Gizli Şaşılık

Gizli Şaşılık :

Şaşılığın iki öğesi vardır: Bir hareket öğesi, yani gözlerden birinin kayması; bir duyu öğesi, yani gözdeki kayma nedeniyle beynin diplopi (iki göz aynı noktaya yönelmediği zaman zorunlu olarak ortaya çıkan çift görme) olmayacak biçimde görmeyi ketlemesi.

Bu görme ketlenmesi kolaylıkla iyileştirilebilir: Kaymış göz tesbit ettirildiği zaman, normal görüşe kavuşur. Tersi durumda, göz tembelliği (kaymış gözün yerleşmiş az görüşü) sözkonusu olabilir.

Hareket öğesinin mi, duyu öğesinin mi önce geldiğini söylemek her zaman kolay değildir. Çeşitli şaşılık türleri (içe, dışa, dikey, v.b.) vardır; nedenleri karmaşıktır. Şaşılık doğuştansa, duyu öğesi erkenden, yaşamın ilk aylarından başlanarak tedavi edilmelidir.

Gerçekten, daha bu dönemden başlanarak normal göze atropin damlatmak ya da bir pansumanla kapatmak gibi yalın tedavilerle, bir göz tembelliği (ambliyopi) önlenebilir ya da düzeltilebilir. Bunlar, tembel gözü çalışmaya zorlar. Daha sonra, çocuk katlanabileceği zaman ve gerekli görülürse, gözlükle optik düzeltme eklenir. Görme eksenlerini düzgün olarak merkezleştirme tedavisi (ortoptik tedavi) 4-5 yaşına doğru uygulanır. İki gözle görmeyi olanaklı kılar ya da geliştirir.

Göz tembelliği düzgün bir tedaviyle önlenince ve iki gözle görme en yüksek düzeyine eriştirilince, kaymanın düzeltilmesine yönelmek- gerekir. O zaman birbirlerini tamamlayabilen iki yöntemle hareket dengesizliği tedavisi yapılır. Prizma mercekli gözlük takılması gözleri doğrultabilir ve bazen yeterlidir. Yetersiz kalıyorsa, ameliyata başvurmak gerekir. Ameliyat sonrası ihtilatsızdır; ama bazen bir tek ameliyat yeterli olmaz. Ameliyatlar genellikle 6-8 yaşlar arasında (bazen daha erken,bazen daha geç) yapılmalıdır.

Görüldüğü gibi, şaşılığın tedavisi yıllarca sürer ve çocuk, ana-baba, şaşılık teknisyeni ve göz hekimi arasında tam bir işbirliği gerektirir.

GİZLİ ŞAŞILIKLAR

Gizli şaşılıkta (heterofori) gözler kayma eğilimindedir; yaradılıştan görüntüleri ûstüste çakıştırma, yani çift görmeyi engelleme gereksinimi, bu eğilimi ödünler. Gözler dışa kaymaya eğilimliyse ekzofori, içe kaymaya eğilimliyse ezofori diye adlandırılır. Gizli şaşılıklar gözlerin birbirine yaklaşma yetersizliğine, yani yakına bakarken gözleri birbirine yaklaştırma güçlüğü ya da olanaksızlığına bağlıdır.

Gözyuvarı sağ dış hareket sinirinin felci. Sağda dışa bakma olanaksızlığı, solda tepkisel aşırı içe bakma farkedümektedir.

Bazen, gizli şaşılıklar yaradılıştan çift görmeyi engelleme gereksinimiyle tam olarak ödünlenir ve hiç bir aksaklığa yolaçmayabilirler. Ama bunun dışında, bir aşırı yorgunluk, genel bir hastalık, gebelik, v.b. nedeniyle ödünleme yeterli olmaz ve gizli şaşılık çeşitli bozukluklara (alın bölgesinde baş ağrıları, okurken yorgunluk, gözkapağı kenarı sümüksel zar iltihabı, v.b.) yolaçabilir . Bu hastalıkta görme eksenlerini düzgün olarak merkezleştirme tedavisi (ortoptik tedavi) son derece başarılıdır. Gizli şaşılığı azaltır ya da yokeder; gözlerin birbirine yaklaşma yetersizliği düzelir ve işlevsel bozukluklar ortadan kalkar. Bununla birlikte, başlangıçta alınan iyi sonucu kalıcı olarak yerleştirmek için, bazen birkaç ay sonra tedaviyi tekrarlamak gerekli olabilir.

GÖZ HAREKET FELÇLERİ

Bir ya da birkaç göz hareket kasında, bir ya da iki gözde görülebilirler ve her zaman çift görmeyle (diplopi) ortaya çıkarlar. Muayenede gözyuvarı hareketliliğinin incelenmesi, hastalığa yakalanan kasın etki alanına bakma olanaksızlığını ya da güçlüğünü ortaya koyar. Buna paralel olarak, felçli kasın karşıt kası kasılır. Böylece, sözgelimi dış doğru kasın hastalığında göz, iç doğru kasın kasılmasıyla içe kayar. Lancaster testi, felcin kesin bilançosunun yapılmasını ve evrimin izlenmesini sağlar. Sözkonusu test, hastadan sırasıyla kırmızı ve yeşil iki ışığı üstüste getirmesini istemeye ve iki görüntü arasındaki sapmanın derecesini saptamaya dayanır. Bazen bir göz hareket kasının felci, çift görmeyi engellemek amacıyla bir duruş bozukluğuna, yani ödünleyici bir boyun çarpıklığına yolaçabilir.

Nedenler

Bir kas hastalığı, bir ya da birçok göz hareket siniri hastalığı, göz hareket felçlerine yolaçabi-lirler.

Kas kökenli felçler

Bir kas iltihabı (sözgelimi Basedow hastalığında görüldüğü gibi), bir kas zayıflığı (miyasteni) ya da bir kas hastalığı, mekanik nedenler (bir göz çukuru kırığında kas sıkışması; ağ tabaka ayrılması ameliyatından sonra kas yapışıklıkları) sözkonusu olabilir.

Sinir kökenli felçler

Nedenleri çeşitlidir

- kafa içi urlar, özellikle iç şahdamarı ya da dallarındaki urlar (anevrizmalar);

- frengi ya da virüs hastalıkları gibi enfeksiyonlar;

- şeker hastalığı, atardamar sertliği gibi yoz-laştırıcı hastalıklar;

- mültipl skleroz gibi sinir hastalıkları;

- bir kafa travması.

Tedavi

Hastalığın tedavisi oldukça güçtür. Neden olan hastalığın tedavisine yöneliktir; ama bazen tedaviye karşın, felç az ya da çok uzun bir süre kalacaktır. İlk dönemde felçsiz gözün kapatılması ve görme eksenini düzeltici egzersizler, tamamen hastalanmamış bir kasın çalışmasını sağlayabilir. Birkaç ay geçip felç kalıcı bir görünüm aldığında, kas güçlendirme ya da kas yeri değiştirme ameliyatları, hastaya yeniden düzgün bir göz hareket dengesi sağlayabilir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp