Isı İle Sterilizasyon Yöntemleri

Isı İle Sterilizasyon Yöntemleri : Bu sterilizasyonun etki mekanizması doğrudan doğruya hücre proteinlerini koagüle etmek suretiyledir. Isı ile sterilizasyona etki eden çeşitli etmenler vardır. Bunlardan birisi ısı derecesidir. Derece yükseldikçe sterilizasyon daha iyi ve çabuk olur. Bundan başka ısının etki zamanı, ortamdaki nem derecesi, mikroorganizmaların içindeki su miktarı, pH derecesi ve ozmotik basınç gibi etmenler ısı ste- rilizasyonuna etki ederler. Sterilizasyon için ısının etki zamanı ısı derecesinin yüksekliğine göre ters orantılıdır. Ortamdaki nem arttıkça daha düşük ısı derecelerinde, daha kısa zamanda ve daha iyi sterilizasyon olur. Mikroorganizma içindeki su miktarı da önemlidir. Proteinlerin koagüle olabilmeleri için ortamda en az % 50 oranında su bulunmalıdır.

Sporlar az su içerdiklerinden ısı ile sterilizasyona dayanıklıdırlar. pH derecesine gelince nötral pH’den uzaklaşıp asit ya da alkali ortama kaydıkça ısının etkisi artmaktadır. Ozmotik basıncın çokluğu hücre suyunun azalmasına neden olarak o yönden olumsuz etki eder.Nemli ortamda ısıtılan hücrelerde proteinlerdeki SH grupları açığa çıkarak daha küçük peptit gruplarına ayrılırlar. Bu peptit zincirleri nemli ortamda hareketli olduklarından aralarında yeni bağlar oluşturarak denatüre olurlar yani yapı değiştirirler. Bu durum yaşam ile bağdaşmadığından mikroorganizmalar ölür.

Kuru sıcak havada nem etmeni olmadığından peptit zincirlerinin hareketleri azdır. Bu nedenle, denatürasyon için daha çok enerjiye (yüksek ısıya) gereksinim vardır.Basınçlı buhar ile sterilizasyon:Basınçlı buhar ile sterilizasyonda esas, buharda doymuş bir ortamda ve 100 dereceden yüksek ısı ile sterilizasyondur. Bu koşullarda bozulmayacak olan madde ve aletler bu çeşit sterilizasyon yöntemi ile sterillenirler. Bu amaç için otoklav denilen aletler kullanılır. Genel olarak 121°C de 15 dakika ya da 115°C de 30 dakika bekletmek sterilizasyon için yeterlidir.

Bir atmosfer basınç altındaki doymuş su buharının ısısı 121°C, yarım atmosfer basınç altmdakinin 115°C dir.Otoklav ile sterilizasyonda dikkat edilecek noktalar şunlardır: Önce içindeki su kontrol edilir. Sterillenecek şeyler, aralarından buharın geçeceği şekilde gevşek olarak yerleştirilir. Kapak sıkıca kapatılır ve üst musluk açılır. Supap ağırlığı 1 atmosfere ayarlanır. Sonra ısıtıcı açılır. Su ısındıkça açık musluktan önce hava, sonra buharla karışık hava ve en son tam buhar çıkar. Bu anda musluk kapatılır. Daha önce kapatılması halinde içeride hava kalır. Halbuki ste- rilizasyonun doymuş buharda yapılması koşuldur. Musluk kapatıldıktan sonra manometrede basınç ve termometrede ısı yükselmeğe başlar. Basınç 1 atmosfere ısı da 121 JC’ye gelince sterilizasyon zamanının hesaplanmasına başlanır. Burada basınçtan çok termometrenin gözlenmesi gereklidir.

Süre tamam olunca otoklav kapağı hemen açılmaz. Basınç sıfıra düşünce kapak ya da üst musluk açılır daha sonraya bırakılmaz. Basınç yüksek iken açılması halinde içerideki sıvıların ısısı 100°C’nin üzerinde olduğundan basıncın kalkması ile kaynarlar ve tıkaçlarını atabilirler. Basınç sıfıra düşünce açılmazsasoğuyan su buharı yoğunlaşarak su haline geleceğinden otoklav içinde eksi bir basınç (vakum) oluşur ve bu halde de sıvılarda kaynama olur

Basmçsız Buharla Sterilizasyon:Basınçsız buhar ile sterilizasyonda ilke, buharla doymuş bir ortamda 100°C de ve basmçsız olarak sterilizasyondur. Bu amaç için Koch kazanı ya da kapağı sıkıca kapatılmamış otoklavlar kullanılır. 100°C üstünde bozulacak maddeleri sterillemek için yarım saat bu şekilde sterilizasyon yeterlidir. Sterilizasyon zamanı kapak kenarından doymuş buhar çıktığı andan itibaren hesaplanmalıdır.

Kaynatma ile Sterilizasyon:Kaynatma, basmçsız buhar sterilizasyonunun kullanıldığı amaçlar için uygulanabilir. Bu tip sterilizasyon için dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır. Su, 760 mm Hg, basınçta ve deniz düzeyinde 100°C de kaynar. Atmosfer basıncı düştükçe kaynama derecesi de azalır. Buna göre sterilizasyon zamanı basınca ve sterilize edilen cisme göre ayarlanır. Kaynatma ile sterilizasyon için 100°C de 30 dakika tutmak gereklidir. 100°C de 5-10 dakikada dezenfeksiyon sağlanabilir. Önemli olan nokta sterilize edilecek aletlerin tümünün kaynar su içine batmış bulunmalarının gerektiğidir.

Tindalizasyon :Tindalizasyonun esası sıvı maddeleri parçalı olarak belli bir ısı derecesinde ısıtarak birkaç günde sterilizasyon elde etmektir. Birinci ısıtma sonunda bakterilerin végétatif şekillerinin çoğu ölür, sporlar canlı kalır. Bir gün oda ısısında bekletilmekle bu sporlar açılıp végétatif şekle dönerler. İkinci gün bir defa daha yarım-bir saat ısıtma ile bunlar da ölürler. Ayrıca bir gün daha bekletip üçüncü bir ısıtma uygulandığında sterilizasyon elde edilmiş olur. Tindalizasyon ayarlı ve benmari denilen aletlerle yapılır. 100°C’de uygulanabildiği gibi bozulabilen, ısıya dayanıksız maddeler için daha düşük (58°-60°C) ısı dereceleri de kullanıabilir.

Kuru Sıcak Hava ile Sterilizasyon:Kuru sıcak hava ile sterilizasyonda nem etmeni ortadan kalktığı için daha uzun zaman kullanılmaktadır. Bu iş için ayarlı P as - teur fırınları kullanılır. Genel olarak 175°C de bir, 165°C’deiki, 150°C’de üç ve 120°C'de 18 saat sterilizasyon için gereklidir. Bu yöntem ile cam ve metal aletler içlerine nemin ulaşamadığı yağlar (vazelin vb.) ve tozlar (talk) sterilize edilirler. Besiyerleri ve sıvılar kuru sıcak hava ile sterilize edilemezler.Yakma ve alevden geçirme:Bozulmayacak madeni (öze, iğne) veya cam aletlerin yüzeyleri aleve yalatılacak olursa alevin yaladığı yüzeyler steril hale gelir. Mikroplu ve değersiz eşya ve hayvan kadavraları da yakılarak içerdikleri mikroplarla birlikte yok edilebilirler.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp