Kolesterol Nasıl Düşer

Kolesterol beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar, karaciğer başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak bulunan ve yaşam için gerekli olan mum kıvamında yağımsı bir madde. İnsan vücudu kolesterolü kullanarak hormon, D vitamini ve yağları sindiren safra asitlerini üretiyor.

Tüm bunlar için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterli. Kanda artan kolesterol, kan damarlarında birikiyor ve kan damarlarının sertleşmesine, daralmasına yol açıyor. Uzmanlar, kolesterol seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi ve kaydedilmesinin önemine dikkat çekiyor.

Kandaki kolesterol miktarının yüksek olması sağlığı ciddi bir şekilde tehdit eder. Bazı damarların iç yüzeyinde birikerek damarların yavaş yavaş tıkanmasına sebep olur. Bu tıkanma, kalbe giden kan miktarının azalmasına ve dolayısıyla kalp ve damar hastalıklarına yol açar. Yüksek kolesterol hiç belirti vermeden sinsice gelişir ve yüksek kolesterolu olan insanlar kendilerini son derece iyi hissedebilirler. Bu nedenle bütün erişkin çağdaki hem kadın hem de erkeklerin belirli aralıklarla kolesterollerini ölçtürmeleri gerekir.

Kolesterol seviyesini etkileyen en önemli faktör besinler yolu ile aldığımız yağların türü ve miktarıdır. Yağlı sığır ve koyun eti, tam yağlı süt ve peynir, tereyağı gibi ürünlerden ve margarinden mümkün olduğunca uzak durmak gerekir. Tercihen yemeklerde zeytinyağı ve soya yağı ve mısırözü kullanmak en doğrusudur.

İyi ve kötü kolesterol

Yapılan istatistiklere göre; kalp krizlerine yolaçan sebeplerin başında kolesterol, yüksek tansiyon, sigara ve şeker hastalığı geliyor. Bu istatistiklerden de anlaşılacağı gibi, kalbimizin baş düşmanlarından biri olan kolesterol olduğu herkes tarafından kabul ediliyor.

Halk arasıda iyi e kötü huylu kolesterol olarak adlandırılan kolesterol türlerinin vücuttaki etkileri de farklı oluyor. Kötü huylu kolesterol (LDL), organlara ve damarlara kolesterol yüklerken, iyi huylu kolesterol (HDL) tam tersine, fazla kolesterol yüklenen organlardaki fazla kolesterolü yok etmekle yükümlü. Araştırmalar kanda LDL‘nin artmasının, kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini artırdığını ortaya koyuyor. Bu sebeple de “kötü huylu kolesterol” olarak tanınıyor. HDL ise, tam tersine kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltıyor. Dolayısıyla halk arasında “iyi huylu kolesterol” olarak isimlendiriliyor.

Kolesterol konusunda uzmanların fikir birliğine vardıkları en önemli tesbit şu: Kandaki kolesterol oranının artması, kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini artırmaktadır. Kanda kolesterol oranının artması ise beslenme alışkanlıklarımızla doğru orantılıdır. Bunun için bazı yiyeceklerden vazgeçmek, bu sinsi rahatsızlığın getirdiği risklerden kurtulmamıza yardımcı olacaktır.

Şeker hastaları da dikkatli olmalı

Yüksek kolesterol ve kalp-damar hastalıkları ile şeker hastalığı arasında da sıkı ilişki olduğunu belirten uzmanlar, bu tür rahatsızlığı olan kişiler kandaki yağ oranını düzenli olarak takip etmeleri uyarısında bulunuyor. Uzmanlar, pekçok şeker hastasında kolesterolün bir türü olan LDL‘ye rastlandığını ve bu kolesterolün genellikle yüksek seyrettiğini ifade ediyorlar.

Karaciğerde yağlanma ve kolesterol yüksekliğinin tedavisi diyettir. Öncelikle karaciğerde yağlanma yapan bir hastalık var mı diye bakmak gerekli testleri yapmak lazım. Karaciğer yağlanmalarında karaciğer fonksiyonları bozulur. Sarılık, hazımsızlık, pıhtılaşma bozuklukları, amonyak yükselmesi gibi çeşitli hastalıklara yol açabilir. Bunun için bir dahiliye veya gastroenteroloji uzmanına muayene olmanızı tavsiye ederim. Kolesterol için yağlı yiyeceklerden ve sakatattan uzak durun. Acıkmadan yemek yemeyin ve doymadan sofradan kalkın.

