Kalp İltihabı

KALP ZARI (Perikard)

İçinde kalbin bulunduğu zardan kesedir. İki tabakadan oluşmuştur ve bunların arasındaki kılcal boşlukta bulunan sıvı nedeniyle, kalp, çevresindeki dokularla sürtüşmeden, serbestçe hareket eder. Perikard‘ın en dış bölümü, sert bağdokusundan yapılmıştır.

Kalp Zarı Hastalığı

Kalp Zarı Hastalığı Bu hastalıklara "ENDOKARDİT" ismi verilmektedir. Çok zaman sebep mikroplar ve romatizma, bazen de frengidjr. Mikrobik endokarditler öldürücü, ağır bir hastalıktır. Kanda mikrobun cinsi tesbit edilerek, gereken tedaviler yapılmalı çok dikkat edilmelidir.

Kalp zarı iltihabı

Şiddetli göğüs ağrısı genellikle kalp krizini akla getirir; oysa kalp zarı iltihabı, yani perikardit de aynı belirtilere yol açar. Çoğu kişi, göğsünün ortasında şiddetli bir ağrı duyduğunda, kalp krizi geçirdiğini sanır. Oysa bazen, ağrıya yol açan durum kalp zarı iltihabıdır (perikardit). Kalp zarı iltihabı, kalbi saran ve bağ dokusundan oluşan zarın iltihabıdır. Çeşitli nedenlere bağlı olabilir ama genellikle nedeni virüslerdir.

Kalp zarı içinde, iltihap nedeniyle sıvı birikmesi de olasıdır. Bu durum belirti vermeyebilir, ama göğüs filminde görülür. Vakaların küçük bir bölümünde, kalp zarı kesesinde biriken sıvı, yaptığı basınçla kalbin düzenli çalışmasını engeller. İltihabın sorun yaratabildiği bir başka durum da tüberküloz (verem) gibi bir iltihap nedeniyle zarın kalınlaşıp kalbin hareketlerini kısıtlayarak kalp yetmezliğine yol açmasıdır.

Nedenler

Kalp zarı iltihabı, bütünüyle sağlıklı insanlarda ansızın ortaya çıkabilir. Nedeni genellikle virüslerdir. Akut kalp zarı iltihabı belirtileri kalp krizi belirtilerine çok benzer ve başlangıçta EKG ile bile ayırt edilmesi güç olabilir. Kalp zarı iltihabının kalp krizi sonucunda oluşan iki türünün olması, durumunu daha da karmaşıklaştırır. Birincisi kalp kasının ölümüne bağlı olup iltihap, yani bedenin ölü dokuyu uzaklaştırma çabasıdır. İkincisi daha ender görülür ve "Dressler sendromu" diye bilinir. Kalp kirizinden bir hafta sonra ortaya çıkar. Bedenin savunma sisteminin anormal bir tepkisidir, kalp dokusuna karşı antikor yapılır.

Kalp zarında bazen kanser de görülür. Ancak kanser, genellikle kalp zarının kendisinden kaynaklanmaz, başka yerlerden, özellikle akciğerlerden yayılır. Kalp zarı içinde fazla miktarda sıvı toplanmasına neden olarak, kalp hareketlerini kısıtlar ve kalp yetmezliği (kalp tamponadı) yapar. Bu durum, kalp zarı tüberküloz nedeniyle kalınlaştığı zaman da ortaya çıkabilir. İleri derecede böbrek yetmezliği ve "sistemik lupus eritamatosus" adı verilen hastalıkta da kalp zarı iltihabı oluşabilir. Bu hastalıkta, bağışıklık sistemindeki aksama nedeniyle bedenin çeşitli yerlerinde yaygın iltihaplar olur.

Belirtiler

Kalp zarı iltihabı genellikle göğüs ortasında ağrıya yol açar ama göğüs anjini ile kalp krizi ağrısında olduğu gibi omuzlara ve kollara yayılmaz. Bazen hareket edince, sözgelimi öne doğru eğilince ağrı artar; bazen de solunum sırasında akciğrelerin hareketi ağrıya neden olur. Kalp zarı iltihabı tanısı çoğu vakada EKG ile konabilir. Kalp zarında sıvı birikirse göğüs röntgeninde kalp daha büyük görünür. Ekokardiyografi ile (bu yöntemde kalbi görmek için ultrason - ses dalgaları - kullanılır) dokularda sıvı birikimi olup olmadığını görmek de olanaklıdır.

Tedavi

Kalp zarı kesesinde sıvı birikmesi (kalp kamponadı) sonucunda kalp yetmezliği ortaya çıkabilir. Kalp yetmezliği ciddi bir durumdur ve kalp üstündeki basıncın zaman geçirilmeden kaldırılması gerekir. Genellikle göğüs duvarından kalp zarı içine sokulan bir iğneyle sıvı boşaltılır. Kalbin çalışması, kalınlaşmış kalp zarı nedeniyle kısıtlanıyorsa, ameliyat gerekli olur.

