KOAH Hastaları İçin Beslenme Tedavisi İlkeleri

Her KOAH hastası, bireysel olarak değerlendirilmelidir. Yaş, cinsiyet, hastalığın akut/kronik aşamaları, uygulanan diğer tedavi yöntemleri, antropometrik ölçümleri, kemik mineral yoğunluğu, besin tüketim durumu, aktivite düzeyi gibi faktörler hastaya uygulanacak beslenme tedavisini etkilemektedir.Gerekli görüldüğü taktirde, beslenme desteği de verilmelidir.KOAH’lı hastalarda, genel olarak besin tüketimi düşüktür. Özellikle sabahları belirginleşen baş ağrısı, kandaki aşırı karbondioksite bağlı olarak görülen rahatsızlık (hypercapnia) hastayı yemek hazırlama ve besin tüketimi yönünden olumsuz (malnütrisyon) etkilemektedir. Buna karşın, solunumun kısıtlı olması (solunum için harcanan enerji gereksiniminin artması), karbondioksit tutulumu, solunum inflamasyonu, hormon ve sitokinler gibi diğer biyokimyasal parametrelerin de etkisi ile hastanın enerji gereksinimi artmaktadır.

Klinikte, KOAH’lı bireyin beslenme açısından değerlendirilmesinde, Beden Kütle İndeksi (BKİ, kg/m2), dolayısıyla vücut ağırlığının tek başına değerlendirilmesi yeterli olmayabilir. Çünkü bu hastalarda, total ağırlık normal görünmesine karşın, yaygın olarak sıvı tutulumuna (ödem) bağlı olarak, yağsız doku kütle (kas) kaybı vardır. Bu nedenle hastanın subjektif global değerlendirilmesi (SGD) önemlidir. Hastaya uygulanan ilaç (bronkodilatör ve kortikosteroidler) tedavisi ve diğer tıbbi yöntemlerin enerji ve sıvı gereksinimini etkileyeceği unutulmamalıdır.

Enerji: Hastaya uygulanan (klinik ve/veya poliklinik) solunum tedavisi yöntemine bağlı olarak, hastanın enerji gereksinimi değişmektedir. Viseral proteinlerin (albumin, transferin, retinol bağlayıcı protein ve immunoglobülinler) ve somatik kas kütlesinin (solunum kas ve dokuları) korunumunu sağlamak amacıyla diyette pozitif azot dengesi oluşturulmalıdır. Kişinin enerji harcaması, indirekt kalorimetik yöntemle saptanabilir. Formüller kullanıldığında da, fizyolojik stres faktörünün enerji gereksinimi hesaplamasına eklenmesi gerekmektedir.Karbonhidrat: Günlük enerjinin karbonhidrattan gelen oranı %40-55 olmalıdır. Karbonhidratların katabolizması sonucu biriken karbondioksit solunum güçlüklerine neden olduğundan sınırlandırılmalıdır.

Yağ: Günlük enerjinin yağdan gelen oranı %30-45 olmalıdır. Doymuş yağlardan kaçınılmalıdır.

Protein: Günlük enerjinin proteinden gelen oranı %15-20 (1.2-1.7 g/kg) olmalıdır. Akciğerve kas dokusunun korunumu ve onarımı için diyet proteini yüksek olmalı ve kaliteli protein kaynakları tercih edilmelidir. Bireyde başka kronik hastalık varsa, uygulanacak diyet tedavisinde bu durumun da göz önünde bulundurulması gereklidir.

Vitamin ve Mineraller: Bireyin vitamin ve mineral gereksinimleri de akciğer patolojisi, varsa diğer hastalıkları ve aldığı tıbbi tedavi durumu, vücut ağırlığı ve kemik mineral yoğunluğuna göre değişiklik göstermektedir. Sigara içenlerde, C vitamini gereksinimleri artmaktadır. Günde yaklaşık bir paket sigara tüketenlerde, 16 mg kadar daha C vitaminine gereksinim vardır. Magnezyum ve kalsiyum gibi mineraller de KOAH hastaları için önemlidir. Kemik mineral yoğunluğu, bu hastalarda düşme eğilimindedir. Bu nedenle, D ve K vitaminleri de, gerektiğinde ek olarak verilebilir. Hastada ödem gelişmişse, sodyum ve sıvı kısıtlaması yapılmalı ve diyet potasyumu artırılmalıdır.