Bunlar yasak

• Katı yağlar, tereyağı
• Sakatat
• İşkembe çorbası
• Kabak ve ay çekirdeği
• Krema, kaymak, pasta
• Yumurta (haftada bir)
• Yağda kızartmalar
• Tavuk ve balık derisi
• Koyun ve kuzu eti
• Yağlı peynir ve süt
• Salam, sucuk, sosis
• Alkol

Bunlar serbest

• Badem, ceviz, fındık (az)
• Haşlama ve ızgara dana eti
• Sebze ve meyveler
• Yağsız beyaz peynir ve süt
• Zeytinyağı ve zeytin
• Baklagiller (bol)
• Tavuk ve balık

Kolesterolü bitkiyle yenin

Yüksek kolesterolü olan kişilere, Afrika‘da yetişen Psyllium adındaki bitkinin elyafından üretilen ilaç tavsiye ediliyor. ABD‘nin Kentucky Üniversitesi araştırmacılarından James Anderson, Psyllium bitkisinden üretilen tabletlerin kolesterolü yüzde 5 düşürdüğünü açıkladı. Psyllium bitkisinin Afrika‘da yerli halk tarafından ilaç yerine kullanıldığı biliniyor. Pysllium elyafı tabletlerinin, aynı zamanda kalp krizi riskini de yüzde 10-15 önlediği açıklandı.

Simit, kolesterolü düşürüyor

ABD‘de yapılan araştırmalarda, susamın vücuttaki kolesterolü düşürdüğü belirlendi. İnternette yayınlanan bir habere göre; susamın, karaciğerin kolesterol üretmesini engellediği bildirildi. Susamın, kötü kolesterolü (LDL) düşürdüğü ve içindeki tekli doymamış yağ (monounsaturated) nedeniyle, iyi kolesterol (HDL) düzeyini yükselttiği belirtildi. Araştırmacılar, uygun kolesterol düzeyinin sağlıklı kalbin müjdecisi olduğunu kaydediyor.

Kolesterole yeni formül

ABD‘de yapılan bir araştırmada, içinde E vitamini bulunan sütün kolesterolü düşürdüğü tespit edildi. Süte karıştırılarak içilen E vitamininin kandaki yağlara daha çabuk ve daha fazla oranda ulaştığını belirleyen uzmanlar, bu uygulamanın, E vitamininin su ile alınmasından daha faydalı bulunduğunu belirtti. 48 şahıs üzerinde 10 hafta süren araştırmalarda, her gün 2 bardak, E vitamini karıştırılmış ve yağ oranı yüzde 1 olan süt verildi. E vitaminini 30 miligram ile 200 miligram arasında süte karıştırarak veren araştırmacılar, 200 miligram E vitamini karıştırılmış sütün, vitamini kandaki yağlara daha çabuk ve daha fazla oranda ulaştırdığını tespit etti. Süte düşük dozda karıştırılan E vitamininin ise fazla etkili olmadığı belirlendi. Araştırmada, E vitamininin portakal suyu ile alınmasının daha az etkili olduğu gözlendi. Araştırmanın 4. haftasında, içinde 200 miligram E vitamini olan sütten her gün iki bardak içenlerde toplam kolesterol oranının yüzde 9, kötü kolesterol (LDL) oranının ise yüzde 10.7 oranında düştüğü belirlendi.

Kalbi kurtaran ‘gen‘ bulundu

Yeryüzünde milyonlarca insanın musdarip olduğu ‘kolesterol‘ ve buna bağlı kalp rahatsızlıklarının kaynağı belirlendi. Bilim adamları, 40 yıllık araştırmalardan sonra, vücudun ‘iyi kolesterol‘ seviyesini düzenleyen

bir gen buldular.

“ABC1” olarak bilinen bu gendeki bozukluklar, fazla miktardaki kötü kolesterolün (LDL)

ve diğer yağların, hücreler ve kandan arındırılması için gerekli proteinin üretilmesini engelliyor.

Bu gen olmaksızın, kötü kolesterol seviyesi ve kalp hastalıklarına yol açan diğer yağların kontrolsüz olarak arttığı belirlendi. Bilim adamları, bu keşfin kalp hastalıkları araştırmalarında bir gelişme olduğunu, çünkü kalple ilgili (kardiyovasküler) sorunları olan milyonlarca insandaki HDL seviyesinin normalin altında olduğuna dikkat çektiler. Gen, vücudun iyi kolesterolü (HDL) hiç üretmediği nadir bir irsî hastalık olan ‘Tangier‘ hastalığının sebepleri üzerinde araştırma yapılırken bulundu.

“ABC1” geni üzerinde yapılacak araştırmaların, ‘kolesterol‘ ve kalp rahatsızlıklarının tedavisinde önemli bir çığır açması bekleniyor.

Kolesterole aşı darbesi

Farelerde denenen yeni tip bir aşının, yüksek kolesterol nedeniyle damarlarda lipid birikimini önleyebildiği belirlendi. ABD‘de Cedars Sinai Tıp Merkezi uzmanları ile İsveçli bilim adamlarının yaptıkları ortak çalışmada, mutasyona uğratılmış ve yüksek kolesterol bulunan fareler denek olarak kullanıldı. Protein oluşturan sentetik bileşimlerden yapılan aşının, farelerin damarlarında lipid birikimini yüzde 60-70 arasında azalttığı gözlendi. Araştırmayla ilgili bilimsel rapor, Atlanta‘da yapılacak Amerikan Kardiyoloji Koleji‘nin bilimsel genel kurulunda açıklanacak.

