Konuşmayı Takip Etme Yöntemi
Konuşmayı Takip Etme Yöntemi : Konuşmayı takip etme bir tanımlama yöntemidir. Uzman konuşmanın bir kısmını sunar ve koklear implant kullanıcısı ne anladıysa tekrarlar. Uzman mesaj doğru olarak alınmışsa bunu onaylar. Anlama (yorumlama) bu aşama için gerekli değildir. Ancak gerekli olduğunda daha ileri düzeyde yol izleme teknikleri kullanılır.
Amaç, her seansta iletişim uygulamasını en kısa sürede tamamlayabilmektir. Bu uygulama sonucunda koklear implant kullanıcısının doğal ortamlarda iletişimde ne kadar başarılı olabileceği tahmin edilebilir.
Paragraf izleme’de kullanılan hikayeler dil gelişimi amaçlı olarak da kullanılabilir. Hikayede geçen yeni kelimelerin anlamları açıklanır ve değişik cümlelerde kullanılır. Kavramlar tartışılır, kelime ayırt etme, tanıma ve tanımlama becerileri konularında çalışılır.
Uygulama
Uzman özel olarak tasarlanmış paragrafları, gazete haberlerini, kısa hikaye ve öyküleri okur. Özel olarak hazırlanmış paragraflar hece sayısına ve paragrafın konusuna (aşina olunan ve bilinmeyen) göre özel olarak seçilmiş kelimelerden oluşur. Materyal koklear iınplantlı kişinin belli bir sürede algılayabildiği ifade uzunluğuna (cümleler, kelimeler, ifadeler) göre sunulur. Cümlelerin bitişlerinin belli edilmemesi koklear implant kullanıcısının tahmin etme becerisini az kullanmasını sağlamak ve gcrçektenne söylendiğiniş anlamaya yönlendirilmesi açısından önemlidir.
Örneğin;“
Dondurma, çocukların çok sevdiği, özellikle sıcak aylarda yenen tatlı bir yiyecektir. Çikolatalı, karamelli, vanilyalı ve meyveli çeşitleri vardır.
”YÜKSEK ORANDA TAHMİN EDİLEBİLİR:“
Dondurma,/ çocukların çok sevdiği,/ özellikle sıcak aylarda yenen/ tatlı bir yiyecektir/. Çikolatalı,/kaymaklı, /vanilyalı ve meyveli çeşitleri vardır/.
”DÜŞÜK ORANDA TAHMİN EDİLEBİLİR:“
Dondurma, çocukların/ çok sevdiği, özellikle/ sıcak aylarda yenen tatlı/ bir yiyecektir/. Çikolatalı, karamelli, vanilyalı/ ve meyveli/ çeşitleri vardır.
”Yol izlemede basitten basitten zora doğru ilerleyen bir uygulama takip edilir;
1. Koklear implant kullanıcısına yazılı metinin bir kopyası verilir. Uzman metni okurken koklear implant kullanıcısı parmağı ile önündeki metinden okunanı takip eder. Eğer koklear implant kullanıcısı doğru olarak takip edemiyorsa, uzman okuduğu bölümün başına döner ve tekrarlar.
Koklear implant kullanıcısına metnin bir kopyası verilir. Koklear implant kullanıcısı uzmanın ardından okunan bölümü tekrarlar. Doğru olarak takip edemiyorsa okunan bölümün başına dönülerek tekrar okunur ve tekrar etmesi istenir.
2. Bütün yazılı ipuçları kaldırılır. Ancak koklear implant kullanıcısına okunacak metnin başlığı ve konusu hakkında dudaktan okuma da kullanılarak ipucu verilir. Koklear implant kullanıcısından duyduğu ifadeyi tekrarlaması istenir.
3. Materyal herhangi bir ipucu veya başlık kullanılmadan sunulur. Koklear implant kullanıcısı klinisyenin ardından klinisyen okumaya ara verdiğinde duyduğunu tekrarlar.Koklear implant kullanıcısı uygulamada zorluk çekerse, aşağıdaki stratejiler uygulanabilir;
1. Okunan bölümleri kısa ifadeler veya gerekirse tek kelimeler olarak kısaltılır.
2. Artikülasyonu abartarak (ses şiddetini arttırarak, duraklamalar koyarak, konuşma hızını düşürerek, zayıf heceleri vurgulayarak, ünlü sesleri uzatarak) ifade tek tek kelimer halinde sunulur.
