Radyoterapinin Lokal Etkileri Ve Tedavisi
Radyoterapinin Lokal Etkileri Ve Tedavisi : İonizan radyasyon tedavisi, deri ve deri altı dokularda çoğu zaman makroskopik olarak faıkedilemeyen lezyonlara sebep olur. Radyoterapide ilk değişiklik, küçük kan damarlarında perivaskuler fibrozisin eşlik ettiği -endarteritis obliterans- şeklinde olur. Daha sonra, hücre kromozomlarında iyileşme ve çoğalmayı önleyen direkt hasarları yanında lokal ödem, vaskuler trombozis ile doku anoksisine de sebep olmaktadır. Bu son durum, güç iyileşen ülserasyonlara, hatta 10-15 yıl içinde habis gelişime yol açabilir.Modern radyoterapi uygulamaları ile makroskopik radyasyon lezyon- larına oldukça nadir rastlanmaktadır.
Makroskopik lezyonlar; elastik olmayan, sert, ödemli veya atrofık cilt ile telenjiektazi, depigmentasyon ve hiperpigmentasyon ile kaı akterize olup, radyodermatitis olarak ifade edilmektedir. Radyasyon ülserleri de ıadyodermit tanımı içine girmektedir. Bu lezyonların insidansı, radyasyonun dozu, tipi ve uygulama şekline göre değişmektedir. Basit radyodermatitis dışında, mastektomili vakalarda; radyoterapiye bağlı lokal komplikasyonlar, genel olarak:" - Kaburga veya klavikulada radyonekroz,- Göğüs duvarı ülserasyonu,- Brakiyal pleksus lezyonları,- Aksiller kontraktür,- Kolda lenfödem,- Akciğerde radyasyon lezyonları,
- Koroner yetmezlik,- Habis degenerasyon" şeklinde sayılabilir. Kaburga ve klavikulanın radyonekrozu (osteoradyonekroz) nadir bir radyoterapi komplikasyonu olmakla birlikte cerrahi tedavi gerektirir. Nekrotik toraks duvarı debrit- manından sonra defekt; fasiokutan, muskulokutan flebler ile tamir edilir.Bu lezyonlarda, latissimus dorsi muskulokutan flebi ile rektus abdomi- nus muskulokutan flebi, defektleı in kapatılması, için uygundur. Ancak, sonuncusu lokal radyoterapiden daha az etkilenir ve vaskuler hasarı da az olduğundan tercih edilmektedir. Keza, göğüs duvarı ülserasyonlarında aynı teknikle tedavi edilmektedir.Radyoterapi, plevra veya akciğer parankimasında fibrozis ile karakterli lezyonlara sebep olabilir. Böyle bir durumu, metaztatik kanserden ayırımı zor olabilir. Keza, sol mastektomiden sonra yapılan radyoterapi ile kar- diak fibrozis ve koroner trombozis ile koroner damarlarda yetersizliğe yol açabilir.Radyoterapiden sonra, brakiyal pleksus hasarı nadir değildir.
Progre- sif motor paralizi veya diğer fonksiyonların kaybı, ciddi gece ağrıları ile kendini gösterir. Hızla gelişen paralizi ve gece boyunca ciddi ağrı varsa veya aksillada lokal tümör nüksü şüphesi olan vakalarda ıolatif cerrahi tedavi endikasyonu vardır. Ancak, brakiyal pleksus lezyonlarında, radyoterapiye bağlı fibrozisin anatomik yapıyı değiştirmesi ve aşırı kanama ile birlikte olması sebebiyle ameliyat, teknik bakımından zordur. Cerrahi tedavi, fibıotik skar dokusunun revizyonu veya nüksün eksizyonu ile nöroliz yapılması, bu şekilde ağrının giderilmesi, pıogresif paralizinin reinervas- yonu yapılması, çoğu kez başarısızdır.
Bu ameliyat, titiz bir disseksiyon gerektirir. Zira, cerrahi tedavi tamamen başarısız bir şekilde sonuçlanabilir, hatta ameliyatın, kolun kaybedilmesi gibi riski de vardır.Radyoterapinin diğer lokal komplikasyonları; aksiller kontıatür, kolda lenfodem gelişimi ve habis degeneıesanstır. Bu konular, kitabın diğer bölümlerinde bahsedildiği için burada ayrıca bahsedilmeyecektir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
