Laryngitis Chronica
Laryngitis Chronica : İltihabi processus neticesi uzun müddet devam eden ve ses kısıklığından başka fonksiyonel değişiklik göstermiyen bir hastalıktır.Hastalık larenksin bütün kısımlarında olabilirse de derin kısımları nadiren hastalandırır, çok defa mviköz, submüköz konjonktiv dokuda yer alır veya en ziyade kordlarda olmak üzere bazı mıntakalarda yerleşir. Bunun aksine olmak üzere sifilis, tüberküloz daha mahdut sahalarda yerleşir fakat meydana getirdikleri lezyonlar derin tabakalara kadar nüfuz eder. Prof. Rebttu kronik laren- j i tisi spesifik hastalıklardan şu şekildeki tarifle çok güzel ayırd ediyor. «Spesifik hastalıklar larenks cidarını ısırırlar, kronik larenjitis ise yalamakla iktifa eder».
J2TY0L0JÎ — Çok defa gripal olmak üzere akut veya sub-akut larenjitis- lerin kronik hale geçmesi, burun ve farenksin kronik hastalıkları, lokal tahriş konjesyonlar, sesi yormak veya iyi şekilde kullanmamak, bazı diyatezik hastalıklar neticesi değişik sebeplerden olur.Kızıl, difteri ve en fazla gripten sonra, hazan da üşütme neticesi meydana çıkar. Her ne şekilde olursa olsun kronik larenjitis daha önce geçirilmiş akut veya sub-akut larenjitislerden sonra olur. Sık sık tekerrür eden larenjitislerden sonra iyileşme tam olmaz.
Puseler sık olarak tekerrür eder, devamları uzun olur, bu halin neticesi de hastalık kat’i olarak yerleşir, bir daha geçmez.Burunda teneffüse mani hallerin hastalığın meydana gelmesinde rolü mühimdir. Daima ağızdan nefes almak mecburiyetinde olan bir kimse burundan geçmek suretile ısınmamış, çok kuru havayı teneffüs eder, rinofarenks tarafından tutulmamış, burun müküsünün Bakterisit hassasına tabi olmamış patojen faktörler doğrudan doğruya larenks mükozasile temasa gelir. Bu hale büyüklerde konka hipertrofileri, deviasyonlar çocuklarda ise vejetasyonlar sebep olur. Akut veya kronik amigdalitlerin rolü ikinci derecededir.Şoför, aşçı, makinist, kimyager, taş ameleleri gibi bazı mesleklerde çalışanların devamlı soğuk veya sıcağa, muharriş buharlara maruz bulunmakla kronik larenjitis husule gelir. Tütün, alkolün hastalığın meydana gelmesinde rolleri büyüktür.
Öğretmenler, avukatlar, ses sanatkârları uzun müddet konuşmak veya şarkı söylemek mecburiyetinde olduklarından sık olarak kronik larenjitise tutulurlar. Burada konuşmak veya söylemek zorunda olanların çok defa bulundukları mahallin kapalı olmasının önemi büyüktür. Larenksin yorulması neticesi ınüko- zada konjesyon görülür. Söylemekte İsrar edildiği taktirde kronik larenjitis yerleşebilir.
Bazı genel hastalıklarda larenkste konjestif puseler meydana getirebilirler. Gutta, albüminüride, diyabette, hepatitlerde, gastro - entestinal teşevvüşler gösteren kimselerde kronik larenjitis görülür.Yaşama şartları bakımından hastalık daha ziyade erkeklerde görülür. Kadınlarda ayni şartlarda bulundukları taktirde ayni şekilde hastalığa maruz bulunurlar. Hastalık daha ziyade 30 - 40 yaşlar arasında görülür, ihtiyar ve çocuklarda nadirdir. Soğuk rutubetli havalar hastalığın husulünü kolaylaştırır.
PATOLOJİK ANATOMİ— Larenks mükozası diğer taraflarda olduğu gibi epitel ve koryondan ibarettir. Epiglotun serbest kenarında ve ön yüzünde, ari - epiglottik kıvrımların üst kısmında, inter - aritenoid mesafede, kord vokallerin alt kısmında, Kord vokallerde çok katlı yassı, diğer kısımlarda ise silendrik epitelle örtülüdür. Bu iki çeşit epitel arasında intikal tedrici olur.
Koryon tabakası konjonktif doku elemanlarından müteşekkil olup üst kısmı lenfoid dokularda görülen retikiilüm dokusuna benzer şekilde yuvarlak hücreler, lökositler ihtiva eder. Bunlar bazı kısımlarda lenf folikiillerini hatırlatır şekilde yığınlar halinde görülür. Derin tabakada ise hücreler ve elastik liflerden müteşekkil konjonktif elyaf mevcuttur. Yine koryonun derin tabakalarında, mikst sero - miiköz glandlar mevcuttur.Kronik larenjitis başlangıçta larenks mükozasında yaygın konjesyon ve glandlarda hipersekresyon meydana getirir.
