Kemoterapide Ağız Yaraları

Kemoterapi gören hastalarda mide bulantısı ve kusma görülebilir. Yine kemoterapide ağız yaraları da sık görülen bir durumdur.

Bazı kemoterapi ilaçları ağzınızı ve boğazınızı tahriş edebilir ve bazen küçük ağız yaraları veya “mukozit" denilen ağız sorunlarının oluşumuna neden olabilir. Genellikle tedaviden 5-10 gün sonra başlar ve 3-4 hafta sonra tamamen iyileşir. Ağızda oluşan yaralar, ağrılı olmalarının yanı sıra, enfeksiyon oluşumu için de büyük bir risk oluşturur. Aynı zamanda ağızda kuruluk ve tahriş nedeniyle kanama meydana gelebilir.

Bazı kemoterapi ilaçları tat alma duyunuzu değiştirebilir. Yiyeceklerin tadı size daha tuzlu, ekşi ve metalik gelebilir. Kemoterapi bitince tat alma duyunuz normale dönecektir.

Kemoterapi sırasında oluşan enfeksiyonlar ciddi sorunlara neden olacağından bu problemlerin oluşmadan önlenmesi gerekir. Diş çürüğü ya da ağrı gibi problemleriniz varsa kemoterapi uygulamasına başlamadan en az iki hafta önce diş hekimine gitmeniz gerekir.
Ağız yarası ve mukozit oluşumunu önlemede iyi bir ağız bakımı son derece önemlidir. İyi bir ağız bakımı için aşağıdaki önerilere titizlikle uyunuz:

* Düzenli olarak, her yemekten sonra ve yatmadan önce, dişlerinizi yumuşak bir diş fırçasıyla fırçalayın. Diş macunu olarak florid ve karbonat içeren ürünlerin kullanılması daha yararlı olur.

* Dişlerinizi fırçaladıktan sonra gargara yapınız. Bunun için aşağıdaki karışımlardan herhangi birini kullanabilirsiniz:
a. Bir su bardağı (yaklaşık 200 ml) kaynatılıp soğutulmuş suya yarım çay kaşığı tuz katarak hazırladığınız bir karışımı veya
b. Bir su bardağı (yaklaşık 200 ml) kaynatılıp soğutulmuş suya bir çay kaşığı karbonat (yemek sodası) ilave ederek hazırladığınız karışımı kullanabilirsiniz.
c. Doktorunuzun önerisi dışında ticari gargaralar kullanılmamalı, kullandığınızda da gargaranın alkol içeriğinin % 6'dan fazla olmamasına dikkat etmelisiniz.

* Günde en az dört kez (sabah, öğle, akşam yemeğinden sonra ve gece yatmadan önce) yukarıdaki karışımlardan herhangi birini kullanarak ağız gargarası yapmalısınız.
* Beyazküre ve trombositlerinizin düşük olduğu dönemlerde (özellikle kemoterapiden 7-10 gün sonraki dönem) dişlerinizi fırçalamayın, çünkü bu dönemde dişeti kanaması ve enfeksiyon riskiniz vardır. Fırçalamak yerine ağız gargaraları ve karbonatlı gargara (1 su bardağı ılık suda 1 çay kaşığı karbonatı karıştırarak elde edebilirsiniz) ile ağzınızı temizleyin.
* Eğer diş macunu ağzınızı sızlatıyor veya dişlerinizi fırçalarken mideniz bulanıyorsa, fırçalamak yerine ağız gargaraları ve karbonatlı gargara ile ağzınızı temizleyin.
* Kullanıyorsanız takma dişlerinizi düzenli olarak sabah, akşam ve her yemekten sonra kesinlikle ağzınızdan çıkararak temizleyin. Damağınıza iyice oturmayan takma dişlerinizi kullanmayınız ve diş doktorunuza başvurun. Gece yatarken takma dişlerinizi çıkarmayı unutmayın.
* Dudaklarınızı vazelin veya dudak yağları ile nemlendirin.
* Kolay yutmanızı sağlamak için sulu yiyecekleri tercih edin. Günde en az iki litre sıvı için.
* Ağız yaraları başlarsa doktorunuza haber verin.
* Dişleriniz için mutlaka tedavi ve özellikle çekim gerekiyorsa, bunu kemoterapi başlamadan önce kan değerleriniz normal sınırlarda iken yapınız.
* Tahrişe neden olabilecek asitli, çok sıcak ve çok soğuk içeceklerden, alkol ve tütün kullanımından kaçınınız.
* Ağızda herhangi bir yara veya mukozit gözlenmişse, gargarayı 2 saat ara ile yapmalısınız.

Tüm bu önlemlere rağmen ağzınızda görünüm, his veya tat yönünden bir değişiklik olduğunda doktorunuza veya hemşirenize haber vermelisiniz.