüs influenza ve para influenza virüsleri ile akrabadır. Paramiksovirüs genelde ödem ve Mononukleer hücre infiltrasyonu ile giden ve bazen foksal nekroz içeren diffüz, interstisyel bir iltihaba yol açar. Kabakulak, çocuklarda kendiliğinden geçen, nadiren sekel bırakan bir hastalık iken, yetişkinlerde pankreatit ve orkite neden olur. Orkit bazen kalıcı infertilite ile sonuçlanabilir.

Bakteriyel sialadenit en sık olarak taş oluşumu (sialolitiazisı nedeniyle meydana gelen duktal obstrüksiyona sekonder olarak meydana gelir. Ayrıca, postoperatif dönem gibi ağır istedik dehidrasyon durumlarında ağız içindeki bakterilerin tükrük akımının ters yönüne, yani tükrük bezi içine doğru ilerlemesi sonucu da oluşabilir. İnfeksiyona yol açan bakteriler arasında en sık görülenler Staphylococcus aureus ve Streptococcus viridans 'tır. Kronik güçsüz bırakan hastalıkları olanlar, bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar ve oral ya da sistemik dehidrasyona yol açan ilaçlar alan kişiler akut bakteriyel sialadenit riski altındadırlar. Sialadenit interstisyel olabileceği gibi, foksal irinli nekroza, hatta absa gelişmesine de neden olabilir. Kronik sialadenit, tükrük üretiminin yavaşlaması ve buna bağlı olarak inflamasyon meydana gelmesi sonucu ortaya çıkar. En sık nedeni, hemen hemen her zaman bilateral olan otoimmun sialadenittir. Bu, 5.

Bölümde bahsedilen Sjögren sendromunda görülür. Bu hastalıkta, bütün tükrük bezleri (majör ya da minör) ve gözyaşı bezleri etkilenir ve kuru ağız (kserostomi) ve kuru gözlere (kerotokonjunktivitis sikka) neden olur. Tükrük ve gözyaşı bezlerinin kombine olarak iltihabi büyümesi (genelde ağrısızdır) ve kserostomi, nedeni ne olursa olsun, Mikulic: sendromu olarak adlandınlır. Bu sendromun nedenleri arasında, sarkoidoza, lösemi, lenfama ve idiopatim lenfoepitelyal hiperplazi başta gelir.