Epitelyum derin tabakaların lenfatik hücre birikmesi olur. Kapilerler genişler. İltihabın şiddetli olduğu hallerde hastalık koryonun sathi tabakalarına geçer, konjonktif ve elastik lifler arasında fazla miktarda lökosit bulunur. Glandların ifrazı granülöz vasıf alır. Epitelyum bazal mandıranı koryondan gelen muhacir hücreler tarafından istilâ edilir. Serö - müköz glandların hipertrofisi neticesi vantriküler ve aritenoid mesafede bir kaç milimetrelik kalınlaşma meydana getirir. Lökositle enfiltre koryon glan- düler atrofi neticesi kalınlaşır.
Epitelyum sathı intizamını kaybeder. Iltilıalıi reaksiyon tekerrür ederse larenksin vibratil epitelyumu aritenoidlerde ve band vantriküllerde pavimantö olur. Pavimantö epitelle örtülü kısımlarda çok fazla kalınlaşma husule gelir. Sathi kısımları yassı, keratinizasyona meyilli hücrelerden teşekkül eder. Bazan da titrek tüylü silendirik epitelyumun pavimantö epitelyuma tahavvülü bütün larenks mükozasında görülebilir.
BELİRTİLER — Kronik larenjitisin bütün şekillerinde devamlı ses kısıklığı mevcuttur. Genel hal normaldir. Lokal ağrı yoktur. Bazan boğazda batma yanma, kuruluk, gıcıklanma gibi yabancı cisim hissi mevcuttur. Bu haller ken- töz vasıfta öksürük nöbeti tevlit edebilir.Larenkste mükozite mevcudiyeti sesin temizliğini kaybettirir. Ses kolaylıkla zayıflar.Hasta kazıyarak öksürmek suretiyle kordlarda biriken miikoziteleri atmaya uğraşır. Ses sür’atle perdelenir.Hastalığın başlarında bu teşevvüşler uykudan kalkıldığı vakit görülür.
Hasta glottisinde biriken ifrazları çıkarmak için uğraşır. Mükoziteler çıkarıldıktan sonra ses normal bale gelir. Günün muayyen saatlerinde mükoziteler tekrar birikir ve temizlemek için ayni eforlar tekrar edilir. Ses sabahları açıktır, kapanma akşama doğru olur.Seste husule gelen değişikliğin şiddeti muhteliftir, fakat hiç hir zaman ses tamamen kaybolmaz.Hastalar konuşmaya başlayınca çok defa boğazlarında gıcıklanma hissederler., bunu öksürük nöbeti takip eder. Az miktarda müko - püriilant vasıfta balgam çıkar.
KLİNİK ŞEKİLLERİ
BASİT LARYNGİTİS CATARHALİS CHRO-NİCA — Akut veya sub - akut puselerden sonra olur, çok defa kronik trakeo - bronşit seyrinde husule gelir. Bu tip en ziyade ses sanatkârlarında ve kronik farenks hastalıkları olan kimselerde görülür.Ses süratle yorulur, zayıflar, sonra kısılır. Devamlı olarak boğazı kazıma neticesinde pişmiş pirinç tanesi şeklinde ifrazat çıkarılır. Bu hal bazan tik şeklini alır.Muayenede akut larenjitislerde olduğu gibi epiglottis hastalığa iştirak etmez. Bazan lekeli ve daha az sarı renkte görülür. Üstünde damar teressümatı mevcuttur.
Aritenoidler arası mesafe ve band vantrikiilerler koyu kırmızı renktedir. Hastalık en ziyade kordlarda görülür. Beyaz sedef renkleri kaybolmuştur, cilâsızdırlar. Gri pembe veya koyu kırmızı renkte görülürler. Bazan da ü- zerlerinde damar teressümatı bulunur. Serbest kenarlarında gri sedef renginde koyu yapışkan ifrazat mevcuttur. Bazan ise bu mükozite bütün larenks müko- zasını örtmüş olarak gözükür.
II— LARYNGİTİS CHRONİCA HYPERTROFİCA — Basit larenjitis kataralis kronika’yı meydana getiren sebeple olur. Burada pavimantö epitel hiperplazisi ve titrek tüylü silendirik epitelin pavimantö epitele tahavvülü, koryonun dermo - papilaire hiperplazisi mevcuttur, pakidermizasyon larenks mükozasının muhtelif kısımlarında teşekkül eder, değişik şekiller meydana getirir.
A — BASİT, YAYGIN KORDİT PAKİDERMİK — En sık görülen şeklidir. Kordların birinde veya ikisinde birden hipertrofi mevcut olup silendirik şekil almışlardır.