3. Eş anlamlı kelimeler kullanılır, kullanılan cümle yapısını değiştirilir, daha önce düzenlenmiş bir heceleme kodu geliştirilebir.
4. Yukarıdaki stratejilerin hiç biri işe yaramazsa kelime veya ifade dudaktan okuma ile sunulur. Koklear implant kullanıcısı mesajı tam olarak ayırt ettiğinde tekrar işitsel olarak sunulur.
5. Gecikmeleri engellemek için, mesajın bu bölümü anlaşılmamışsa bu kısım atlanır ve daha sonraki seansta tekrar gündeme getirilir.
Koklear implant kullanıcısı metni takip etmeyi başabiİtliğinde, konuşmayı izlemede karşılıklı konuşmadaki işlevliği ispatlanmış demektir. Yani, koklear implant kullanıcısı ile karşılıklı konuşulduğunda tiim görsel ipuçlar kaldırılarak yol izlemede olduğu gibi puanlama yapılabilir.
Puanlama:
Puanlama aşağıda tarif edildiği şekilde yapılır;
1. Yol izleme materyali 20 dakika gibi kısıtlı bir sürede sunulur. Buna alternatif olarak uzunluğu (kelime sayısı) bilinen bir hikaye veya paragraf herhangi bir zaman kısıtlaması kullanılmadan sunulur. Aktivitenin başlama ve bitiş zamanları not edilir. Harcanan süre hesaplanır.
2. Bu zaman diliminde söylene ve hasta tarafında doğru olarak tekrarlanan kelime sayısı hesaplanır ve not edilir.
3. Söylenen kelime sayısı harcanan zamana (dakika olarak) bölünerek kelimeleri doğru olarak izleme sayısı ortaya çıkar. Dakika başına düşen kelime sayısı oranı aynı zamanda iletişimdeki etkinliği ölçer. Sonuçlar uzmana işitme kayıplı kişinin günlük karşılıklı konuşma ortamlarında ne kadar etkin iletişim kurabileceği konusunda bilgi verir.
Özel Konuısmavı Takip Etme Teknikleri Ne Zaman Sunulur?
DüzevA
Bu düzeydeki konuşmayı takip etme tekniklerinde koklear implant kullanıcısının daha önceden bildiği hikaye, öykü, masal veya kısa paragraflar kullanılır. Hikayelerdeki kelime uzunlukları değişiklik gösterir.Aynı oturumda bilginin ancak kısa bölümleri verilir.Metin basitten zora doğru ilerleyen bir hiyerarşiyi izleyerek uygulanır.Örnek: Çift ve çok heceli kelimelerden oluşan kelimeleri içeren paragraf.
Düzey B
Bu aşamada kullanılan materyaller koklear implant kullanıcısının daha az tanıdığı ve daha zorlaştırılmış paragraflardır. Bir gazete, dergi haberi ya da kısa bir hikaye kullanılabilir.Düzey A’dakilere göre daha uzun ifadeler kullanılabilir.Metin hiyerarşik düzene göre ikinci seviyede sunulmalıdır.Hiyerarşik düzendeki üçüncü aşama ise daha basit materyaller kullanılarak uygulanabilir. Bu basit öykülere ya da hikayelere dönmeyi gerektirebilir.
Düzey C
Bu aşamada metin tamamen ortadan kaldırılır. Koklear implant kullanıcısına sunulacak paragrafın başlığı ya da konusu hakkında kısa bilgi verilir.Her seansta bir kitabın belirl i bölümlerini kullanmak koklear implant kullanıcısının kavramları anlamsına yardımcı olur.
Düzey D
Hiyerarşik uygulamalardaki 3. Seviye seçilir. Ancak Düzey C deki uygulamalara göre daha zor materyaller seçilir.Hiyerarşik uygulamalardan 4. Seviye seçilir. Daha kısa hikaye ve öyküler kullanılarak koklear implant kullanıcısının konuyu daha kolay anlaması ve tahmin etmesi sağlanır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