Kolesterol ne demek?

Doktorlara en çok sorulan soruların başında kolesterol ve lipidin tanımı geliyor. Lipidin Türkçe karşılığı yağ. Kolesterol ise yağ benzeri ve hücre zarının yapıtaşı. Hayvansal ve bitkisel kökenli besinlerde bulunuyor. Yağ, vücut ağırlığının yüzde 15'i. Vücut ısısının oluşturulması ve enerji depolamak yağların görevi. Ayrıca kolesterol vücutta cinsiyet ve kortizon benzeri hormonların üretilmesinde hammadde görevi görüyor.

HDL adı verilen proteinler, dokulardan karaciğere kolesterolün taşınmasını sağlar, vücudun kolesterolden temizlenmesinde rol alıyor. Vücut için yararlı ve damar sertliği düşmanı. Kandaki miktarını, alkol, egzersiz yükseltirken, sigara, şeker hastalığı, şişmanlık ve hareketsizlik azaltıyor.

LDL kolesterol ise damar sertliği riskini artıran, kötü olanı. Kandaki miktarı yükseldikçe damar sertliğiyle karşılaşma oranı da yükseliyor.

Kolesterol oranınız 200 mg/dL altında olmalı, fakat bu ideal rakam. Ölçüm öncesinde en az sekiz saat aç kalmaya özen göstermek gerekiyor. Mümkünse sabah saatlerinde ölçülmeli. Testten önce alkol, sigara ve ilaç alınmamalı, mikrobik hastalıkların geçmesine dikkat etmeli.

Kalp krizi riski açısından bütün kolesterol, LDL kolesterol yüksekliği, HDL kolesterol düşüklüğü dışında, yaş önemli bir faktör. Birinci derecedeki akrabaların erken kalp krizi geçirmesi, tansiyon yüksekliği, sigara tüketimi, şeker hastalığı riski artıran faktörler.

Kolesterol nedir?

Kolesterol kanda bulunan yağ cinslerinden biridir. Bazı hormonların yapısında kullanıldığı gibi hücre zarlarının yapısında da bulunur. Kolesterol vücut tarafından üretildiği gibi gıdalarla da alınır. Özellikle hayvansal gıdalar kolesterol kaynağıdır. Sütte, kara hayvanlarının yağ dokusunda ve iç organlarında bol miktarda bulunur.

Kolesterolün kandaki düzeyinin yüksek olması halinde, damar çeperinde birikmelere yol açabilmektedir. Bunun üzerine, öncelikle kireç olmak üzere, eklenen başka maddeler damar çeperinin sertleşmesine ve içerideki boşluğun daralmasına yol açmaktadır. Bu da dolaşım bozulmasına yol açar. Eğer damar tam tıkanırsa, damarı tıkanan organda doku hasarı ortaya çıkar. Eğer damarı tıkanan organ kalpse, kalp krizi ya da miyokard enfarktüsü denilen tablo ortaya çıkar. Beyin damarlarının tıkanmasında da inme denilen tablo oluşur. Bu da, felçlere ve beynin kontrol ettiği diğer işlevlerde aksamalara yol açar.

Bu gibi sorunlarla karşılaşma riskini azaltmak için kolesterolün kandaki düzeyini 200 mg/dl düzeyinin altında tutmak gerekiyor.

Bunu sağlamada kolesterolden zengin gıdalardan uzak durarak perhiz yapmak yeterli olmazsa, kolesterol düşürücü ilaçlardan yararlanılır.

Kolesterolün bazı fraksiyonları da var. Bunlardan HDL kolesterol adı verilen yüksek yoğunluklu lipoproteinler koruyucu etki gösterirler. Özellikle düşük yoğunluklu lipoproteinler damar sertliği riskini arttırırken, HDL, kolesterolün karaciğer tarafından kullanılmasını sağladığı için koruyucu etki göstermektedir. Bu nedenle, HDL'nin kandaki düzeyi ne kadar fazla olursa, bünye için o denli yararlı etki doğmaktadır. HDL'nin kandaki düzeyinin 35 mg/dl düzeyinin üzerinde olması istenmektedir. Total kolesterol kadar HDL kolesterolün kandaki düzeyinin belirlenmesinde kalıtımla gelen bünye yapısı, beslenme alışkanlıkları ve günlük aktivite durumu da etkili olmaktadır. Kalıtım dışında, düzenli spor yapılması, beslenmede zeytinyağı ve balık başta olmak üzere Akdeniz türü beslenme uygulanması total kolesterolün azalmasının yanı sıra, HDL'nin artmasına da etki etmektedir.