Ağrıyı kesmenin ve tedavinin en iyi yolu, aspirin gibi antienflamatuar ilaçlar, özellikle "indomethacin"dir. Dressler sendromunda indomethacin yeterli olmayabilir ve iltihabı azaltmak için steroit ilaçlara gerek duyulur. Sistemik lupus eritamatosus ve böbrek yetmezliği gibi hastalıklarda iltihap olmasına karşın ağrı olmayabilir, bu nedenle tedavi gerekmez. Kalp zarı iltihabının nedeni virüslerse sonuç gerçekten çok iyidir. Kalp kirizini izleyen kalp zarı iltihapları, hastanın genel durumunu kalp krizinin kendisinden daha fazla bozmaz. Tüberküloz vakalarında kalınlaşan kalp zarının ameliyatla alınması ciddi bir girişimdir ama bunun da sonucu çok başarılıdır.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit)

Belirtileri ciddiye alınmazsa kalp kasının iltihabı (miyokardit) yaşamı tehliaaae sokabilen bir durumdur. Buna karşılık dinlenme ve basit bir tedaviyle iyileşmek olanaklıdır. Kalp, aşağı yukarı bütünüyle kastan oluşur. Bu kas, bedenin öteki bölümlerindeki kaslar gibi enfeksiyon sonucu iltihaplanabilir. O zaman kalp atışları hızlanır; çarpıntı, yorgunluk ve soluk darlığı görülebilir.Kalp kası iltihabı virüs ve bakteri kökenli hastalıkların sonucunda görülebilir ama ancak açık seçik ve ciddi belirtiler verdiği zaman yapılan testlerle saptanır. Ciddi kalp kası iltihabına ise çok ender rastlanılır.

Nedenleri

Kalp kası iltihabının çeşitli nedenleri vardır. Batı ülkelerinin çoğunda en sık görülen hastalık nedeni, Coxsackie B ailesine ait bir virüstür. Kabakulak, grip, kızamık, çocuk felci virüsleri de hastalığa yol açabilirler. Septisemide kana yüksek oranda bakteri karışmasıyla da kalp kası iltihabı oluşabilir. Bu enfeksiyonlar çok tehlikelidir. Hastalık difterinin komplikasyonu olarak da görülebilir ama difteriye karşı aşılanmış çocuklarda bu olasılık çok düşüktür.

Bir başka hastalık nedeni de trişinozdur (trichinella spiralis adındaki solucanın larvaları bulaşmış domuz etinin yenmesiyle ortaya çıkan hastalık). Asalaklara bağlı kalp kası enfeksiyonları tropikal ülkelerde daha sık görülür ve genellikle başka asalak hastalıklarının (Güney ve Orta Amerika'da Chagas hastalığı, Afrika'da uyku hastalığı) komplikasyonu olarak ortaya çıkar.

Belirtiler

Kalp kası iltihabından kuşkulanıldığında başvurulacak ilk test elektrokardiyografidir. Eğer kalp hastalıktan etkilenirse, EKG'de kalp atışlarının hızlandığı (taşikardi) ve normal ritmi bozan ekstrasistoller görülür. Kalbin çapında büyüme olup olmadığını anlamak için röntgen yararlı olur. Kalp kası iltihabının erken belirtilerinden biri de iki karıncığın birden şişerek balonlaşmasıdır. Bu şişme yüzünden kulakçıklar ile kapakçıkların kenarları birleşmez. Bu yüzden kan geri kaçar ve sistolik üfürümler duyulur, yani kalbin kan pompaladığı sırada olağandışı sesler oluşur. Kalp kası iltihaplandığı için eskisi kadar verimli çalışamaz. Akciğerde biriken kan soluk darlığına, sağ karıncığın yeterli çalışmaması ise ayak bileklerinde ödeme neden olur.

Tedavi

Bakteri ve asalak kökenli kalp kası iltihabının tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Buna karşılık etkili antiviral ilaçların sayısı pek az olduğundan, en sık görülen virüs kökenli kalp kası iltihabında yatakta dinlenmeden başka özel bir tedavi yöntemi yoktur. Deneyimlere göre tehlikeli yan etkiler ancak dinlenme önerisine uymayan hastalarda görülmektedir. Ağır egzersiz yapan gripli hastalarda kalpte ritm bozuklukları yüzünden ani ölümler bildirilmiştir. Coxsackie B enfeksiyonuna yakalanan hastalar EKG ve röntgende iltihap belirtileri yok olup kalp yeniden normal çalışıncaya kadar (6 - 8 hafta) yatakta kalmalıdır.

Virüs enfeksiyonunun akut evresinde en etkili ilaçlardan biri aspirindir. Ama etkili olması için dört satte bir 1 - 2 tane aspirin tableti almak gerekir. Kalp atışlarındaki düzensizlik, lokal anesaaaikler ve sıvı atılmasını sağlayarak kalbin yükünü azaltan idrar söktürücüler ile tedavi edilir. Hastanın az tuz yemesi de tedaviye yardımcı olur. Kalp kası iltihabı virüs nedeniyle olmuşsa, az da olsa yineleme olasılığı vardır. Bu durumda en iyi tedavi yeniden yatakta dinlenmek ve aspirin almaktır.