Normal Periferik Yayma ve Kemik İliği Morfolojisi

Kemik iliği aspiratının ve periferik yaymasının morfolojisi öncü hücrelerin çoğalmasını, olgunlaşmasını ve erişkin hücre oluşumunu değerlendirmek için duyarlı bir ölçümdür. Kemik iliği biopsisi selülariteyi tahmin etmek için kullanılır. Yaşlanmayla beraber yağ hücrelerinin hematopoetik hücrelere oranı yavaşça artar. Genç bir erişkinde kemik iliği biopsisinin 1/3 'ünden azını yağ hücreleri oluştururken yaşlı bir hastanın kemik iliğinin %SO'sinden fazlasını yağ hücreleri oluşturur. Bu oranın ters dönmesi hematopoeitik hücre hiperplazisini gösterir.

Kemik iliği selülaritesi ve dağılımı teknesyum 99 veya indiyum 111 taraması ile ya da MRG ile değerlendirilebilir. İndiyum demir gibi başlıca eritroid öncü hücreler tarafından tutulurken teknesyum kemik iliğinin retikuloendotel kısmını gösterir. Sağlıklı bir yetişkinde kemik iliği aktivitesi uzun kemiklerin proksimal kesimleri ve aksiyal iskeletle sınırlıdır. Displastik sendromu olan hastalarda kemik iliği aktivitesi uzun kemiklerin gövdelerine, kafatasına ve bazen ekstramedüller bölgeye yayılabilir.

Wright - Giemsa ile boyanmış kemik iliği aspiratı her hücrenin çoğalma ve olgunlaşma yolunun canlı bir şekilde gösterir. E/G oranı eritroid öncülerin myeloid hücrelere tahmini oranıdır. Diğer hücreler normal kaldığı sürece bir hücre dizisindeki çoğalmada belirgin azalmayı ve artışı göstermede oldukça yararlıdır. Eğer bozukluk tüm hücre dizilerini kapsarsa yararı azalır.

Tek bir hücrenin morfolojisi de ayrıca önemlidir. Hücrelerin kemik iliği aspiratında yayılımı rastgele değildir. Büyük büyütmede başlıca hücre tiplerinin sayısını tahmin etmek mümkündür. Örneğin kemik iliği granülosit rezervini oluşturan olgun granülositler tüm hücrelerin %2S'ini oluştururlar. Diğer %2S'lik kısım büyüklükleri, çekirdek şekilleri ve sitoplazmadaki granülleri ile ayrılan gelişmekte olan myelositler ve monositlerden oluşur. Olgunlaşmakta olan myelositler çekirdeklerine, primer ve sekonder granül içeriğine göre promyelosit, myelosit ve metamyelosit gibi alt gruplara ayrılır. Eritroid öncüleri hemoglobin taşıyan sitoplazma ve çekirdekten oluşur. Bu hücrelerin sitoplazmalarında granül saptanmaz. Bu hücre grubu kemik iliği hücrelerinin %80'den fazlasını oluşturur.

Megakaryosit, lenfosit,plazma hücreleri, mast hücreleri ve differansiye olmamış blastlar gibi çeşitli küçük grup hücre populasyonları da bulunur. Mega karyositlerin sayılan ve morfolojik karakterleri düşük büyütmede en iyi şekilde değerlendirilir. Büyüklüğüne ve çok çekirdekli yapısına bağlı olarak megakaryositleri kemik iliğinde ayırt etmek zor değildir. Kemik iliğinin %1'den azını oluşturduklarından çoğalma seviyelerini tahmin etmek kolay değildir.İmmuntrombositopenisi olan hastalarda megakaryositlerin sayısında artış beklenir. Ayrıca hücre morfolojisinde bozukluklar örneğin çekirdek ploidisinde azalma displastik kemik iliğinde beklenen bir durumdur.

Kemik iliği aspiratında lenfosit sayısı değişkenlik gösterebilir. Normal bir kemik iliği lenfosit hiperplazisi olan bölgesel alanlar kapsar ve bu alanlardan bir yerden örnek alınırsa aspiratın %20'sinden fazlasını lerıfositler oluşturabilir. Ayrıca bazen büyük büyütmede bazı alanların lenfositlerin çoğunluğu oluşturduğu bazılarında seyrek rastlandığı alanlar gibi düzensiz bir dağılım izlenebilir. Primitif blastlar, plazma hücreleri ve mast hücreleri gibi diğer hücre dizileri total hücre populasyonun %S'ini geçmemelidir. Mast hücreleri kemik iliği stromasına entegre olmuşlardır. Bu yüzden bu hücreler en iyi olarak stromal partiküllerin küçük büyütmede izlenmesi ile değerlendirilir.

Hücre morfolojisi hücre boyutu, çekirdek büyüklüğü ve şekli, çekirdeğin sitoplazmaya oranı; nükleolus varlığı, sayısı ve boyutu ve sitoplazmik granül varlığına göre hücre olgunlaşmasındaki kusurlar hakkında bilgi verir. Lösemiler morfolojik olarak primitif zayıf differansiye hücrelerin çoğalması ve hücrelerin morfolojisinin bozulması ile karakterizedirler. Hücre ve çekirdek boyutunda artışlar, çekirdekte bir veya daha fazla büyük nükleolusların bulunması, olgunlaşmadan hücre çoğalmasının olması malignite lehine bulgulardır. Displastik ve sideroblastik anemiler öncü hücrelerin olgunlaşmasındaki temel bozukluklara göre tanımlanırlar. Genç hücreler baskınlık gösterdiği için hücreler megalobiastik görünürler (olgunlaşma duraklaması) ve çoğu olgun hücre yapısı bozulmuş çekirdek taşırlar. Sideroblastik anemiler perinükleer dağılım gösteren sitoplazmik demir granülleri ile karakterizedirler.