B - KORDİT PAKİDERMİK VERÜKÖZ — Kordların üzerinde ve aritenoidler arası bölgede gayri muntazam, küçük yuvarlak nodoziteler mevcuttur.
C— KORDİT HİPERTROFİK POSTERİYÖR— Hastalık, aritenoidlerin vokal çıkıntısındadır. Bu kısımda kordlarla küpiliform çıkıntılar vardır ve bunlar karşılıklı olarak yer alınış olup fonasyonda birbirlerinin içine girerler.
D — ARİTENOİDLER ARASI BÖLGE PAKİDERMİSİ — Sık olarak sigara tiryakilerinde görülür. Burası önceleri kadife manzarasında olup sonraları mürifornı manzara gösterir. Stile ile yapılan muayenede serttir, girintiler arasında ülserasyon bulunmaz
E — KORDLARIN BEYAZ PAKİDERMİSİ (Lökoplazi)— Hastalık bir kordda başlar beyazımtrak ve veriikö bir manzara husule gelir. Kord bazan girintili, çıkıntılı, parçalanmış manzara gösterebilir. Bu bale bazan band vantri- klilerlerde ve çok defa buna benzer lezyonlara dil üzerinde, yanakların iç yüzünde ve bilhassa komisura yakınlarında rastlanır.Nadir olarak fena tabiatlı tiimör tahavvülii görülürse de bilhassa bir kordda oturduğu zaman kaide olarak iyi tabiatlıdır.
Lökoplazinin sifilitik bir zeminde inkişaf ettiğini nazarı itibare alan bazı müellifler buna para - sifilitik bir lezyon olarak telâkki etmişlerdir. Hastalık her türlü tedaviye mukavemet eder.
III —VANTRİKÜL EVERSÎYONU İLE BİRLİKTE GÖRÜLEN LARENJİTİSLER — Kronik iltihap vantrikül kavitesine yerleştiği vakit husule gelen şişlik vantrikül kavitesini daraltır, bu sebepten kord vokal üzerinde çıkıntı husule gelir. Bu çıkıntı vantrikül mükozası larenks cidarına çok sıkı yapışık olduğundan submukoz konjonktif dokunun hiperplazisinden ibarettir. Çıkıntı dolayısiyle kordun hareketi ve çıkıntılar büyük olursa nefes alma zorluğu olur.
IV— LARYNGİTİS CHRONİCA SUBGLOTTİCA — Bu tip kronik larenjitisler çok defa Tbc. Sy. Skleromada görüleceği gibi mükerrer stridvilöz larenjitis puseleri, adi akut larenjitis, tifo, tifüs, erizipel gibi ateşli hastalıklar neticesinde husule gelir. Son şekillerde görülen tümefaksiyon spesifik hastalıklardaki kadar büyük olmaz. Muayenede larenks vestibülümünde üstte band vantrikülerler, altta kord vokaller ve onun altında kordların altında çıkıntı gösteren lıypo - glottik kalınlaşma görülür. Çıkıntılar spesifik larenjitişlerde olduğu gibi kırmızı değil pembe renktedir.
V— ÇOCUKLARIN LARYNGİTİS CHRONİCA’SI — En ziyade 5 - 10 yaşlar arasında görülür. Hastalık başta kızamık olmak üzere boğmaca, kızıl, tifo ve üıükerrer grip gibi enfeksiyöz hastalıklar, sesin iyi kullanılmaması veya sesin yorulması neticesi husule gelir. Adenoid vejetasyonların hastalığın husulündeki rolü mühimdir. Bu şeklin muhtelif tipleri vardır.
a) LARYNGİTİS NODOSA— Büyüklerde olduğu gibi nodüller simetrik olarak kordların ön üçte birile arka üçte ikisinin birleşmesinde yer alan pembe renkte teşekküllerdirUfak olmalarına rağmen fonasyonda kordların birleşmesine mani olur. Büyüklerde hemen yalnız kadınlarda görülen hastalık kız ve erkek çocuklarında ayni şekilde görülür.
b) ARPA TANESİ MANZARASI GÖSTEREN LARENJİTİS — Kordla- rın ön üçte ikisi tümefaksiyon gösterir. Serbest kenar konveks olup fonasyonda arka üçte bir kısım açık kalır ve oradan hava geçer.Bu şeklin büyüklerde görülmemesini her zaman şifa ile neticelendiğinin bir delili olarak kabul etmek lâzımdır.
c) MUSKULER ATROFİ GÖSTEREN LARENJİTİS — Kordların serbest kenarında hazan ön komisuradan vokal çıkıntıya kadar oluk tarzında girinti görülür. Bu girinti bazan tek, hazan çift taraflı olur ve tiro - aritenoid kasın derin atrofisini gösterir. Atrofi tiro - aritenoid ve aritenoid'de ayni zamanda olursa glottisde deformasyon olur.Ses kısıklığı yaşla ve konuşmada tatbik edilecek dikkatli tedbirler neticesi kaybolur.
VI— LARYGİTİS DİATHESİCA— Hastalık konjestif puselerle başlar. Gebelik ve menapozda puselerin devamı kısadır. İodure de potessium gibi bazı ilâçların alınması veya bazı gıdaların yenmesi neticesi de ayni hal görülebilir.Larenks hiperemisi nöro - artıitizm adı altında toplanan diyabet, gut, obésité gibi diyatezik hastalıklarda devamlı olur ve kronik bal alır.
VII — MESLEKİ LARENJİTİSLER — Sesini iyi kullanmayan veya yoran ses san'atkârları, gayri müsait şartlar altında bağırarak konuşmak mecburiyetinde olan satıcı, tellâl, veya dumanlı salonlarda sık konuşan hatiplerde kronik larenjitis husule gelir.Başlangıçta ses kudretinde azalma vardır, muayenede larenks mükozasında istirahat sırasında kaybolan ve eforla meydana çıkan yaygın kırmızılık görülür. Bu halin devamı neticesi konuşmak mecburiyetinde olanlarda hipertrofik tiple larenjitis, ses sanatkârlarında ise nodüller tipte larenjitis husule gelir.
LARYNGÎTlS NODOSA — Kordların serbest kenarında ön 1/3 ile arka 2/3 birleşiminde meydana gelen fibro-epithélioma’dir. Simetrik ve bilateral olur. Tiz seslerde şiddetin azalması bazan diplophonie de bulunur. Muayenede kord- larda fonasyonda tam karşılaşma olmaz, ifrazat birikmiş olarak görülür.
AYIRIM DİYAGNOSTİK — Kronik larenjitişlerde diyagnoz değişik klinik şekillere göre yapılmalıdır. >Kronik kataral larenjitisde kırmızılık bütün larenks mükozasında olduğundan Tb. veyahut Sy. le karıştırılabilir. Tüberkülozdaki kırmızılık yaygın olup kordların serbest kenarlarında daha belirlidir. Yumuşak damaktaki renk so- lukluğu ile kontrast teşkil eder.
Kord incelmiştir çok defa kronik larenjitisde görülen etli ve hatta silendrik manzara görülmez. Tüberkülozda vestibülümde müko-pürülant ifraza karşılık kronik larenjitisde kordların serbest kenarlarına sıkıca yapışmış yuvarlak yapışkan ifrazat mevcuttur. Bundan başka tüberkülozda hastanın genel durumu, bakteriolojik ve radyolojik muayeneler hastalığın teşhisini kolaylaştırır.İkinci devre sifilisde kordların kırmızılığı çok şiddetlidir. Fakat mükoza yer ) er süb-normal renk gösterir. Bu devrede yanak mükozasında, dilde plâk miiközler mevcuttur, iyi bir muayene ile de yer yer küçük ganglion bulmak mümkündür. Üçüncü devrede ise teşekkül eden gom sifilitikten ayırd edilir. Se- rolojik muayene kat’i netice verir.
Pakidermik hipertrofik larenjitisin verüköz şeklinde kordların granülöz manzarası tüberkülozu düşündürür. Fakat muaynede iilserasyon görülmemesi tüberkülozdan uzaklaştırır.Aritenoid bölgedeki pakidermide başlangıç tüberkülozla karıştırılabilir. Fakat burada da dikkatli muayene neticesi ülserasyon görülmemesi ve aritenoid- lerde enfiltrasyon bulunmaması, kord hareketlerinin normal oluşu ile tüberkülozdan ayrılır.Hipertrofik posterior kordit şeklinde ise fena tabiatlı tümörlerle karıştırılır. Kat’i teshis biyopsi ile konur.
Lökoplazik şekilde hiperkeratozik manzara ve beyazımtrak verüköz renkle kolaylıkla teşhis edilir. Başlangıçta sifilisi düşündürür. Daha sonraları papil- lamatozla karıştırılabilir. Fakat vejetasyonların büyümemesi, proliferasyon göstermemesi, dispne bulunmaması ve yalnız ses kısıklığı olması kronik larenji- tisi düşündürür.Sub - glottik şekli Tb. Sy. ve kanserden ayırmalıdır.
TEDAVİ — Kronik larenjitisin değişik klinik şekillerinin her birinin tedavisi ayrı olmakla beraber hepsine birden uygun gelen tedavi şekli mevcuttur, hastaların ayni ihtiyat tedbirlerine dikkat etmeleri gerekir.Lokal olarak burunda veya nazo-farenkte teneffüsü engelleyen maniler kaldırılır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
