İltihaplı Romatizma Hastalığı

İltihaplı Romatizma Hastalığı: Vücudumuzun hareket etmesini sağlayan kaslar, kemikler, eklemler, bu yapıları birleştiren bağlar ve destek dokularında ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açan, bazen şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklar için yaygın olarak romatizma adı kullanılmaktadır.

Romatizma tek bir hastalık değildir ve romatizma terimi herhangi bir hastalığı tanımlamamaktadır, romatizmal hastalık başlığı altında 100‘den fazla hastalık incelenmektedir. Bunlar arasında en sık görülenler eklemleri tutan osteoartrit ve romatoid artrit ile yumuşak doku romatizmalarıdır (fibromiyalji, boyun ağrısı, bel ağrısı).

Kimlerde görülür?

Romatizmal hastalıklar genel olarak kadınlarda daha sık görülmekte ve yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Bazı hastalıklar ön planda erkeklerde (gut, ankilozan spondilit) veya genç kadınlarda (sistemik lupus eritematozus) görülür. Çocuklarda da romatizmal hastlıklar görülebilir. Romatizmal hastalıklardan bazıları bağ dokusu dışında deriyi, gözü veya iç organları da etkileyebilir.

Belirtileri nelerdir?

Romatizmal hastalıkların önemli bir bölümünün kesin nedeni bilinmemektedir. Romatizmal hastalıkların çoğu bulaşıcı değildir. Kalıtsal özellikler (genetik yatkınlık) birçok hastalıkta olduğu gibi romatizmal hastalıklarda da önem taşımakta, her hastalık için farklı çevre faktörlerinin etkili olduğu düşünülmektedir. Eklemlerdeki yükü artıran şişmanlık veya damar yapısını bozan sigara kullanımı gibi dış etkenlerin engellenmesi romatizmalı hastalar için de yararlıdır.

Romatizmal hastalıkların bir bölümünde hastalığın ortaya çıkmasında iltihap rol oynamaktadır (iltihaplı romatizma). İltihap normal şartlarda vücudun dış etkenlere karşı geliştirdiği bir savunma mekanizmasıdır. İltihap gelişmesinin amacı dokulara zarar verebilecek mikropları ve diğer yabancı maddeleri veya zarar görmüş dokuyu tahrip etmek, yok etmek sınırlamak ve yoğunluğunu azaltmaktır. İltihap olan bir bölgede ağrı, sıcaklık artışı, kızarma, şişme ve haraket ettirmekte güçlük ortaya çıkar. Eklem kemikler arasındaki birleşme bölgesidir. Bazı eklemlerimiz çok hareketlidir (dirsek, diz, parmaklar, ayak bileği eklemleri) bazı eklemlerimiz ise sadece kemiklerin birleşmesini sağlar (kafatasımızdaki eklemler). Omurgamızda da boyun ve belimizi hareket ettirmemizi sağlayan eklemler vardır.

Eklemlerde iltihap bulunmasına artrit denir. Bu durumda eklemde ağrı, şişme, kızarıklık (her zaman olmayabilir), sıcaklık artışı ve hareket güçlüğü olur. Artritli eklemlerde özellikle sabahları hareket güçlüğü (tutukluk) belirgindir. Eklem içinde iltihap genellikle eklem zarından başlar (sinovit). Romatizmal hastalıklarda eklem çevresinde yumuşak dokularda (bursit), bağlarda (tendinit), kaslarda (miyozit), kıkırdakta (kondrit) ve damarlarda (vaskülit) iltihap ortaya çıkabilir. Nadir olarak iltihap dokuya (ekleme) mikropların girmesi ve üremesi ile ortaya çıkar (septik artrit).

Vücudun yapıtaşlarından olan bazı maddeler yatkın kişilerde eklemde çöken kristaller oluşturarak (ürik asit, ürat) iltihaba neden olabilir (Gut artriti). İltihaplı romatizmaların çoğunda ise iltihabın oluşmasını sağlayan mekanizmalar tam olarak bilinmeyen nedenlerle bozularak iltihaba yol açmaktadır. Bu normal dışı durumun tam nedenleri ve önleyici yolları bilinmemektedir (romatoid artrit, ankilozan spondilit vb).

Uzun süren ve tedavi edilemeyen artritler eklemlerde şekil bozukluğuna ve eklemin hiç hareket edememesine yol açabilirler. Halsizlik ve yorgunluk artritli hastalarda diğer belirtilere sıklıkla eşlik eder.

Doğru ve zamanında teşhis

Bütün sağlık sorunlarında olduğu gibi romatizmal hastalıklarda da en uygun tedavinin yapılabilmesi için doğru teşhisin konulması çok önemlidir. Romatizmal hastalıklara özellikle erken dönemde teşhis konulması güç olabilir ve belirtiler zaman içinde değişiklik gösterebilir, hastanın bir süre konunun uzmanı tarafından izlenmesi gerekir. Romatizmal hastalıkların bir bölümünde hastalık çok uzun süre devam edebilir. Bu hastalıklara müzmin (kronik) hastalıklar denir. Bu durumda tedavininin de uzun süreceğini ve verilen ilaçların hekim kontrolünde sürekli alınması gerektiğini unutmayınız. Yapılan tedaviler hastalığı tamamen yok etmese dahi günlük yaşamınızın ağrısız ve rahat olmasını sağlamayı, yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlamaktadır. Romatizmalı hastaların hastalıkları ve kullandıkları ilaçlar konusunda doğru bilgi edinmeleri önemli ve gereklidir.

Önemli Noktalar

-Romatizma popüler bir terim olmakla birlikte tek bir hastalık değildir.
-Romatizmal hastalıklarda ağırlıklı olarak kas-iskelet sistemi tutulmakla birlikte diğer organlar da tutulabilir.
-Romatizmal hastalıklar sadece ileri yaş gruplarında görülmez çocuklar da dahil her yaşta görülebilir.
-Romatizmal hastalıklar geçici olabileceği gibi sıklıkla kalıcı (müzmin, kronik) sorunlara yol açabilirler.
-Romatizmal hastalıkların tanı ve izlenmesinde laboratuvar tetkikleri ve görüntüleme yöntemlerinden yararlanmak gerekebilir.
-Kronik romatizmal hastalıklarda uzun süreli bir tedavi planı yapılmalı ve hasta şikayeti olmasa dahi belli aralarla hekim tarafından kontrol edilmelidir.
-Romatizmal hastalıklarda kullanılan ilaçların istenmeyen etkileri olabilir. Hastanın kullandığı
-ilaçlar hakkında bilgi sahibi olması gereklidir.